Giriş
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Deniz Ertem Şahinoğlu anlatıyor...
1- ENFEKSİYONLAR
Nezle, grip gibi üst solunum yolu enfeksiyonları ve buna bağlı boğaz ağrısı, idrar yolu enfeksiyonu, mide üşütmesi, mevsimsel ishaller (rotavirüs, adenovirüs enfeksiyonları) çocuklarda kısa süreli iştahsızlığa neden olabilir.
2- REFLÜ
Yemek borusu ile mide arasındaki kapağın iyi çalışmaması sonucu, midedeki besin ve asidin yukarı yemek borusuna doğru kaçmasına reflü diyoruz. Küçük çocuklarda iştahsızlık ve karın ağrısı, büyük çocuklarda sabahları bulantı, iştahsızlık, kusma, karın ağrısı, geniz temizleme, öksürük bazen de ağız kokusuna neden olur. Tedavi edilmezse yemek borusunda iltihaba neden olabilir. Tedavi, beslenme alışkanlıklarında değişiklikler, bazen de 1-2 ay süreyle ilaç almayı gerektirebilir.
3- GASTRİT-ÜLSER
Gastrit midenin iltihabıdır, ülser ise mide veya onikiparmak bağırsağında gelişen yaraya verilen addır. Çocuklarda bazı ağrı kesicilerin sık, yanlış kullanılması ve helikobakter pilori denilen bir bakteri gastrit ve ülserin en sık nedenleri arasındadır. Çocuklarda karın ağrısı, göğüs ağrısı, mide yanması, iştahsızlık, kusma veya erken doyma ile bulgu verir. Bakteriye bağlı gastrit ve ülserin mutlaka ilaç ile tedavi edilmesi gerekir.
4- KABIZLIK
Çocuklarda haftada 3 veya daha az sayıda sert, kalın, top top ve ağrılı dışkılama kabızlık olarak tanımlanır. Bu nedenle dışkılama sırasında hissedilen makat ağrısından korkan çocuk, dışkı tutmaya başlar. Bu kısırdöngü kabızlığın kronikleşmesine neden olur. Uzun süreli kabızlığı olan çocuklarda kalın bağırsaklar düzenli olarak her gün boşalamadığı için bir süre sonra çocuğun iştahı azalır ve çocuk erken doyar. Kabızlığın en sık nedeni lifli besinlerin (sebze-meyve) az tüketilmesidir.
5- KANSIZLIK
Önemli bir iştahsızlık nedenidir. En sık nedeni kan üretimini destekleyecek demir içeren besinlerin (kırmızı et, beyaz et, sakatat, kuru baklagiller, kuru meyveler, yumurta sarısı) az tüketilmesi veya demir içeren besinlerle yoğurt-ayran-süt gibi kalsiyum içeren besinlerin birlikte sık tüketilmesidir. Demir eksiliğine ek olarak folik asit ve vitamin B12 eksiklikleri de kansızlığa neden olabilir. Folik asit içeren besinlerin (yeşil sebzeler ve yeşil yapraklı sebzeler, portakal, avokado ve kuru baklagiller) ve vitamin B12 içeren besinlerin (süt ürünleri, tavuk, balık, yumurta, badem) yetersiz alınması en önemli nedendir. Beslenme yanlışlıkları dışında da kansızlığa neden olan birçok kronik hastalık var. Tedavi nedene yönelik olmalı.
6- BESİN ALERJİLERİ
Daha çok 3 yaşın altındaki çocuklarda görülür. En sık süt ve yumurta (daha çok yumurta beyazı) gibi besinlere bağlı gelişir. Ailesinde yoğun alerji öyküsü olan çocuklarda risk daha fazladır. İştahsızlık, aç olduğu halde beslenmeyi reddetme, kusma, ishal bazen kabızlığa neden olabilir. Tedavide amaç, alerjiye neden olan besinlerin saptanarak diyetten çıkarılmasıdır.
7- ÇÖLYAK HASTALIĞI
Kalıtsal olarak yatkınlığı olan kişilerde gluten içeren buğday, arpa, çavdar ve yulaf içeren besinlerin tüketimine bağlı gelişen bir hastalıktır. Genellikle 2 yaşından sonra karın ağrısı, iştahsızlık, kilo kaybı, kilo alamama, kansızlık, uzun süren ishal bazen de kabızlık gibi bulgularla ortaya çıkar. Akraba evliliğinin sık olduğu ülkemizde, kalıtsal bir hastalık olan Çölyak hastalığının sıklığı 200 kişide 1 yani oldukça sıktır. Erken tanı ve tedavi çocuğun büyüme ve gelişmesinin yaşıtlarından geri kalmaması açısından çok önemlidir.
