Giriş
Hale Soygazi ve Tarık Akan’ın başrolünü oynadığı 1974 yılında çekilen ‘Kanlı Deniz’ filmini izleyenler vardır. Tarık Akan’ın bir kılıç balığı avcısı rolünü oynadığı filmi izlemese de adını duyanlar çoktur. Ama o filmin, bir zamanlar uskumrudan kılıç balığına, istavritten palamuta, her çeşit balığın bolca çıktığı Marmara Adası Gündoğdu Köyü’nde çekildiğini sadece birkaç meraklı ile bu köyde yaşayanlar bilir. Filmde, Gündoğdu Köyü’nde bir aşk hikayesi arkasında balıkçıların zor hayatlarından kesitler yansıtılır. 45 yıl önce çekilen filmde balıkçılığın sorunları da bir sahne ile anlatılır.
Filmdeki adıyla Ahmet (Tarık Akan) annesine, Marmara’da balık kalmadığından yakınır. Aralarında şöyle bir diyalog geçer;
-Havalar iyi gitse bari, çırpıntı, rüzgar oldu mu, balık iyice dibe kaçıveriyor, milletin de boynu bükülüyor ana. Zaten trolcüler balık bırakmadılar Marmara’da. Uskumru tükenince kılıç da kesiliverdi.
-Allah’ın balığı tükenmez yavrum.
-Tükenir ana tükenir, hatırla babamın zamanında böyle miydi?
-Evet çok bolluktu Allah için çok...
Filmde, Tarık Akan (Ahmet) ile Orçun Sonat (Aziz) aynı kıza aşık, kılıç balığı avcılarıdır. Her Türk filmi gibi sonunda ‘iyiler’ kazanır… Aradan tam 45 yıl geçmiş, şimdi o filmin çekildiği Gündoğdu Köyü’nde başka bir ‘savaş’ var. Bugün balık değil balıkçılar var olma savaşı veriyor.
‘İyiler’ kazanır mı?
Daha önce de yazmıştım, Marmara Adası Gündoğdu Köyü’nde yaşayanlar zeytincilik ve balıkçılık yaparak hayatlarını kazanıyor. Artık türü ve miktarı azalsa da adanın koylarında çıkan balık geçim kaynakları. Ancak şimdi Marmara Adası merkezli bir şirket koylara midye çiftliği kuruyor.
Gündoğdu Köyü’nün hemen yanında, insanların denize girdiği, toplanan zeytinin teknelerle taşındığı, olta ile küçük balıkçılık yapılan Kablo Koyu başta olmak üzere yan yana üç koy midye çiftliği oluyor. Koylara girmeyi imkansızlaştıran çiftlikler için “Yok olmaz, yapmazlar, devlet izin vermez” dedik, meğer iş çoktan bitirilmiş.
Üstüne 1.5 milyon lira teşvik bile verilmiş. Köylü ne yaptıysa olmadı, çiftliği kuran Engin Algan geri adım atmadı. İşin tuhafı Algan, Marmara Adası’nda balıkçılar kooperatifi başkanı. 60 üyesi var ve bazıları basın ve kameralar önünde, “Midye çiftlikleri, koylara girmemizi ve tek geçim kaynağımız olan balıkçılık yapmamızı engelliyor” diye konuşmaktan da çekinmiyor. Yatırım izinlerini alan kişinin arkasında da Marmara’da midye işi ile uğraşan bir şirket varmış. Bağlantısı ne bilmiyorum ama, rivayetler muhtelif.
Köylü de ne yapsın, hukuk içinde mücadele vermek için mahkemeye başvurdu. Bakalım ‘Kanlı Deniz’ filmindeki gibi bu hukuki sürecin sonunda iyiler kazanacak mı? 45 yıl önce filmde “Marmara’da balık tükendi” deniyordu, midye çiftlikleriyle balıkçı da tükenecek.
