Giriş
Toz, koku veya dumana maruz kaldığınızda arka arkaya defalarca hapşırıyorsanız muhtemelen alerjik nezleniz var. Göz yaşarması, şeffaf su gibi burun akıntısı alerjinin diğer tipik belirtileri. Göğüs Hastalıkları Uzmanı Dr. Füsun Soysal, alerjik nezleyle ilgili merak edilenleri anlatıyor.
ALERJİK NEZLENİN BELİRTİLERİ NELER?
Alerjik nezle (alerjik rinit) duyarlı bünyelerde görülen, daha çok üst solunum yollarını ilgilendiren bir hastalık. Çevresel faktörlere bağlı olarak burun tıkanıklığı, burun akıntısı, burunda kaşıntı, hapşırma ve göz yaşarmasıyla kendini gösterir.
HAPŞIRMA ÇOK SIK OLUR MU?
Alerjik nezleli kişi özellikle toz, koku veya dumanla karşılaştığında arka arkaya defalarca hapşırabilir. Bazı hastalar ‘Sayılmayacak kadar çok hapşırıyorum’ der.
ALERJİK NEZLEDE BURUN AKINTISI SÜREKLI Mİ OLUR?
Genellikle burun akıntısı, alerjenle karşılaşıldığında ortaya çıkar. Bir süre şeffaf su gibi bir akıntı devam eder. Hasta bir anda şiddetli bir nezle olmuş gibidir ama ardından normale döner. Ancak burun akıntısı daha uzun süre devam eden hastalar da var.
ALERJİK NEZLE NASIL TEŞHİS EDİLİR?
Hastanın anlattıkları ve bazı laboratuvar tetkikleri teşhis için yeterli. Burun akıntısı, burun tıkanıklığı, hapşırık, göz yaşarması gibi şikayetlere ek olarak, alerji testinde duyarlı bir madde saptanır, burun akıntısında alerjik hücreler belirlenirse alerjik nezle tanısı koyarız.
ALERJİK NEZLENİN TEDAVİSİ NASILDIR?
Tedavide ilk adım, alerjen maddeden uzak durmaktır. İkinci adım ilaç tedavisidir. Tedavide alerji hapları, şurupları ve burun spreyleri kullanılır. Burun spreyleri lokal olarak etkili kortizonlardır. Sprey burundaki şişkinliği azaltır ve alerjik hücreleri uzaklaştırır. Tedavi hastaya göre farklılıklar gösterebilir. Alınan tüm önlemler ve ilaç tedavisine rağmen yeterli yanıt alınamıyorsa aşı tedavisi uygulanır. Alerjik nezlede aşı tedavisine yanıt iyi olabilir.
ALERJİK NEZLEYE YOL AÇAN FAKTÖRLER NELER?
Ev tozları, evcil hayvanlar, polenler, küfler, sigara dumanı, hava kirliliği, bazı mesleklerde maruz kalınan toz, koku ve duman alerjik nezleyi tetikleyebilir.
KİMLER RİSK GRUBUNDA?
Alerjik bünye genetik geçiş gösterdiği için ailesinde alerjik hastalık olanlar risk taşıyor. Ayrıca sigara dumanına maruz kalan çocuklar, mesleği nedeniyle değişik toz, koku ve duman alan ortamlarda çalışanlar risk altında.
ALERJİK NEZLENİN HORLAMAYLA İLİŞKİSİ VAR MI?
Alerjik nezleli kişide burun tıkanıklığı ön plandaysa kişi horlar. Ayrıca üst solunum yollarında var olan şişlik de horlamayı artırır.
ALERJİK NEZLENİN KAÇ TİPİ VAR?
İki tipi var. Biri mevsimsel alerjik nezle, diğeri ise yıl boyu süren nezle. Mevsimsel tipte, alerjenle karşılaştığı dönem boyunca şikayetler görülür. Halk arasında buna saman nezlesi denilir. Yıl boyu süren tipte ise, kişi alerjenle devamlı temastadır. Esas belirti burun tıkanıklığıdır. Ara ara hapşırık, burun akıntısı ve kaşıntısı ortaya çıkar.
ALERJİK NEZLE BAŞKA HASTALIKLARA DA YOL AÇABİLİR Mİ?
Yıl boyu süren alerjik nezle burun tıkanıklığına neden olur. Bu tıkanıklık tekrarlayan sinüzit ve orta kulakta sıvı birikimine yol açabilir. Her iki durumda da altta yatan alerjinin tedavi edilmesi gerekir.
ALERJİK NEZLE GENİZ VE DAMAKTA KAŞINTI YAPAR MI?
Evet, burun ve göz dışında hastalarda geniz ve damakta da kaşıntı olabilir. Bu kaşıntı bazen hastayı çok rahatsız edecek boyuta ulaşır.
Astım hakkında iki soru iki cevap
KORTİZON BAĞIMLILIK YAPIYOR MU?
Hayır. Kortizon yan etkileri olan bir ilaç olduğu için birçok kişi kortizon tedavisine şüpheyle bakıyor. Oysa astım tedavisinde kullanılan sprey kortizonların kana geçişi çok az. Bu nedenle yan etkilerle hemen hemen hiç karşılaşmıyoruz.
EGZERSİZ ASTIMI NEDİR?
Egzersiz, hava yollarını uyararak astım krizlerine neden olabilir. Özellikle koşu, futbol gibi yoğun egzersizler astım atağı oluşturabilir. Egzersizin tetiklediği astım türüne ‘egzersiz astımı’ deriz. Egzersiz öncesi, uygun ilaçların alımıyla astım atakları önlenebilir. İyi tedavi edilen astımlı kişide, egzersizle belirtiler ortaya çıkmamalı.
