Giriş
COVID-19’un son varyantı olan Omicron ile ilgili şimdiye kadar elde edilen verilere göre; virüs çok daha hızlı bulaşıyor, önemli bir tat ve koku kaybı yapmıyor, hastalık daha hafif seyrediyor. Henüz net bir şey söylemek için çok erken olduğunu söyleyen Göğüs Hastalıkları Uzmanı Dr. Nilüfer Aykaç, “Maske, mesafe, hijyen kurallarına dikkat edin. Aşı olmayı ihmal etmeyin” diyor.
KIŞ AYLARINDA KORONAVİRÜS NEDEN ARTIYOR?
Kış ayları zamanımızın çoğunu kapalı ortamlarda geçirdiğimiz aylardır. Bu nedenle koronavirüs de dahil grip, nezle gibi solunum yoluyla bulaşan tüm hastalıklar kış aylarında artar. Dün (6 Aralık) itibariyle tüm dünyada vaka sayısı 263 milyonu, yaşamını kaybedenlerin sayısı da 5 milyon 232 bini aştı. Türkiye’de ise Sağlık Bakanlığı’nın resmi verilerine göre toplam vaka sayısı 8 milyon 700 bini, vefat sayısı ise 76 bini geçti.
Koronaya karşı hâlâ aşısını yaptırmamış ya da tamamlamamış olanları ne gibi tehlikeler bekliyor?
COVID-19 ile ilgili bu zamana kadar yapılan tüm bilimsel çalışmalar şunu gösteriyor: Aşılar COVID-19’un ağır geçmesini, hastanede yatışı ve ölümleri azaltıyor. Bu zamana kadar tüm dünyada 7 milyar 700 bin doz aşı uygulandı ve ciddi yan etki ortaya çıkmadı. Dolayısıyla aşıdan korkmayı gerektirecek bir bilimsel veri yok. Hastalığın ölüm de dahil ciddi tehlikelerinden korunmak için aşı imkanından faydalanmalıyız.
KORONAYI KIŞ AYLARINDA ARTAN GRIP VE NEZLEDEN NASIL AYIRT EDEBİLİRİZ?
- COVID-19 hastalığında en sık görülen yakınmalar ateş, kuru öksürük, yorgunluk ve nefes darlığıdır. Ancak vücutta kırgınlık, kaslarda güçsüzlük, ishal, kas, boğaz, baş ve eklem ağrısı da görülebilir. Bazı çalışmalarda koku ve tat duyusu kaybı, görme bozuklukları da bildirildi.
- Nezlede hapşırma, burun tıkanıklığı veya burun akıntısı daha sık ve ön plandadır. Bazen bu yakınmalar koronavirus belirtileriyle karıştırılabilir. Fakat özellikle mevsimsel nezlede (alerjik rinit) ateş beklediğimiz bir yakınma değil.
- Gribin ateş, baş ağrısı, halsizlik belirtileri COVID-19’la benzerlik gösterir. COVID-19’da tat ve koku kaybı daha sık gözlenirken gripte burun tıkanıklığı daha ön plandadır.
- COVID-19 çoğu insanda hafif yakınmalarla atlatılabiliyor. Ortalama 5 insandan birisinde hastalık hiçbir yakınmaya yol açmıyor.
OMICRON VARYANTININ BELİRTİLERİ DAHA MI FARKLI?
26 Kasım 2021’de Güney Afrika’da tespit edilen ve 32 mutasyona sahip olan Omicron’a ilişkin bilgilerimiz oldukça kısıtlı. Delta varyantına göre daha bulaştırıcı olduğuna dair veriler var.
Belirtiler konusuna gelince... Şu ana kadar bildirilen vakalarda diğer koronavirüs varyantlarına benzer belirtiler saptandı. Hatta Omicron’un daha hafif seyrettiğine ilişkin bilgiler var. Ön plana çıkan belirtilerin ateş, öksürük ve nefes darlığı olduğunu söyleyebiliriz. Şimdiye kadar Omicron teşhisi konan bazı kişilerde önemli bir tat ve koku kaybı rapor edilmedi. Ancak kesin bir şey söylemek için henüz erken. Pandemi sürecine baktığımızda Omicron’un karşılaştığımız son varyant olmayacağı çok açık. Bu nedenle Türkiye’nin de süreçte daha aktif rol alması gerekiyor. Varyantlar konusunda bölge risk haritaları çıkarılmalı, Türkiye’de de virüse ait gen dizilimleri çalışılmalı ve diğer ülkelerdeki gibi bizde de Genom Konsorsiyumu kurulmalı.
HES KODU İSTEYEN MEKANLARI TERCİH EDİN
- Koronavirüsler oldukça sık mutasyon yapan virüslerdir. Bu nedenle aşı olmanın yanında mutlaka ve mutlaka kişisel korunma yöntemlerini uygulayın. Maskeyi ihmal etmeyin, en az 2 metrelik mesafeye ve hijyen kurallarına dikkat edin.
- Mutlaka aşı yaptırın.
- Kapalı alanlarda HES kodunun kontrol edildiğinden emin olun. Mecbur olmadıkça kapalı alanlara gitmeyin ya da kalış süresini kısaltın.
- Toplu taşıma ve büyük kalabalıklarda koruyuculuğu yüksek maskeler (N95-FFP2) kullanın.
ÇOCUKLAR DAHA AZ BULAŞTIRIYOR
Çocuklar koronavirüsten erişkinlere göre daha az etkileniyor, enfeksiyona daha az yakalanıyor. Ağır hastalık ve ölümler de çocuklarda daha az görülüyor. Özellikle 10-12 yaşın altındaki çocuklar, erişkinlere göre enfeksiyonu yüzde 50-90 oranında daha az bulaştırıyor.
AŞISIZLAR BURNU AKSA BİLE PCR TESTİ YAPTIRMALI
Kış mevsimi ve kapalı ortamlar tüm viral enfeksiyonlara yatkınlığı artırır. Dönem itibarıyla nezle ve grip virüslerinin de sıklığı arttı. Bu virüsler COVID-19 hastalığına benzer belirtilere neden olabilir. Özellikle aşısızlar burun akıntısı, boğaz ağrısı, öksürük gibi belirtilerle karşılaştığında PCR testi yaptırmalı. Bu kişiler aksi kanıtlanmadığı sürece COVID-19 olarak değerlendirilmeli.
