Giriş
Kemik erimesi olan hastalarda basit düşmeler bile kırıkla sonuçlanabilir. Bu nedenle hem dışarıda hem de ev içinde önlem almanız şart. Romatoloji Uzmanı Prof. Dr. Nuran Türkçapar, dikkat etmeniz gerekenleri anlatıyor.
- Alçak topuklu ayakkabılar giyin. Kışın düz ayak tabanını destekleyen ayakkabılar tercih edin.
- Merdivenlerden çıkarken el tutunma yerlerinden tutunun. k Kaldırım kaygansa çim veya sert zeminde yürüyün.
- Kışın yanınızda kaya tuzu taşıyın ve bunu evinizin kaldırımlarına dökün.
- Akşamları aydınlık alanlardan yürüyün. k Sırt çantası kullanın, elleriniz açıkta kalsın.
- Yürüteç veya baston kullanın.
- Bazı özel servis hizmetleri edinin. Özellikle kötü hava şartlarında eczane, market alışverişleriniz için telefonla sipariş hizmetinden yararlanın.
EV İÇİ GÜVENLİK
- En çok kullandığınız eşyaları, kolay ulaşılabilir yerlere yerleştirin.
- Yalnız yaşıyorsanız kişisel acil aramalar için üzerinizde devamlı telefon veya çağrı cihazı bulundurun.
- Merdiven kullanacaksanız basamakları geniş ve yanında sağlam tırabzanı olanı tercih edin.
- Yerde gevşek tel veya kordon bırakmayın.
- Halı veya kilim gibi yer döşemelerini mümkünse kaldırın veya duvardan duvara döşemeli olmasına özen gösterin.
- Yerleri cilalamayın.
- Mobilyaların yerini değiştirmeyin.
- Evinizde küçük çocuk varsa yerde olabilecek küçük oyuncaklar konusunda dikkatli olun.
TUTUNMA BARI YAPTIRIN
- Duşa kaydırmayan kauçuk paspas koyun.
- Banyoda duş, küvet veya tuvalet kenarlarına tutunma barları yaptırın.
- Ayakta durmakta zorlanıyorsanız banyonuzu kaymayan destekli sağlam bir sandalye üzerinde yapın.
- Mutfakta da kaymaz paspas ve halı tercih edin. k Bir şey döküldüğünde hemen temizleyin.
- Terlik yerine uygun ev ayakkabısı kullanın.
- Alkolün reflekslerinizi zayıflatacağınızı ve dengenizi bozacağını unutmayın.
- Evinizin aydınlık, lambalarınızın açma kapama düğmesinin kolay ulaşılabilir olmasına dikkat edin.
KEMİK ERİMESİNİN KAÇ EVRESİ VAR?
Kemik ölçümü test sonuçlarına göre T puanı veya Z puanı olarak hesaplanır. T skoru, bir bireyin kemik kütlesini daha genç bir kişinin en yüksek kemik kütlesiyle karşılaştırır. 50 yaş ve üzerindekiler için kullanılır. Z skoru, kemik kütlesini aynı yaştaki diğer insanlarla karşılaştırır.
- 1.0 veya üzeri iyi kemik gücünü gösterir.
- 1.1’den -2.4’e kadar, hafif kemik kaybı (osteopeni) olduğu anlamına gelir.
- -2.5 veya altı osteoporozu gösterir.
TEDAVİDE KULLANILAN 6 GRUP İLAÇ
1) Bifosfonatlar: Alendronate, risedronate, ibandronate, zoledronic acid bu grupta yer alır. En sık kullanılan, ilk tercih edilen ilaç grubudur. Kırık riskini azaltır ve kemik yoğunluğunu artırır. Tablet veya enjeksiyon formları vardır. Tablet formunun emilimi zayıf fakat doğru alınırsa iyidir. Aç karna alınır. Aldıktan sonra 30-60 dakika aç ve dik kalmaya özen gösterilmeli.
2) Östrojen/hormon tedavisi: Meme kanseri, kalpdamar hastalığı, inme sıklığında artış gibi olumsuz yan etkilerinden dolayı nadiren kullanılır. Cerrahi menopoz veya erken menopoz durumunda tercih edilir.
3) Östrojen reseptör modülatörleri: Kemik yoğunluğunda artış ve omurgada kırık riskini azaltır. Bifosfonatlar ve östrojenden daha az etkilidir. Meme kanseri riskini azaltır. Birinci basamak ilaçları (bifosfonat) tolere edemeyenlerde verilebilir.
4) Paratiroid hormonu (teriparatide): Bifosfonatları tolere edemeyen veya kullanımı sırasında kırık gelişenlerde kullanılır. Günlük enjeksiyon olarak uygulanır. Sadece 24 aya kadar kullanımı onaylanmıştır.
5) Danasunumab: Bifosfonatlara cevabı olmayanlarda, tolere edemeyenlerde veya kortizona bağlı osteoporozu olanlarda tercih edilir.
6) Strontium Ranelate: Kemik kaybını önler ve kemik oluşumunu artırır.
NOT: Tüm osteoporoz ilaçları 1 yıl süreyle kullanılır. Kemik yoğunluğuna bakılarak devamı hakkında karar verilir.
