Giriş
Astım şikayetleri ilaçlarla yeterince kontrol altına alınamıyorsa aşı tedavisi hastaya bir seçenek olarak sunulabilir. Fakat bu tedavi 5 yaşın altındaki çocuklar ve 50 yaşın üzerindeki kişiler için uygun değil. Göğüs Hastalıkları Uzmanı Dr. Füsun Soysal, alerjik astım ve alerjik nezle tedavisinde kullanılan aşı tedavisi ile ilgili soruları yanıtlıyor.
AŞI TEDAVİSİ NEDİR?
Alerjisi olan hastaya, duyarlı olduğu alerjenlerin giderek artan dozlarla verilmesidir. Alerjik astım ve nezle belirtilerini kontrol altına alır.
KİMLERE YAPILMALI?
Alerjik astım ve alerjik nezlesi olanlara yapılabilir. Ancak hastanın alerjik olması, tek başına aşı tedavisine başlanması için yeterli değil. Aşı tedavisi, şikayetleri ilaçla yeterli şekilde kontrol altına alınamayan veya az sayıda alerjene duyarlılığı olanlara uygun. İlaç tedavisi istenmeyen yan etkilere yol açtığında aşı tedavisi kullanılabilir. İlaç tedavisi istemeyen veya ilaca hiç uyum sağlayamayan hastalar da aşı tedavisi yaptırabilir
AŞI TEDAVİSİ KALICI BAŞARI SAĞLAR MI?
Alerjik hastalıkların tümüyle ortadan kaldırılması mümkün değil. Çünkü bu hastalıklar genetik geçiş gösterir. Kişi, ömür boyu bu alerjik bünyeyi taşır. Ancak hastalığın kontrol altına alınması ve kişinin normal bir yaşam sürmesi mümkün. Aşı tedavisi de ilaçlar gibi belirtileri kontrol altına alır. Ancak yine de aşı tedavisinin etki mekanizması hâlâ tartışılıyor. Kesinlikle alerjide tek ve en etkili tedavi değil.
AŞI TEDAVİSİ SADECE İĞNEYLE Mİ UYGULANIR?
Genellikle cilt altına yapılan enjeksiyonla (iğne) uygulanır. İğne fobisi olanlar için bu yöntem problem yaratabilir. Son yıllarda, alerjen dil altından damla şeklinde verilebiliyor. Hastaya dil altından, enjeksiyon yoluyla verilenden daha fazla alerjen verilebiliyor.
AŞI TEDAVİSİNİN YAN ETKİLERİ VAR MI?
Bu tedavide vücudun duyarlı olduğu alerjenler vücuda verilir. Bu nedenle vücutta alerjik reaksiyonların ortaya çıkma riski var. Aşı dozu uygulandıktan sonra 20-30 dakika kişinin gözetim altında tutulması gerekir. Ayrıca enjeksiyon yerinde kızarma, şişkinlik, morarma gibi yan etkiler görülebilir. Nadir olarak ölüm riski ortaya çıkabilir.
YAŞ SINIRI VAR MI?
5 yaşın altındaki çocuklara ve 50 yaşın üzerindeki hastalara önerilmiyor.
AŞI TEDAVİSİNİN SÜRESI NE KADAR?
Genellikle süre 3-5 yıldır. Ancak 1 yıllık tedaviden sonra hasta beklenen yararı görmemişse aşı tedavisine son verilmeli. Bu kararı doktor alır.
HAMİLELER AŞI TEDAVİSİ YAPTIRABİLİR Mİ?
Hamilelikte aşı tedavisine başlamak pek doğru değil. Ancak hamilelikten önce başlanmışsa tedaviye devam edilebilir. Yine de sprey tedavisi daha güvenli.
ASTIMLI BİRİ NORMAL DOĞUM YAPABİLİR Mİ?
Tabii ki yapabilir. Ancak gebelik döneminde astımı çok iyi kontrol altına alınmalı.
ASTIMLI BİRİNİN HAMİLELİĞİ NASIL GEÇER?
Bunu tahmin etmemiz pek mümkün değil. Yüzde 50 vakada astımın seyrinde değişiklik olmaz. Yüzde 25 vakada ise belirtiler hafifler veya kaybolur.
HAMİLELİKTE ASTIM İLACI KULLANILABİLİR Mİ?
Sprey şeklindeki ilaçların kana geçişleri çok az olduğu için bebek üzerinde olumsuz bir etki yaratmaz. Bu nedenle güvenle kullanılabilir. Astımın kontrolsüz olması, annenin krizler yaşaması bebek açısından çok daha olumsuzdur. Çünkü bu durum düşük, erken doğum ve ölüm riskinde artışa sebep olur.
Astımın bir de gizlisi var!
GİZLİ ASTIM NEDİR?
Hastada alerjik astım tam olarak tanınamaz. Bu kişilerde yapılan tüm testler, özellikle de solunum fonksiyon testleri tamamen normaldir. Ama en küçük bir olumsuz etken kişinin bronşlarında daralma oluşturur. Işte bu tip astıma gizli astım diyoruz.
GİZLİ ASTIM NASIL TEŞHİS EDİLİR?
En önemli tanı yöntemi, bronş provokasyon testi dediğimiz bir tetkik. Bu yöntemde alerjik madde, hastaya belli ve artan dozlarda nefes yoluyla verilir. Doz artırıldığında her seferde solunum fonksiyon testi yapılarak bronşlarda daralma olup olmadığı tespit edilir.
GİZLİ ASTIMI OLANLARA NELER ÖNERİRSİNİZ?
En önemli şey alerjenlerden korunma. Astımlı bir hastaya önerdiğimiz önlemler burada da geçerli. Tedavide ilk seçeneğimiz, sprey şeklindeki kortizon ilaçlardır.
