Pandemi bitti mi?

Başlıktaki soruyu Prof. Dr. Mehmet Ceyhan’a sordum dün. “Tabii ki bitmedi” dedi Mehmet Hoca. Ve ekledi: “Normal hayata dönelim ama kontrolü elden bırakmadan dönelim.”

İşte sorularım ve Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Mehmet Ceyhan’ın yanıtları:

- Hocam pandemi bitti mi?

- Tabii ki bitmedi.

- Ama vaka sayıları çok düştü.

- Vakaların düşmesinin iki nedeni var. Birincisi, her dalgada olduğu gibi bir iniş dönemi var. Beşinci dalganın inişini yaşıyoruz. İkincisi de testler iyice zorlaştırıldı. Vakaları yakalamak çok zorlaştı. Örneğin ailede bir pozitif vaka varsa, diğerlerine test yapılmıyor. Zaten tam aşılılar da temaslı sayılmıyor biliyorsunuz. Yani eskisi gibi test yapılsa, bugün açıklananın çok üzerinde vaka olduğu görülür.

- Ölüm sayıları da, eskiye oranla çok düştü.

- Evet. Şu bir gerçek, Omicron sağlıklı yetişkinlerde, hele aşıları tamsa hafif geçiyor. Ama şu da var; İngiltere’den yeni bir yayın geldi. Ölü sayılarının, bildirilen rakamların en az üç katı olduğu bilgisi var o yayında. Yani bizdeki 30 civarındaki ölü sayısının aslında 100’e yakın olduğunu düşünebiliriz.

- Beşinci dalganın inişini yaşıyoruz dediniz. Yani altıncı dalga da mı gelecek?

- Bakın dünyada vaka sayılarının arttığı ülkeler var. Çin, Güney Kore, Almanya, İngiltere, Belçika, Hollanda gibi ülkelerde vaka sayılarının 300 bini geçtiği oldu. İki yeni varyant var. ‘BA2’ ve ‘XE’. Bunlar Omicron’dan daha bulaşıcı. Biz bu ülkelerden gelenleri kontrolsüz şekilde ülkemize alıyoruz. Dolayısıyla bu varyantlar da Türkiye’ye mutlaka yansıyacak.

- Peki ne olacak?

- Türkiye’de de yayılacak. İnşallah ağır seyretmez, ölüm sayıları az olur. Kötü seyre dönerse yapacaklarımız çok sınırlı olur çünkü insanları yeniden katı tedbirleri uygulamaya motive etmek artık çok zor.

- Virüs bu varyantlarla hafifleyerek sonunda bitecek mi?

- O da mümkün ama bunu bilmek mümkün değil. Molekülün neresinde ve ne zaman olacağını bilemiyorsunuz. Bazen daha ağır, bazen daha hafif oluyor. Bunu ancak yaşayarak öğreniyoruz.

- “Covid de grip gibi olacak” görüşü gerçeği yansıtıyor mu?

- Onu da bilmek mümkün değil. Üç ihtimâl var: Ya aynen Sars gibi insanları bırakıp gidip yarasaya yerleşip orada yaşamaya devam eder ve biz bir daha görmeyiz. Ya soğuk algınlığı gibi mevsimsel hafif bir hastalık olarak hayatımızda kalır. Ya da grip gibi, yine mevsimsel ağır bir hastalık olarak bunla yaşamaya devam ederiz. Bu olasılıkta aşılama gerekir.

- Siz tedbirler konusunda hep katı oldunuz. Hâlâ öyle misiniz yoksa artık normal hayata dönülebilir mi?

- Aşı oranlarımız çok yüksek olmadı maalesef. Bu yüzden, tamam, normal hayata dönelim ama kontrolü elden bırakmadan dönelim. Özellikle kapalı ortamlarda maskemizi takmaya devam edelim ve sosyal mesafeye de mümkün olduğunca dikkat edelim.