Giriş
Sizlerden gelen borsa ve yatırım soruları bayağı arttı. Bu beni sevindiriyor. Paramızın böyle enflasyon zamanlarında yatırımda olması çok önemli. Biz nasıl çalışıp didiniyorsak, paramız da çalışmalı.
KIZINIZ ŞİMDİDEN MİLYONER
SORU: 5 yaşındaki kızımın geleceği için 15-20 yıllık vadede düşündüğümüzde neye yatırım yapmak daha mantıklı olur? Engin
CEVAP: Engin Bey, kızınıza yapacağınız en güzel yatırım ona anne baba olarak doğru para davranışlarıyla örnek olmanızdır. Her birimizin anne babamızdan gördüğümüzde şekillenen bir para karakteri var ve gördüğümüz her şeyi kayıt ediyoruz çocukken. Siz eğer tasarruflu davranırsanız, istek ihtiyaç ayırırsanız, yatırım yaparsanız, bir şey alırken hedefleyip planlarsanız, hem bugünü hem yarını düşünürseniz, olmayanlarla paylaşırsanız, bütün bu alışkanlıklar çocuğunuzda da yer edecek. O büyüyünce kimseye müdanası olmayan kuvvetli bir genç kadın olacaktır. Bunları içtenlikle söylüyorum, bu kızınıza yapacağınız en büyük yatırımdır. Finansal olarak ise kızınız için her ay borsa fonu alın ama her ay sektirmeden. Kızınız şimdiden milyoner!
BORSAYI SATSAM MI?
SORU: Borsada biraz param var. Daha orada tutmalı mıyım? Yoksa satsam mı? Ne dersiniz? Burcu CEVAP: Burcu hisseyi ne zaman satacağın daha hisse alırken belli olmalı. Tam alırken yani satın almayı yaparken, ne zaman satacağına karar vereceksin. Kendine şu kriterleri koyabilirsin:
1-FİYAT: Bu fiyata gelince satacağım ve böylece yüzde şu kadar kâr edeceğim veya maksimum yüzde şu kadar zarar edeceğim gibi bir kararın olmalı.
2-OLAY: Şu olay olduğu zaman satacağım. Mesela bu şirketle ilgili bir şey olabilir, sektörle ilgili bir şey olabilir, Türkiye ile ilgili bir şey olabilir, dünyayla ilgili bir şey olabilir.
3-TARİH: Şu tarih gelince satacağım. Diyelim ki yılbaşında satacağım dediniz. Yılbaşına kadar tutun, o zaman satın. Kısaca şunu söylüyorum, satın alma yaparken yani şirkete ortak olurken ne zaman satacağınıza dair kriterleri de belirleyin. Ben size 3 tane örnek verdim borsa şu sıralar artışta gibi benim size satma konusundaki en büyük tavsiyem herkes satarken satmayın.
KÜÇÜK KÜÇÜK BİRİKİYOR
SORU: Ben bir ev hanımıyım. Küçük küçük biriktiriyorum. Borsaya giriş yapayım diyorum ama hangi hisseye girsem şu anda bilemiyorum. Sizce ne yapmalıyım? Tülay
CEVAP: Borsaya girmeni çok isterim. Yatırım alanında bütün aileniz için faydalı bir adım atmış olursun. Çocuklar da yatırım görerek yetişsin. Yapman gereken şey çok basit, benim ücretsiz uygulamam Monay var. Cep telefonuna yükle bir tanışalım. Parayı konuşalım. Yatırım fonları, para ilişkileri, kişiselleştirilmiş yolculuklar yap. Sakın hisse alma. Fon ile ve küçük başla. Sonra tekrar bana yaz deneyimini çok merak ediyorum.
KURUYEMİŞÇİ VE FONLAR
SORU: Hisse senedi ile yatırım fonu arasındaki fark nedir? İnternette araştırdım pek aydınlanamadım? Yeliz
CEVAP: Şimdi düşünün, kuruyemişçiye gittiniz, 100 gram badem dediniz kepçeyi daldırdı ve size 100 gr badem verdi. Buna hisse diyelim. Hisse ne demek? Orada bir şirket var siz o şirketin ortağı oluyorsunuz. 100 gram kadarını alıyorsunuz yani şirkete 100 gram kadar ortak oluyorsunuz. Diyelim ki hava yolu şirketinin 1000 liralık hissesini aldınız. O şirkete 1000 liralık ortak oluyorsunuz.
Bu durumda hava yolu şirketi badem oluyor. Yatırım fonu ise kuruyemişçiye girdiniz ve dediniz ki ben karışık kuruyemiş istiyorum. Paket önceden hazırlanmış, karışık kuruyemişler var. Bunlar da fon oluyor. İçlerinde hisse senedi, karışık olarak başka enstrümanlar da olabiliyor. Bunun adına yatırım fonu deniyor. Bu fonları uzmanlar hazırlıyor. Ve siz gidip 1000 liralık alınca o uzmanların seçkileri ile oluşmuş fonu almış oluyorsunuz. Siz şirketleri inceleyip nereye yatırım yapacağınızı düşünmek yerine bunu uzmanlara bırakıyorsunuz. Onlar da işlerini iyi yapıp kendileri de daha çok kazanabilmek için en çok kazandıracak fonları araştırıp oluşturuyorlar, sizin için çalışıyorlar.
BU MAAŞLARA ŞAŞIRIYORUM!
SORU: Kiraları duyuyorum, araba fiyatlarını duyuyorum. İnsanlar nasıl bu kadar maaş kazanıyorlar anlamıyorum. Asgari ücret ile çalışıyorum, gerçekten çok şaşırıyorum. Dilek
CEVAP: Sevgili Dilek, Türkiye’de kişi başına yıllık gelir 10 bin dolar, Singapur’da 72.000 dolar… Her bireyin, her ailenin, her şirketin, her ülkenin geliri yaptıkları üretime, sahip olduğu verimliliğe, davranışlarına, kültürüne ve bu gibi pek çok değişkene göre birçok farklılık gösteriyor. Bu da çok normal. Burada önemli olan kontrolümüz altında olan, yani sadece kendi değiştirebileceğimiz şeylere odaklanmamız. Herkesin gelir alanı farklıdır ve unutma herkes para kazanabilir. Ama herkes parasını yönetemez. Sen iyi yöneten ol. Ben 100 bin TL maaşla borç içinde yüzen, ev alamayan da tanıyorum, asgari ücretle ev alan da tanıyorum. Sen kendi yapabileceklerini ve eline geçen parayı yönetme bilgini geliştirmeye odaklan.
ALTIN BORCUM VAR
SORU: Altın borcumuz var. Kredi çekip altın almak mantıklı mı sizce? Malum altın her gün yükseliyor. Murat
CEVAP: Lütfen altın borcunu kapat! Hemen. Ne yap yap kapat. Altın borç almayın diyorum. Dolar borç almayın diyorum. Canan Karatay’ın ekmek yemeyin demesi gibi oldu ama çok önemli…
