Asgari ücret ve sonrası

2023 yılında asgari ücret aylık net 8 bin 506 TL oldu. Beştepe’de dün yapılan açıklamadan dakikalar öncesine kadar kulislerdeki bilgi hesaplanan ve açıklanacak rakamın 8 bin 256 TL olacağı şeklindeydi. Ancak Cumhurbaşkanı Erdoğan yeni asgari ücreti 8 bin 500 TL olarak belirlediklerini açıkladı. Erdoğan’ın kamuoyuna ilan etmeden yaptığı bu son dakika sürprizi sonrası kesinleşen net rakam da 8 bin 506 TL olarak duyuruldu.

Bu rakam geçen yılın aynı dönemindeki asgari ücretin tam iki katı. 2022 başında yapılan artışla 4 bin 253 TL olan asgari ücret 2023 için yüzde 100 artırılmış oldu. Hükümet ve işveren kesiminin anlaştığı bu rakama işçi temsilcileri muhalefet şerhi koydu. 9 bin TL talep eden Türk-İş dünkü açıklama masasında yoktu.

*

Asgari ücret ile ilgili iki önemli nokta var. Birincisi, 8 bin 506 TL’lik net ücretin işverene maliyeti. Gelecek aydan itibaren, her asgari ücretli çalışanı için işverenin cebinden yaklaşık 12 bin TL çıkacak. Bu durumda, personel maliyetini karşılamakta zorlanan bazı orta ölçekli firmaların, çalışanlarının bir kısmını işten çıkarmak mecburiyetinde kalması ihtimali var.

Yine bazı küçük ve orta ölçekli işyerlerinde; asgari ücretle çalışanların, aldıkları maaşın bir kısmını elden geri vermeleri şartıyla işe devam etmek gibi bir durumla karşı karşıya kalmaları söz konusu. İkinci kritik noktaysa, asgari ücrete yapılan artışın piyasaya muhtemel yansımaları. Asgari ücret artışı, daha yüksek maaş alan işçilerin yanı sıra memur ve emeklilerin maaşlarına yapılacak zammı da etkileyecek.

Çalışanları ve emeklilerin gelir artışı, tüketime de yansıyacak buna şüphe yok. Ancak bu noktada herkesin kaygısı ortak: Piyasada durumdan vazife çıkaracak olanlar hemen fahiş fiyat artışlarına gider mi? Asgari ücret geçen yıla oranla yüzde 100 oranında arttı ama temmuzdan bu yana geçerli olan mevcut 5 bin 500 TL’ye göre artış oranı yüzde 55. Dün itibarıyla herkes “Şimdi, 1 Ocak itibarıyla iğneden ipliğe her şeye aynı oranda zam gelir” endişesini dile getiriyor.

Piyasa koşulları malum. Girdi ve maliyet artışları ortada. Bunlar tamam ama bir de fırsatçılar var. Özellikle hemen her sektörde gördüğümüz stokçular… Bahsettiğim anormal zam endişesinin gerçeğe dönüşmemesi için ilgili kurumların piyasayı bu dönem daha da sıkı denetlemesi şart. Ama bundan da önemlisi, insanımızın fırsatçılık yapmaması gerekiyor. Yani devletin kontrol mekanizmaları bir yere kadar… İş bizde bitiyor.