Giriş
Türkiye’de mazotun litresi 55 kuruş ucuzlayacak. Koronavirüsün etkisiyle, petrol fiyatları varil başına 60 dolardan 30 dolara geriledi. Dünyadaki ekonomik güç dengeleri ve ilişkiler yeniden şekilleniyor. Rusya gibi gelirini büyük ölçüde petrole bağlayan ülkeler zor durumda.
Kırılgan ekonomisi ve mutsuz halkı ile Rusya, düşen petrol fiyatları nedeniyle, büyük bir krizin eşiğinde… Belki buna da bağlı olarak, ABD Ortadoğu’da, Rusya’ya karşı, radikal bir dil kullanmaya başladı.
ABD de petrol üreticisi bir ülke. O da petrol fiyatlarındaki düşüşten etkilenmekle birlikte, Rusya’ya kıyasla en azından şimdilik eli daha güçlü.
Tarihi destek sözü
ABD’nin Suriye Özel Temsilcisi James Jeffrey, İdlib konusunda alışılmadık bir sertlikte konuşmaya başladı. Rusya’ya ve Esad’a dönerek şunları söyledi: “Rusya hükümetine ve dolayısıyla ateşkes kararına inanmıyorum. Esad rejimi, Suriye genelinde bütünüyle zafer kazanmayı hedefliyor.”
Jeffrey, Rusya’yı ve rejim güçlerini tehdit ederek, ateşkesi bozmaları durumunda, harekete geçeceklerini ifade ediyor. NATO’nun da İdlib konusunda Türkiye’ye yardım için hazır olduğunu belirtiyor. İdlib için tüm seçeneklerin masada olduğunu tekrarlıyor.
Jeffrey’in açıklamasını ABD’nin Ankara Büyükelçisi David Satterfield başka bir taleple birleştiriyor: İki ülke ilişkilerinin güvenli bir şekilde yürütülebilmesi için, S-400 konusuna çözüm bulunmalı diyor.
ABD ne diyor?
Büyük bir ekonomik sarsıntının eşiğindeki Rusya’ya ve Esad yönetimine, ABD net bir mesaj yolluyor: “Suriye’nin bütününü ele geçirme hayalinden vazgeçin, yoksa karşınızda NATO’yu ve bizi bulursunuz.” Türkiye’ye de şu mesajı yolluyor: “Batı kampından kopma, silahları Rusya’dan alma.
Eğer İdlib’de başın sıkışırsa bil ki biz senin yanında olacağız.” Beklenmeyen bir hızla yayılan ve dünyayı sarsan koronavirüs, siyasi denklemi nasıl etkileyebilir? Göreceğiz. ABD, Suriye’de Rusya ve Şam’a karşı bir ağırlık. Onların ilerlemesinin önünde bir ölçüde engel.
Ancak unutmayalım ki ABD’nin Suriye’deki etki alanlarının içindeki güç de YPG/PKK. Türkiye, Suriye denkleminde karmaşık ve içinden çıkılması epeyce zor sorunlarla karşı karşıya. ABD’den gelen mesajın belki şöyle önemli bir anlamı bulunuyor: Değişik siyasi gerilimlere rağmen Türkiye Batı topluluğunun bir parçasıdır. Batı düşmanlığının, Avrasyacı formüllerin anlamsızlığını yaşayarak, sınayarak anlıyoruz.
