Giriş
Yunanistan’da Syriza son seçimleri kaybetti. Yeni Demokrasi Partisi oyunu yüzde 28’den yüzde 39.85’e çıkardı. Başbakan Çipras’ın başında bulunduğu Syriza yüzde 35’ten yüzde 31.53’e düştü. Komünist Parti yüzde 5.3’lük oy oranını aynen korudu...
Yunanistan seçim sistemi Türkiye’den farklı. Sandıktan birinci çıkan parti 300 sandalyeli mecliste ilaveten 50 milletvekili kazanıyor. Birinci parti genelde yüzde 40 civarında oyla mecliste çoğunluğu sağlayabiliyor.
‘Harika çocuk’ imajıyla, Yunanistan gibi gelenekçi bir toplumda bir rüzgar estirerek Avrupa’daki sol partilere heyecan veren Çipras, bazılarına göre, ışıltısını yitirerek, Yunan halkına bir liderden çok bir öğrenci gibi görünmeye başladı.
Yeni sol
Çipras’ın şöhreti çok önüne geçse de, Syriza bir sol gruplar birliği: Maocusundan, Troçkistine uzanan geniş sol yelpazenin oluşturduğu ve Çipras’ın popülerliğinin katkısıyla yoluna devam eden bir koalisyon. Stalinist gelenekten de beslenen Yunanistan Komünist Partisi, şimdi ancak yüzde 5’lik desteğe sahip.
AB karşıtı, eşcinsellik aleyhtarı muhafazakâr söylemleriyle varlığını sürdürebilmesi, ayrıca incelenmeye değer. Solun Yunanistan’da varlığını güçlü şekilde koruyabilmesinin tarihsel bir arka planı var: II. Dünya Savaşında, Alman işgaline karşı, olağanüstü direniş sergileyen Yunan partizanların başında komünistler vardı.
Ancak Stalin, ABD ile yaptığı paylaşım alanları noktasında, Yunanistan'ı Batı kampına bırakınca, Yunan komünistleri yalnız kaldılar, iktidarı iç savaş sonrası büyük kayıplarla kaybettiler.
Syriza başarılı mı?
Krizin ardından iktidara gelen Syriza reformlar ve halkın yaşamını iyileştirme vaadiyle işe başladı. Syriza’nın hayal kırıklığı yarattığı düşüncesi ağır bassa da, farklı görüşler de var. Yunan portalı TVXS, sonuçları şöyle değerlendiriyor: “Partiyi ‘stratejik bir mağlubiyete’ uğratma planı başarısız oldu.
Syriza, aldığı oy oranı ile (yüzde 31), geçtiğimiz dört yılda aldığı tüm darbelere karşın siyasi sistem içerisinde halen baskın ilerici güç olarak kalmayı başardı.” Çipras’ın seçimden sonraki tutumunu örnek olarak kabul edebiliriz: “Miçotakis’i arayarak kendisini zaferinden dolayı tebrik ettim.
Halkın iradesine saygı göstereceğiz.Yarın devir teslim töreninde demokrasilerde olması gerektiği gibi Miçotakis’i karşılayacağım.” Ancak şunu da eklemekte yarar var: Çipras, seçimden önce, desteğin azaldığını farkedince, seçmeni suçlayıcı nitelikte, ‘yaptıklarımızı anlamadılar’ şeklinde özetlenebilecek ifadeler kullanmıştı.
Bu, erimenin hızlanmasına yol açmıştı. Yunan seçimleri incelenmeye değer dersler içeriyor. Çipras'ın yenilgisi, Zizek gibi düşünürlerin şimdiden üstüne kafa yormaya başladığı bir konu.
