Giriş
Üretken yapay zeka, hayatımızın vazgeçilmez bir parçası haline gelirken beraberinde yeni bir bağımlılık türünü de getirdi: Aionofobi. Uzmanlar, yapay zekanın aşırı kullanımının problem çözme becerilerinden sosyal ilişkilere kadar birçok alanda olumsuz etkilere yol açtığı konusunda uyarıyor.
İnsan gibi algılayan, kitap yazan, beste, tasarım ve kodlama yapan, hatta en karmaşık denklemleri bile saniyeler içerisinde çözen üretken yapay zeka, hayatımızın vazgeçilmez bir parçası haline gelirken aynı zamanda bağımlılık sorunu da oluşturmaya başladı. Üstün becerileriyle öyle bir güven kazandı ki insanlar küçük kararlar alırken bile ona danışmaya başladı. Uzmanlara göre bu durum, daha şimdiden insanların problem çözme, kriz yönetme ve kişisel beceri yeteneklerini köreltmeye başladı. İşte yeni çağın hastalığı: Yapay zeka bağımlılığı yani Aionofobi. Bu ismi de yapay zekaya sorarak öğrendik.
TEMBELLİĞE SÜRÜKLÜYOR
En büyük dezavantajlarından biri insanların zihinsel esnekliğini baltalayarak onları tembelliğe sürüklemesi. Örneğin, öğrenciler artık ödevlerini yaparken düşünmek yerine direkt yapay zeka araçlarına yöneliyor. Profesyoneller, sorunları çözmek için kendi bilgi ve deneyimlerini kullanmak yerine bir yapay zekadan kopyala-yapıştır çözümler arıyor. Bilgiye ve beceriye dayalı meslekler, yapay zekaya bağlı hale geliyor. Bu bağımlılık, bireylerin kendilerini geliştirme ve yaratıcı düşünme kapasitelerini hızla törpülüyor.
YETENEĞİNİZİ KORUYUN
Yapay zeka bağımlılığı, yalnızca bireylerin zihinsel yeteneklerini değil, aynı zamanda duygusal bağlarını da etkiliyor. Aionofobi, insanları yüz yüze iletişim kurmaktan alıkoyarak gerçek dünyadan koparıyor. Arkadaşlıklar, aile bağları ve iş ilişkileri, yapay zeka asistanları ve sohbet robotları üzerinden yürütülen diyalogların gölgesinde kalıyor. Bu da insanları yalnızlaştırıyor ve psikolojik sorunları artırıyor. Bu teknolojilerin sunduğu avantajlardan faydalanırken, bireylerin yaratıcılıklarını ve bağımsızlıklarını korumaları hayati önem taşıyor.
ÖZGÜVENİ ZEDELEMEYİN
Psikolojik Danışman Dr. Feyza Çelen, yapay zeka çözümlerine bağımlılığının giderek arttığını belirterek, “Bu da internet bağlantısı olmadığında ya da yapay zeka araçlarına erişim kesildiğinde, bireylerin panik duygusuyla karşı karşıya kalacağını gösteriyor. Bu durum, bireylerin kendine olan güvenini zedeleyerek onları daha da bağımlı hale getiriyor” dedi.
ÖNCE KENDİNİZE SORUN
FEYZA ÇELEN, YAPAY ZEKAYA BAĞIMLILIK SORUNUNU BERTARAF ETMEK İÇİN ŞU UYARILARI YAPTI:
* Yapay zekaya yönelmeden önce, aynı işi kendinizin de başarıp başaramayacağınızı tartın..
* Yalnızlık hissi, gün içinde bizi kaygılandıran olaylar, yetersizlik duygumuz, mükemmel ve kusursuz olma çabamız bu bağımlılığa kaçış hallerimizin temelidir. Bu konuların çözülmesi için bir uzman desteği daha sağlıklı olacaktır.
* Yaratıcı etkinlikler içinde bulunmak olası zihin tembelliğinden uzak durmak adına önemli.
* Rol model insanlar belirlemek, onların rutinlerini öğrenmek yeni alışkanlıklar elde etmek adına fikir verebilir.
* Dijital detoks günleri belirlemek, hatta arkadaşlarla bu hususta tatlı yarışmalar düzenlemek faydalı olacaktır.
* Saha deneyiminin ön plana geçtiği, grup çalışmalarının ve beyin fırtınasının yoğun olduğu toplantılar yeni nesil iş anlayışında tercih edilebilir.
* Öğrenme isteği, bizi yapay zekayla işbirliğine götürüyor. Bu yüzden okul programlarında ve ebeveyn yönlendirmelerinde bu dürtülerin sağlıklı ilerletilmesi, ulaşılan bilgiden çok, bilginin anlamlı ve uygulanabilir örnekler içermesine dikkat edilmeli.
