Giriş
Bazen duygularımız ve mantığımız karışıyor para konularında. Özellikle söz konusu yakınlarımız olduğu zaman. Gelin başlıktaki bu soruya ne cevaplar verdiniz bakalım.
Dün takipçilerime bir soru sordum. ‘‘En yakın arkadaşınız işini kaybetti ve maddi olarak zor bir dönemden geçiyor. Sizden borç istiyor ve aldığı borcu geri ödeyip ödemeyeceği belirsiz. Tek paranız da ‘Bireysel Emeklilik Sistemi’ndeki (BES) hesabınızda. BES birikiminizi bozdurup borç verir misiniz?’’ İşte bana gelen cevaplardan bazıları:
15 YIL SONRA İADE ETTİ
Zamanında aynı durumda bir arkadaşım BES’ini bozdurup bana borç verdi ve ben ev aldım sayesinde. Asla unutmuyorum bu iyiliğini. 1 ay sonra da borcumu ödemiştim. Üstelik bu iyiliği yaptığını bile unutmuştur. Umarım hep iyiliklerle karşılaşır o da.
En yakın arkadaş zaten bireysel emekliliğimi bozdurmamı istemez…
Bu duruma düşmüş biri olarak kesinlikle verirdim. Ateş düştüğü yeri yakar. Para her zaman biriktirilir ama insan biriktirmek daha önemlidir. pKendi adıma kredi çekerim ama BES’i yine vermem.
Vereceğim paranın miktarı elbette önemli. Aynısı yıllar önce benim başıma geldi. Geri gelmemesi pahasına bir adet cumhuriyet altını verdim. Arkasını bile aramadım, 15 yıl sonra iade etti.
DOST KREDİSİ
Birine eğer borç veriyorsam beni sarsmayacak bir miktar oluyor. Bu borcu verip unutuyorum. Ödünç kitap vermek gibi düşünün. Biraz Allah rızası için. Yoksa çok muhtaç olmasa kimse borç istemez. Yüksek miktar borç vermedim ama biri isteyince de gönlü kırılmasın diye hiç geri çevirmedim. Yüzünü eğip elden para istemek hiç kolay değil.
Tabii ki hayır. Verirken iyi, alırken kötü oluyorsun çünkü. Herkes ayağını yorganına göre uzatmayı öğrensin.
Büyük olasılıkla ilk baştan hayır derim. O ısrar ettikçe yumuşarım. Bir bakmışım para gitmiş. Elde bir şey kalmamış.
Para hep kazanılır. Eğer can ciğer yürekten dostumsa neden olmasın? Bu çok zor bir soru. Çünkü bireysel emeklilik çok uzun vadeli bir yatırım. BES hesabımı bozdurmazdım fakat dostumun zor durumda kalması da içimi acıtırdı. Sevdiklerimize bazen borç verilir. Ben buna dost kredisi diyorum.
‘DÜZE ÇIKINCA VERİRSİN’
Yakın arkadaş tanımınızı sorgulayın. Ben en yakın arkadaşıma böbreğimi bile veririm.
Yapmışlığım var ama ‘dostuna para verip düşman olacağına vermeden düşman ol, en azından paran cebinde kalır’ desem ve en acı şeklinde yaşasam da veririm.
Borç öyle bir şey ki versen olmaz vermesen olmaz. Borç verirken ben şunu derim. Al kullan, bu para senindir. Düze çıkınca verirsin. Ama içimden vermezse üstünü çizeceğim bir miktar veririm. O vermeden de istemem.
Biz birkaç kız arkadaşız. Böyle zor zamanlarımızda bizi sarsmayacak miktarları birbirimize hediye ederiz. Halim vaktim düzelince mesela bir çocuğu oldu diyelim çeyrek takmam da tam altın hediye ederim gibi.
‘GERİ ALMAYACAĞIM KADAR’
Adı üstünde tek param, tek güvencem. Ama borcum vesairem olmazsa elini rahatlatacak kadar yani geri almayacağım kadar verirdim ama diğer türlü tek güvencemi çekip kimseye veremem… Bakmam gereken bir oğlum var. İnsanlık ölmüş falan değil, tabii ki yardım ederim, arkadaşıma destek olurum ama her şeyimi kimseye dökemem.
12 senelik çok çok yakın bir arkadaşım vardı. Kız arkadaşı bunun üstüne kredi çekip başka birisiyle beraber ortadan kaybolmuştu. Tam da arkadaşımın çok kötü bir dönemi olduğu için kredi vs. hiçbir şekilde ödeyemedi. Ben de gittim zar zor biriktirip aldığım arabamı sattım. Arkadaşıma 1 saniye bile düşünmeden verdim. Sonrasında ne oldu derseniz; şu an o kredi çeken sevgilisiyle Antalya’da oturuyorlar ve bana paramı geri ödemedi. Üstelik şimdi onun arabası var, benim yok.
‘BAŞKA ÇÖZÜM BULURUM’
Bu en yakın arkadaşım değil kardeşim bile olsa vermem para konusu bu belli olmaz.
Ben verdim 25 sene önce, bir daha görüşmedik.
Verip vermemeyi düşünüyorsam en yakın arkadaşım değildir.
Hayır BES birikimini vermem. Ama ona yardımcı olabilirim. Mutlaka başka bir çözüm bulurum. BES birikimini vermek benim emeğime ve geleceğime haksızlık.
BU DA BENIM CEVABIM
Bireysel Emeklilik Sistemi’ndeki birikiminiz sizin gelecek güvenceniz. Çocuklarınız varsa ve yaşınız 40’ın üzerinde ise ve arkadaşınız başka birinden borç alabilecekse bozdurmayın. Ama kimsesi yoksa siz de en yakın arkadaşıysanız ve siz o parayı geri koyabilirseniz o zaman BES bozmak yerine elinizde varsa bir şeyinizi satın. Çünkü BES içinde kaldığınız senelerin sayısı çok önemli.
GELECEK ÖNEMLİ
Unutma; bir BES hesabına sahip olmak iyi, birden fazlası çok daha iyi. Geleceğimiz önemli; bu zamanda birikim kolay değil ama bir yerden başlamak gerekiyor. Küçük adımların, büyük etkileri olur. Bireysel Emeklilik Sistemi, tam da buna uyuyor. Ücretsiz mobil uygulamam Monay’da 7 adımda BES yolculuğu da var, bu 7 adımı tamamladığında detaylara hakim olabilirsin.
