Giriş
Bir Fransız deniz subayı ve edebiyatçı olan Pierre Loti Türkiye aşığı bir oryantalisttir. Asıl adı Julien Viaud olan, Pierre Loti 11 Ağustos 1913 yılında yedinci defa İstanbul’a gelir.
Devlet töreniyle karşılanır. Sultan V. Mehmed Reşad Loti’yi huzuruna kabul eder. Loti’yi uğurlarken cebinden çıkardığı elmas taşlı köstekli altın saatini büyük bir ısrarla cebine koyar. “Daha padişah olmadan, çok eskilerden beri taşıdığım, çok sevdiğim bu saati kabul edin.
Şu yaptığımı hiçbir zaman yapmadım ve sizden başka birisi içinde hiçbir zaman yapmam” der. Daha önce Sultan Abdülhamid’den Mecidiye nişanı almış olan Loti, bir kaç yıl sonra da Mustafa Kemal’le mektuplaşacaktır.
Aziz Mösyü Pierre Loti ... Şimdi aldığım 18 Mayıs 1921 günlü nazik mektubunuza pek duygulanmış olarak sonsuz teşekkür eder ve bütün yurttaşlarım gibi kişiliğinize karşı beslediğim saygı, sevgi ve hayranlık duygularımın içtenliğine ve derinliğine inanmanızı rica ederim. ... tarihimizin en karanlık günlerinde, yenilgi ve iftiranın bizi ebediyen yok edecek gibi göründüğü bir zamanda bize güvenini bir an bile yitirmemiş olan dosta beslediğimiz ebedi minnettarlığın teminatını, talihin Türk milletine yeniden gülümsemeye başladığı şu sırada yenilemekten pek mutluluk duymaktayım.
Size acil şifalar dileyerek derin bağlılığıma inanmanızı rica ederim. Türkiye Büyük Millet Meclisi Reisi Mustafa Kemal Pierre Loti, Fransız donanmasında görevli bir subaydır. Çok sayıda oryantalist eser vermiştir.
Eserlerinde İstanbul önemli bir yer tutar. İtalyanların Trablusgarp’ı işgaliyle beraber onları sert bir dille eleştirmiş, Balkan Savaşı sırasında Osmanlı’nın yanında yer almıştır. İstanbul aşığı Pierre Loti’nin adı Divanyolu Caddesine ve Eyüp tepesine verilmiştir.
13 Ağustos 1913’te Matbuat-ı Türkiye bir iftar davetiyesi bastırmıştır. “Gerçek dostumuz Pierre Loti cenapları şerefine” diyerek ve onu almak için şimdi Rahmi Koç’a ait olan Ostrogotlar yalısına gelirler.
Loti o anları defterine şöyle kaydeder. “Bir kayık görünüyor, çok büyük bir kayık bu, eski zaman giyimli sekiz kayıkçının ayakta kürek çekmesiyle yol alıyor. Baştan aşağı ışıkla, bayraklarla, benim onuruma Türk harfleriyle pırıl pırıl bir yazıyla donatılmış ...
Keskin sesli zurnalar ve darbukalarla bir başka kayıkta önden gidiyorlar, arkamızda Kandilli’nin bütün kayıkları uzun bir sıra halinde bizi izliyor. Havai fişekler maytaplar atılıyor. Asya kıyısını yakından izleyerek gidiyoruz. Önceden haber verildiği için önüne geldiğimiz bütün köylerde şenlik ateşleri yakılıyor...
Bütün bu insanlar ellerini çırparak beni alkışlıyor. ... Evet, şu anda pekâlâ bir Doğu hükümdarıyım ben, benim geçişimle uykuya dalmış ülkeler uyanıyor, binlerce ışıkla aydınlanıyor ve kibarca alkış tufanları kopuyor.
11 AĞUSTOS 1913 CUMA AKŞAMI ECNEBİ BİR DOSTA VERİLEN İFTAR
Sebzeli tavuk çorbası
Börek
Kuzu dağ kebabı
Edip salatası
Çerkes tavuğu
Bamya
Anberbu (amberbu) pilavı
Kavak yoğurdu
Vezir parmağı
Dondurma
Meyve
Şekerleme
Dönemin ziyafet menülerine bakıldığında salataya daha çok yabancı konukların olduğu ziyafetlerde rastlanır. Salatanın Edip salatası olarak yazılması muhtemelen Pierre Loti’ye latife olsun diyedir.
Mevsim düşünüldüğünde bunun bir marul salatası olması mümkündür. Dostumuz Loti’nin şerefine şairane bir marul salatası tarifi verelim.
Bu tarif 1764 yılında Dürrizade Nurullah Mehmed Efendi tarafından yazılmış Ağdiye Risalesi’ndendir. “Herkesin bildiği bir salatadır ama sarayda başka bir halde yapılır. Hoş olur” der Dürrizade.
ÇİÇEK AÇMIŞ BİR SALATA
Dostumuz Pierre Loti onuruna, bando La Marseillaise’i çalar. Salataya başlamadan YouTube’u açın bu marş çiçekleri açtıracaktır. Marulun körpe yapraklarını elinizle çıtlatarak üçe, dörde ayırın. Nane, maydanoz, tere ve kereviz yapraklarını da erişte inceliğinde ip gibi doğrayın.
Salata kasesinde, yeşillikleri harmanlayarak, marulun suretine yapışıp sarılmasını sağlayın. Zeytinyağını serptikten sonra limon ya da sirkeyi de tuz ile çırpıp can suyu yapıp yeşilliğin üstüne serin. İyice karıştırarak, can suyunun yeşilliği sarmasını sağlayın. Şimdi şairane bölüm geldi.
Orijinal tarifinde, gül, erguvan ya da ayva yaprağı üstüne konularak kase çiçek açtırılır. Eğer erişmeniz mümkün değilse, bazı marketlerde paket halinde karışık yenilebilir çiçekler satılıyor. Bir de önemlidir gül yaprakları kullanacaksanız yapraklarının beyaz kısımlarını makasla kesip ayırmalısınız. Afiyet de olur cennet de.
MALZEMELER:
1 marul
Yarım demet nane
Yarım demet tere
Yarım demet maydanoz
5-6 kereviz yaprağı
Yarım limonun suyu ya da 2 kaşık sirke
3 kaşık zeytinyağı
Tuz
Bir avuç gül, erguvan ya da ayva yaprağı
YouTube’a bağlı bir cihaz
Fransa Milli Marşı, La Marseillaise
