Giriş
Alkol, tütün, uyuşturucu madde, kumar ve şimdilerde teknoloji... Yeşilay’ın mücadele ettiği bağımlılık türleri bunlar. 5 Mart 1920’de kurulan Türkiye Yeşilay Cemiyeti, yaklaşık dört ay sonra 100’üncü yaşını kutlayacak.
Yeşilay Genel Başkanı Prof. Dr. Mücahit Öztürk ile Ankara’da buluştuk. Öztürk bir hekim... Çocuk ve ergen psikiyatrı. Alanının önde gelen isimlerinden.
Elektronik sigara ve nargile
100 yıllık Yeşilay’ın, 2019 Türkiye’sindeki mücadele başlıklarından son dönemde öne çıkan ikisi elektronik sigara ve nargile. Lise ve üniversite öğrencileri arasında çok yaygın her ikisi de... Mücahit Öztürk, bakın hangi noktaların altını çiziyor:
- Elektronik sigara, sanki sigarayı bırakma aracı gibi sunuluyor.
Oysa ilgisi yok. Şimdi yeni nesil, dijital olanları sokuluyor Türkiye’ye kaçak yollardan. Şık, oyuncak gibi, cep telefonu ya da göz alıcı bir aksesuar gibi... Çeşit çeşit, renk renk... Bakın, ABD’de son yıllarda bazı ölümler var. Tam olarak sebebi tespit edilemeyen. Bunlara ‘gizemli akciğer hastalığı’ adını verdiler. Bu ölümler elektronik sigaraya bağlandı. Bu çok ciddi bir tehlike.
- Keza nargile... Nargile kafeler çok yaygın... Nargileyi masum hâle getirme çabası var. Sanki sigara gibi zararlı değilmiş gibi gösterme çabası... Tütünün zararının yanında, nargilenin plastik parçaları vb donanım da risk barındırıyor. Ayrıca tütünün içine başka zararlı ve tehlikeli maddelerin katılması da söz konusu olabiliyor. Elektronik sigara gibi yaygın ve büyük bir tehlike de nargile.
Gençleri nasıl koruyacağız?
Başkan Öztürk, Yeşilay’ın bağımlılıklarla mücadele programlarından da bahsetti sohbetimizde. Milli Eğitim Bakanlığı’yla beraber yürütülen çalışmalardan...
●10 milyon çocuğa yönelik olarak gönüllü rehber öğretmenlerimizle çalışıyoruz. Hangi yaş grubuna, hangi eğitim verilecek? Okulda bağımlılığa nasıl müdahale edilecek? Disiplin mekanizmaları çözüm müdür? Aileye haber verilecek mi? Bunlar gibi birçok kritik detay var.
● 2019’un Nisan-Temmuz döneminde, Okula Bağımlılığa Müdahale (OBM) programına 831 öğrenci başvurdu. 13-18 yaş grubundaki bu çocuklarımızdan 576’sına sigara, 18’ine alkol, 25’ineyse madde müdahale programı uygulandı.
● Sigara içenlerin yüzde 17’si, yoğun alkol kullanan öğrencilerin yüzde 40’ı, uyuşturucu kullanan çocuklarımızınsa yüzde 70’i bu beladan kurtuldu.
● Bu çocuklarımız tam bağımlı değillerdi ama potansiyel bağımlıydılar.
● Ceza vererek, disipline göndererek, bağırarak çağırarak değil, eğitimli ve gönüllü rehber öğretmenlerimizin takip ve yönlendirmeleriyle aldık bu sonuçları.
Yeşilay çalışıyor... Sadece alkol, uyuşturucu ve sigara değil, kumar, elektronik sigara, nargile ve çağın hastalığı teknoloji (internet) bağımlılığıyla da mücadele ediyor. Kritik soru şu: Yeşilay’dan önce asıl görev kimin peki? Elbette biz yetişkinlerin... Anne- babalar ve öğretmenlerin. Hepimiz layıkıyla yapıyor muyuz görevimizi?
Kısa bir mola
Haftaya kadar müsaade istiyorum. 26 Kasım Salı görüşmek üzere…
