Giriş
İlk kez 12 Aralık 2019’da Çin’in Vuhan kentinde ortaya çıkan yeni tip corona virüs, tüm dünyada etkisini gösterdi. Sağlık sektörü başta olmak üzere birçok sektör salgından olumsuz etkilendi. Ülkelerin ekonomisini çökertme noktasına getiren salgın sonrası bazı ülkelerde yavaş yavaş normalleşmeler başladı. İş yerleri, dükkanlar, okullar kademeli olarak açılmaya devam ediyor.
Fabrikalar, dev şirketler, büyüklü küçüklü tüm iş yerleri maalesef salgından nasibini aldı. Corona virüsün en çok vurduğu sektörlerin başında havacılık geliyor. Hava yolu firmaları uçuşlarını iptal etmek zorunda kaldı. Bazı yabancı hava yolu firmaları personel çıkarmak zorunda kaldı. Bazı firmalar da bu süreçte iflasını istedi.
Yaşanan kriz sonrasında, ister istemez akıllarda birçok soru işareti oldu. Örnek vermek gerekirse; havacılık sektöründe Covid-19’un etkisi nasıl hissediliyor? Salgın sonrası uçaklar sağlık açısından ne kadar güvenli? Havaalanlarında bizi hangi değişiklikler bekliyor?
Sivil havacılık konusunda merak edilen soruları havacılık editörü Tolga Özbek'e sordum.
Belki de havalimanına 4 saat önce gitmemiz gerekecek
Hava yolları bu krizden nasıl çıkabilir? Toparlanma süreçleri ortalama ne kadar sürer?
Hava yolları tarihin en büyük kriziyle karşı karşıya. Bu yıl ve önümüzdeki yıl içinde birçok şirketin batışını göreceğiz. Hesaplamalar, sektörün iyimser senaryolara göre ancak 2023-24 arasında 2019 rakamlarına ulaşabileceğini gösteriyor. Krizden tek çıkış şu an devlet yardımı. Bu nedenle dünyada birçok hava yolu hisselerinin önemli bölümünü devlete satacak. Nasıl geçmişte hava yolları özelleştiyse, belki de bu sefer devletleştirilecek.
Corona virüs sonrası uçuşlarda neler değişecek? Yolcular nelere hazır olmalı?
Kuralların tamamen değişeceğine inanıyorum. 11 Eylül saldırıları sonrasında güvenlik kuralları nasıl baştan yazıldıysa, uçakla seyahat konusunda da yeni kurallara hazır olmamız gerek. İşlemler uzuyor. Sosyal mesafeyi de işin içine kattığımızda belki de havalimanına 4 saat önce gitmemiz gerekecek.
Havaalanlarında bizi hangi değişiklikler bekliyor?
Örneğin daha havalimanına gitmeden hazırlık yapacağız. Uçağa biniş kartımızı hazırlayacağız. Maskesiz terminal binasına giremeyeceğiz. Kapıda güvenlik kontrolü ile birlikte ateşimiz ölçülecek. Check-in kontuarında hiçbir yere dokunamayacağız. El çantası veya dizüstü bilgisayar taşınan çantalar hariç kabine hiçbir şey alamayacağız. Kapıdaki güvenlik, kontuar ve uçağa binişte sosyal mesafe bırakılacak. Uçaklarda orta koltuğun boş bırakılması gibi uygulama tartışılıyor. Sektör bu uygulamaya soğuk bakıyor. Yolcuların maske kullanacağı gibi belki de siperlik ile uçağa biniş gerçekleşecek.
Salgın sonrası uçaklar sağlık açısından ne kadar güvenli?
Hava yolları hijyen konusunda çok hassas. Uçaklar dezenfekte ediliyor. Ek önlemler alınıyor. Bir diğer önemli konu, uçaktaki havalandırma sistemi. Kullanılan HEPA filtreleri, uçağın hava kalitesini bir ameliyathane ile aynı standartlara taşıyor. Bu açıdan uçak kaynaklı teknik bir sorunun olacağını zannetmiyorum. Ayrıca kabin ekipleri maskeli, eldivenli ve siperlikli görev yapacak.
Schengen vizesi ülkeler için bir nevi gelir kaynağı. Pandemi sonrası vize almak zorlaşacak mı?
Gelirden öte herkesin derdi sağlık. Turizm için bu sezon zaten kaybedildi. Vize süreçlerinde geçerli sağlık raporları alınacak. Belki sağlık raporunuzun geçerli olduğu süre kadar bile vize verilebilir. Henüz tüm ülkeler neler yapılacağı konusunda bir konsensusa varmadılar.
Haziran ayında yavaş yavaş dış hat uçuşları başlayacak
Dünyada uçuşlar tam olarak ne zaman başlar?
Son günlerdeki gelişmelere göre, haziran ayında yavaş yavaş dış hat uçuşları başlayacak. Veya mevcut sayı artırılacak. Ancak bazı ülkeler 1 Eylül’e kadar hava sahalarını kapadılar. Ben temmuz ayından itibaren uluslararası uçuşlarda bir hareketlilik bekliyorum.
Covid pasaportu nedir? Uygulanması mümkün mü?
Hangi test geçerli olacak? Bu geçerliliğin süresi nedir gibi sorularının gerçekten cevabı tam nedir bilemiyorum. Bir taraftan ülkeler kendilerini garanti altına almak için kapıda kendi testlerini de yaptırabilirler. Kısa süreli testlerin de ciddi maliyeti bulunuyor.
Biraz da seyahat karnesi uygulamasından bahsedelim istersen.
Sektörde konuşulan, testlerin geçerlilik süresinin 4 gün olacağı yönünde. Bu seyahat karnesi nasıl yenilecek açıkçası çok merak ediyorum. Ama yurt dışına uçmak isteyenler görünen o ki sık sık bu testleri yaptırmak ve sorulduğunda da ispat etmek durumunda kalacak.
Eskisi gibi çok ucuza uçabilmek artık hayal
Gezginler en çok bu soruyu merak ediyor: Artık ucuza bilet bulamayacak mıyız?
Artık eskisi gibi çok ucuza uçabilmek hayal. Yeni önlemler, ek maliyetleri getiriyor. Uçak biletleri fiyatlarında yüzde 54’lük artış bekleniyor. Yükselen kur, düşen gelir, artan bilet fiyatları derken seyahat açısından kısır günler bizi bekliyor.
Peki ülkemizde şu an son durum ne?
Türk Hava Yolları (THY), iç hat seferlerinin 4 Haziran'da dış hat seferlerinin ise 10 Haziran'da başlayacağını duyurdu. Pegasus, yayımladığı duyuru ile yurt içi uçuşlara başlama tarihini 4 Haziran 2020 olarak açıkladı.
Dünyada hava yolu firmaları nasıl önlemler alıyor?
Dünyanın en büyük hava yolu şirketlerinden Emirates seferlerine yeniden başlıyor. Şirketin corona virüsü salgını devam ederken uçaklarında açıkladığı önlemler bundan sonra uçak yolculuklarının nasıl olacağına dair bazı ipuçları da veriyor. Örnek vermek gerekirse;
- Kabin ekibi maske ve eldiven takacak.
- Uçağa binecek her yolcunun maske ve eldiven takması zorunlu olacak.
- Emirates uçak yolculuklarında üç kişilik bir koltuk sırasını iki kişiye satacak ortadaki koltuk boş olacak.
- Uçağın içine kabin bagajı alınmayacak. Sadece kişisel bir çanta veya laptop.
- Virüs bulaşmaması adına dergi ve gazeteler uçağa konmayacak.
