Giriş
Gençler borsayı çok sevdi. Sekiz milyona yaklaşan borsa yatırımcıları arasında dört kişiden biri 18-29 yaş arası. Gelin detaylara bakalım... Neden sevdiler ve nelere dikkat etmeleri gerek?
YAŞ NEDEN ÖNEMLİ?
Çocuklara kumbaralarda para biriktirmeyi öğretmekten, yaz tatilinde çalışıp kazandığı paranın bir kısmını bir kenara koymalarına kadar bir sürü tavsiyelerimi okudunuz bu satırlarda. Erken yaşlarda, tasarruf ve yatırım yapan birinin para yönetimi konusunda çok daha başarılı olacağı kanıtlanmış bir konu.
TRENDLERE UYDUK
Gençler bugünlerde tüm dünyada yatırım alanlarında daha fazla görünüyor. Bizim borsamızda da durum farklı değil. Merkezi Kayıt Kuruluşu (MKK) verilerine göre, borsada 15-29 yaş arası genç hisse senedi yatırımcısı sayısı son 1 yılda yaklaşık 10 puan artarak yüzde 25.65 seviyesine çıktı. Ondan önceki 10 yılda sadece 19 puan artmıştı. Böyle bakınca hücum ettikleri görülebiliyor.
2 MILYON GENÇ
Genç yatırımcıların toplam portföy değeri de son 1 yıllık süreçte dolar bazında yüzde 161 artarak 2 milyar 815 milyon dolara yükseldi. 15-29 yaş arası yatırımcı 2021’de 396 bin 309 iken, 2022 yılında 412 bin 213’e, 2023 yılında ise 1 milyon 599 bin 635’e çıktı.
2 TEMEL SEBEP
Bu artıştaki en önemli sebeplerden ilki teknolojik gelişmeler. Artık hisse senedi alıp satabilmek için cep telefonlarında çok kolay kullanılabilen uygulamalar var. İkinci olarak enflasyona karşı paramızı korumamız şart.
HEY GENÇLER
Borsanın nasıl çalıştığını öğrenmek ve nasıl yatırım yapacağınızı anlamak çok akıllıca bir karardır. Ne kadar erken başlarsanız, para biriktirmek, ev satın almak ve emeklilik gibi mali hedeflerinize ulaşmak için o kadar fazla vaktiniz olur. Bu birleşik getirinin sihridir. Ancak, borsaya yatırım yaparken dikkate alınması gereken faktörler var.
1-Farklı yatırım ürün ve türleri (hisse senetleri, tahviller, yatırım fonları gibi) ile her birinin içerdiği faydalar ve riskler hakkında kendinizi eğitmeniz, anlamanız gerekli.
2-Farklı türdeki ürünlerin bir karışımı piyasanın iniş ve çıkışları sırasında riskin yayılmasına yardımcı olur. Buna ‘sepet’ veya ‘portföy’ denir. Bu önemlidir.
AKLINIZDA OLSUN
Tüm parayı borsaya koymayın; ihtiyacınız olmayan parayı koyun.
Çevrimiçi yapılan dolandırıcılıklara karşı dikkatli olun.
Yatırım fırsatı kulağa ‘inanılmaz’ yani gerçek olamayacak kadar iyi geliyorsa muhtemelen öyledir.
Herhangi bir şeye yatırım yapmadan önce temel kurallarını çevrenizdeki güvendiğiniz yatırım bilenler ile birlikte gözden geçirin.
Limit belirlemeyi düşünün ve kaybetmeye hazır olduğunuzdan daha fazla para yatırmadığınızdan emin olun.
Küçük başlayın. Çünkü asıl amaç iyice öğrenmek, bir gecede milyoner olmak değil.
Piyasanın yukarı ve aşağı hareket etmesi ile al-sat yapmayın (gençler bunu çok yapıyor).
Bileşik getiri kavramını öğrenin, bu sizi zengin yapacak kavramdır.
Sosyal medyada öne sürülen her yeni yatırım çılgınlığının sizin için doğru yatırım fırsatı olmadığı gerçeğini anlayın.
Düzenli ve sürekli yatırım yapın. Yatırımın en iyi formülü bu.
NEDEN SEVİYORLAR?
Anne babalarla da bu yaş grubu için yapılan bir araştırma sonucunu paylaşmak isterim. İşte Z kuşağının çalıştığı alanda bulmak istediği 5 şey ve sebebi.
1-ANLAM VE SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK
Gençler her şeyde bir anlam arıyorlar. Sürdürülebilirlik onlar için önemli, protestocular ve çevreye karşı koruyucular. Buna destek olan şirketlere yatırım yapmayı ‘dünyaya destek’ olmak olarak değerlendiriyorlar.
2-PASF GELİR MERAKI
Korona salgını sağlık konularında bizden çok daha hassas olmalarını sağladı. İyi olmayı, iyi hissetmeyi önemsiyorlar. Kendileri için harika bir emeklilik hayalleri olduğu için pasif gelir yaratma konusunda çok araştırmacılar. Erkenden para yapıp emekli olmak istiyorlar. Temettü veren hisseler güzel bir pasif gelir kaynağı onlar için.
3-TIKTOK TAVSİYELERİ
Bağ kurmak istiyorlar. Sosyal medyaya güveniyor, bir topluluğun içinde olmak istiyorlar, TikTok videolarına inanıyorlar. Ama düzenli ve güvenilir bir bilgi kaynağına değil de, o an gördükleri şeye inanıyorlar. Bu konuya çok dikkat etmeli, çünkü önüne gelen bir tavsiye veriyor, ortam çok kirli.
4-GİRİŞİMCİ RUH VE DOLANDIRICILAR
Girişimcilik ve yenilikçilik ilkelerini yaşamak, hızlı ve esnek olmak istiyorlar. Kalıplara inanmıyorlar. Girişimci ruhları çok yüksek. Başarıya kolay ulaşmaya merakları var. Bu da onları dolandırıcılara karşı savunmasız yapıyor.
KİTAPLAR
Borsa’ya ilgi duyan gençlerin anne babalarına önerim, bu kitapları okumalarını sağlamaları. mBorsa’da Tek Başına (Peter Lynch) mZengin Baba Yoksul Baba (Peter Kiyosaki) mAkıllı Yatırımcı (Benjamin Graham)
BİLGİ GÜÇTÜR
Monay (ücretsiz) uygulamamda yatırıma başlamak ile ilgili birçok öğretici-eğitici yolculuklar var. Bilgi güçtür.
