Giriş
Göz Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Sinan Tatlıpınar anlatıyor
Retina nedir?
Retina (ağ tabaka) görmeden asıl sorumlu olan bir sinir tabakasıdır. Göz küresinin iç yüzeyine yapışık durur. Bu tabakadaki hasar görme kaybına neden olur.
Retinada sorun varsa nasıl anlaşılır?
Bazı temel belirtiler var. Görme azalması, görme alanının bir kısmının kaybı, cisimleri kırık görme, cisimleri olduğundan büyük veya küçük görme, ışık çakmaları, sinek uçuşmaları gibi.
Retina dekolmanı nedir?
Sağlam retina tabakasının yapışık olduğu göz küresinden ayrılmasıdır. Tıpkı duvar kağıdının duvardan ayrılması gibi düşünün. Dekole (ayrılmış) olan retina bölgesinde retina hücreleri işlev yapamaz. Ayrılmış alanın genişliği büyüdükçe hastada görme kaybı artar. Tam görme kaybıyla sonuçlanabilir. Genellikle 50 yaşından sonra sık görülür.
Belirtileri neler?
Retina dekolmanı gelişmeden önce hastalar ışık çakmaları, sinek uçuşmaları ya da ovalyuvarlak şekiller tarif edebilir. Bu nedenle özellikle ışık çakmaları ve sinek uçuşmaları şikayeti olan kişilere mutlaka detaylı retina muayenesi yapılmalı, retina tabakasında yırtık ya da dekolman varlığı aranmalı.
Kaç türü var?
Retina dekolmanı yırtıklı, çekintili, sıvı birikimi olarak 3 grupta incelenebilir. Yırtıklı olanı en sık rastlananıdır.
Sebepleri nelerdir?
Retinada oluşan yırtık veya delinmelere zamanında müdahale edilmezse retina dekolmanı ortaya çıkar. Sebepleri şöyle sıralayabiliriz: Gözün içindeki jel kıvamındaki şeffaf maddenin (vitreus jeli) bozulması. Doğuştan retina incelmeleri. İleri evre diyabetik retinopati. Delici göz yaralanmaları. Göz içi iltihaplanmaları. Damarsal hastalıklar. Tümöral durumlar. Gebelik. Yüksek tansiyon.
Gözde her ışık çakması soruna işaret mi?
Ani olarak başlayan ve devam eden ışık çakmaları retinada yırtık gelişimi açısından önemsenmeli. Özellikle eşlik eden uçuşmalar, görme azalması veya görme alanında daralma varsa retina yırtığı ve dekolman ihtimali yüksektir. Ama bazen sorun sadece gözümüzdeki jölemsi maddenin sıvılaşması sonucu olabilir. Böyle bir tabloda aralıklı olarak 1-2 flaş patlaması tarzında olan şimşek çakmaları olur; hastada yırtık olmayabilir. Yine de gözbebeği büyütülerek retina ayrıntılı olarak incelenmeli, yırtık olup olmadığı saptanmalı. Bazen migren hastaları da ışık çakmalarına benzer ışıklı şekiller görebilir.
Tek gözde mi olur?
Genellikle tek taraflıdır. Ancak yüksek miyopisi olanlarda ve bazı genetik retina hastalıklarında diğer gözde de dekolman oluşabilir.
Nasıl tedavi edilir?
Yırtıklı ve çekintiye bağlı retina dekolmanlarında tedavi ameliyattır. Sıvı birikimi olan retina dekolmanlarında altta yatan nedene yönelik olarak kortizon tedavisi, radyoterapi, lazer ya da kriyoterapi (dondurma) yapılır.
Hastalık engellenebilir mi?
Retina yırtığına zamanında müdahale edilirse engellenebilir. Sinek uçuşması, ışık çakmasıyla belirti verebilen retina yırtığı varlığında ya da bazı doğumsal retina incelmelerinde altın standart lazerdir. Retina yırtığında lazer tedavisiyle yırtık sınırları lazerle çevrelenir, yırtığın ilerleyerek retina dekolmanına dönüşmesi önlenir. Böylece takiben gerekecek cerrahi müdahale de önlenir. Lazer tedavisinin bu açıdan etkinliği ve koruyuculuğu çok tatminkardır. Ayrıca doğumsal retina incelmelerine yapılan lazer tedavisiyle ileride oluşabilecek retina yırtıklarının tehlikeli boyuta gelmesi çok önceden engellenir.
RETİNA HASTALIKLARI NELERDİR?
4 ana grupta incelenebilir.
RETİNANIN DAMAR HASTALIKLARI: En önemlisi diyabetik retinopatidir. Yani şeker hastalığının göz dibinde yaptığı tahribat. Yüksek tansiyona bağlı gelişen retina damar tıkanıklıkları da bu grupta yer alır.
MAKULA HASTALIKLARI: Makula (sarı nokta) retina tabakasında görme hücrelerinden en yoğun bölgedir. Keskin ve kaliteli görmeyi sağlayan retina bölgesidir. Bu gruptaki en önemli hastalık yaşa bağlı makula dejenerasyonudur. Yani sarı nokta hastalığı.
IRSİ RETİNA HASTALIKLARI: Genetik geçişli hastalıklardır. En önemlisi gece körlüğüdür.
CERRAHİ RETİNA HASTALIKLARI: Bu gruptaki en önemli hastalık retina dekolmanıdır.
