Giriş
“Önümüzde enerjide çok farklı alanlar, yeni kapılar açılacak. Şu anda açıklamayacağım, duyduğunuzda ‘Bu da nereden çıktı?’ diyeceksiniz.” Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan geçen hafta, Brüksel’deki NATO Zirvesi’nden dönerken uçakta yaptı bu açıklamayı.
Yakın gelecekte, enerji konusunda yaşanması muhtemel gelişmelerin işaretini şu sözlerle verdi Erdoğan: “Türkiye-İsrail ilişkilerinde yeni bir süreci başlatma durumumuz olabilir. Daha çok Doğu Akdeniz ile ilgili birlikte neler yapabiliriz konusu var. Doğalgaz konusu öne çıkabilir.” Erdoğan’ın son dönemdeki üst düzey diplomatik temaslarının ardından gelen şu sözleri de dikkat çekiciydi:
“İnşallah önümüze yeni kapılar açılacak. Şu anda açıklamayacağım. İnşallah bu yaptığımız görüşmelerle birlikte önümüze enerjide çok daha farklı alanlar açılacak ve bunu duyduğunuzda ‘Bu da nereden çıktı?’ diyeceksiniz. Bu görüşmelerden inşallah şöyle dört dörtlük bir sonuç çıkacak. İlk görüşmeleri yaptık, arkadaşlarımız da görüşmeleri devam ettirecekler. Bu görüşmelerin devamında da biz bunun açıklamasını yapacağız.”
Beklenen o gelişme ne?
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “İlk görüşmeleri yaptık” dediği ve yol haritasına dair ilk bilgileri verdiği konuyla ilgili Ankara kulislerinde konuşulanları şu şekilde özetleyebilirim:
- Erdoğan’ın sözünü ettiği proje, Doğu Akdeniz’de İsrail gaz havzasından çıkarılan doğalgazın Türkiye üzerinden Avrupa’ya taşınması.
- Bu proje aslında yeni değil. Berat Albayrak’ın Enerji Bakanlığı döneminde İsrail Enerji Bakanı, Türkiye’ye gelmiş ve iki ülke bakanlıkları bir çalışma yapmıştı. O dönem ilişkilerdeki sorunlar nedeniyle rafa kalkan proje, Rusya’nın Ukrayna’yı işgaliyle birlikte ortaya çıkan yeni durumla birlikte yeniden masaya geldi.
- Söz konusu proje, İsrail açıklarından çıkarılan doğalgazın, denizin altından yaklaşık 500 kilometrelik bir boru hattıyla Türkiye’nin güney kıyılarına ulaştırılmasını hedefliyor.
- Üzerinde çalışılan projeye göre Türkiye’ye ulaşacak doğalgazın bir kısmı iç tüketime aktarılırken büyük bölümü, var olan Türkiye-Yunanistan hattı üzerinden Avrupa’ya iletilecek.
- Enerjide Rusya’ya bağımlılıktan kurtulmayı hedefleyen Avrupa, özellikle de Almanya, bu projeyle yakından ilgileniyor. Almanya Başbakanı’nın İsrail ve Türkiye ziyaretlerinde bu projenin ana gündem maddelerinden olduğu konuşuluyor.
- Hatta Doğu Akdeniz doğalgazının Türkiye üzerinden Avrupa’ya bir an önce taşınması için, proje finansmanının büyük kısmını Almanya’nın üstlenebileceğinden bile bahsediliyor.
- Projeye, ilerleyen dönemde bölgede en yüksek rezerve sahip olan Mısır’ın da dahil edilebileceği, Mısır doğalgazının da ayrı hattan İsrail-Türkiye boru hattına bağlanabileceği belirtiliyor.
- Türkiye Dışişleri ve Enerji Bakanları nisan ayında İsrail’e gidecekler. İki bakanın ziyaretinde projeyle ilgili son çalışmalar yapılacak. Bu çalışmalarda bir sorun çıkmaz ve mutabakat sağlanırsa, anlaşmanın İsrail Başbakanı’nın planlanan Türkiye ziyaretinde imzalanabileceğinden söz ediliyor.
