Giriş
Araştırmalar, akciğer kanseri ile KOAH arasında yakın bir ilişki olduğunu gösteriyor. Sigara içmeye devam eden KOAH’lılarda akciğer kanseri riski 4-5 kat artıyor. İstanbul Süreyyapaşa Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nden Prof. Dr. Sibel Arınç anlatıyor.
KOAH’TA İLAÇ TEDAVİSİ NE ZAMAN GEREKLİ?
Nefes darlığı, kronik öksürük, yorgunluk, zayıflama, kas kitlesinde düşüş gibi durumlar varsa ilaç tedavisi başlanır. Kabaca 2 tür ilaç kullanılır: Nefes açıcılar ve hava yollarındaki iltihabı baskı altına alan steroidli (kortizonlu) ilaçlar. Bunların yanı sıra antibiyotikler, balgam söktürücüler, öksürük kesiciler, solunum yollarını genişleten ilaçlar gibi bazı ilaçlar da verilebilir. KOAH’ta kullanılan ilaçların önemli bir kısmı inhaler adı verilen bir cihazla verilir. Halk arasında inhaler cihazıyla alınan ilaçlar fısfıs ya da sprey ilaç diye bilinir. İnhaler cihazına uyumu iyi hastalarda atak sayısı ve hastane yatış sayısı düşüktür.
KORTİZONLU İLAÇLARIN YAN ETKİLERİ VAR MI?
İnhaler cihazıyla alınan kortizon kullanımının yan etkileri düşük. Fakat ağızdan alınan hap ya da iğne yoluyla kullanılan kortizonun tansiyon yüksekliği, diyabet, ülser gibi yan etkileri olabiliyor. Uzun süreli kullanımda ise osteoporoz görülebiliyor. Ağızdan ve damardan uygulanan kortizonun uzun süreli kullanımında tuz ve şeker tüketiminde kısıtlamaya dikkat etmek gerekiyor. Istanbul Süreyyapaşa Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nden Prof. Dr. Sibel Arınç anlatıyor.
HANGİ AŞAMADA OKSİJEN TEDAVİSİ VERİLEBİLİR?
Kronik solunum yetmezliği ve istirahat sırasında oksijen yetmezliği olan hastalarda oksijen tedavisine ihtiyaç duyulur. Bu hastalarda oksijen tedavisi günde 15 saat ve üzerinde uygulandığında sağ kalımı artırır. Uzun süre oksijen kullanan hastalar 60-90 gün içinde yeniden gözden geçirilerek tedavinin etkinliği değerlendirilmeli.
KOAH HASTALARI UÇAK YOLCULUĞU YAPABİLİR Mİ?
Uçak yolculuğu kronik solunum yetmezliği olan ve uzun süreli oksijen tedavisi kullanan hastaların birçoğu için güvenlidir. Fakat doktor kontrol ve onayından sonra yolculuk önerilir. Oksijen ihtiyacı olan hastalar için bazı hava yolları şirketleri oksijen tüpü hizmeti veriyor.
KOAH’TA AMELİYATIN YERİ VAR MI?
KOAH’ın amfizem formunda ilaçlardan ve diğer tedavilerin yetersiz kaldığı durumlarda ameliyat gerekli olabiliyor. Akciğer hacim azaltıcı cerrahi denen bu yöntemde akciğerlerin işe yaramayan kısımları kesilerek çıkartılıyor. Böylece akciğerde hava hapsi azalıyor, solunum kasları daha etkin çalışıyor.
HANGİ HASTALAR HASTANEYE YATIRILIR?
- İstirahat sırasında aniden kötüleşen, uykuya meyilli hastalar,
- Akut solunum yetmezliği olanlar,
- Yeni fizik bulguların ortaya çıkanlar (ciltte morluk, bacaklarda ödem gibi),
- Alevlenmenin başlangıcında uygulanan ilaç tedavisine cevap vermeyen hastalar,
- Ciddi kalp yetmezliği, yeni oluşan çarpıntı gibi sorunları olanlar,
- Yetersiz ev desteği olanlar.
KOAH AKCİĞER KANSERİNE DÖNÜŞEBİLİR Mİ?
Sigaraya ya da diğer risk faktörlerine maruziyet devam ederse KOAH’lı hastalarda akciğer kanseri gelişebilir. İki hastalık arasındaki en önemli ortak nokta sigara içimi. Sigara içenlerin yüzde 30’unda KOAH, yüzde 10’unda ise akciğer kanseri gelişiyor. Sigara içmeye devam eden KOAH’lı hastalarda akciğer kanseri riski 4-5 kat artıyor. Bu nedenle sigarayı bırakmanın önemini bir daha vurgulamak istiyorum. Akciğer kanseri KOAH’ta olduğu gibi geçmeyen öksürük, balgam gibi bazı şikayetlere neden olabilir. Ağızdan kan gelmesi, kilo kaybı, bazen kol ağrısı ve baş dönmesi akciğer kanseri hastalarında sık gördüğümüz diğer belirtiler.
AKCİĞER KANSERİ NASIL TEŞHİS EDİLİR? AKCİĞER FİLMİ YETERLİ Mİ?
Akciğer kanseri tanısında akciğer grafisi bize yardımcı olabilmekle birlikte her zaman yeterli değil. Akciğer grafisinin yanında kan biyokimya, hemogram, toraks tomografisi, PET CT, beyin MR en sık kullandığımız görüntüleme yöntemleridir. Yine bronkoskopi dediğimiz soluk borusunun ve bronşların bir cihazla incelenmesi de gerekli olabilir. Bu arada kendi klinik deneyimimiz şunu gösteriyor. COVID-19 salgınıyla ‘Korona olurum’ korkusuyla hastaneye gitmekten kaçınma, şikayetleri öteleme nedeniyle akciğer kanseri tansında gecikmeler yaşanıyor. Hastalar daha ileri evrelerde karşımıza çıkabiliyor. Bu nedenle özellikle uzun yıllardır sigara içenlerin ya da bazı kimyasallara maruz kalan mesleklerde çalışanların yakınmalarını ciddiye alıp doktora başvurmalarında yarar var.
