TBMM ile AYM arasında neler oluyor?

Anayasa Mahkemesi (AYM) Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) eski Milletvekili Enis Berberoğlu hakkında ikinci kez hak ihlâli kararı verdi. Önceki gün Resmi Gazete’de yayınlanan gerekçeli kararda, kararın Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) ve Hakimler Savcılar Kurulu’na (HSK) da birer yazıyla bildirilmesi hükmü de yer alıyordu. TBMM Başkanı Mustafa Şentop buna tepki gösterdi ve “Burada AYM tabiri caizse bir çağrı, bir bildiri yapıyor. Bu AYM’nin görev ve yetkileri arasında yok. Öğüt vermesi açıkça yetki aşımıdır. Kararın siyasi bildiriye dönüşmesidir” dedi.

AİHM GELENEĞİ

İlgililerine sorup öğrendim; Türk hukuk sisteminde, yüksek yargının yasama organına yazı yazması geleneği aslında yok. Bu, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin (AİHM) bir geleneği. Bireysel başvuru yönünden AİHM ile bağlantılı çalışan AYM de, 2019’dan bu yana TBMM’ye, onu ilgilendiren konularda, çağrı mahiyetinde yazılar gönderiyor. 2019’da bir, 2020’de iki ve 2021’de bir olmak üzere dört karar bu şekilde iletilmiş Meclis’e. Yani AYM, AİHM geleneğini Türk hukuk sistemine de taşımış.

İADE EDİLEN BERBEROĞLU KARARI DEĞİL

Ancak önceki gün, bir zamanlama tesadüfü nedeniyle işler karıştı. Mevzu şu:

- 28 Ocak 2021 Perşembe günkü Resmi Gazete’de Anayasa Mahkemesi’nin bir kararı yayınlanıyor. Sabri Uhrağ isimli vatandaşın, Zonguldak’taki mülkiyet hakkının ihlâli yönündeki karar...

- AYM “Yapısal sorunun çözümü için keyfiyetin TBMM’ye bildirilmesine” hükmü gereği 29 Ocak’ta kararın bir örneğini TBMM’ye gönderiyor.

- Meclis de bu yazıyı, 3 Şubat 2021 Çarşamba günü “Karar bildirimine cevap” başlığıyla AYM’ye iade ediyor. Mealen “Bize tavsiye ya da öğüt veremezsiniz. Anayasa’da tanımlanmış böyle bir yetki ya da göreviniz yok” mesajıyla birlikte...

- Meclis’in Sabri Uhrağ kararını AYM’ye geri gönderdiği gün, Yüksek Mahkeme’nin Enis Berberoğlu gerekçeli kararı Resmi Gazete’de yayınlanıyor.

- AYM bu gerekçeli kararı da HSK ile TBMM’ye iletecek ama bu yazılar henüz yazılmadı. Yani Meclis’in AYM’ye geri gönderdiği, Enis Berberoğlu kararı değil.

ŞENTOP-ARSLAN GÖRÜŞMESİ ERTELENDİ

TBMM Başkanı Mustafa Şentop ‘AYM’nin kararları gönderme uygulaması’nın bir geleneğe dönüşmesini istemiyor. Meclis’in ‘iade tavrı’ bu yüzden. Meclis’e gelirse, Berberoğlu kararının da benzer bir cevapla geri gönderileceğine şüphe yok. “Gelirse” diyorum çünkü konuşulanlara bakılırsa, AYM bu yazıyı göndermeden önce kurumlar arası bir temas kurulmasını bekleyecek. TBMM ile AYM arasında soruna bir çözüm aranacak.

Aslına bakarsanız, iki kurumun başkanı AYM Başkanı Zühtü Arslan, pazartesi günü ilki önceki gün için TBMM Başkanı’ndan, ikincisi de dün için Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’dan randevu aldı. Yüksek Mahkeme Başkanı bu ziyaretlerinde (teamül olduğu üzere erklerin başındaki) Şentop ve Erdoğan’a, AYM üyeliğine seçilen İrfan Fidan’ın 9 Şubat 2021 Salı günü yapılacak yemin töreninin davetiyesini elden sunacaktı. Ancak gündemin geldiği nokta üzerine Arslan-Şentop ziyaretini, ‘farklı yorumlara yol açabileceği’ düşüncesiyle ertelendi.