Giriş
Türkiye Yüzyılı Buluşmaları kapsamında önceki akşam Beyoğlu Belediye Başkanı Haydar Ali Yıldız’ın düzenlediği ‘Milli Teknoloji Hamlesi’ sohbetine konuk oldum. Gecenin onur konuğu Baykar Yönetim Kurulu Başkanı Selçuk Bayraktar’dı.
Ülkemizin ilk yerli insansız savaş uçağı (SİHA) ‘Kızılelma’yı geliştiren Baykar’ın 20 yıllık hikayesini ve yeni projeleri dinlerken kendimi gerçek bir bilim ve teknoloji medeniyeti mensubu gibi hissettim. Sohbetin tamamını Selçuk Bayraktar’ın YouTube kanalından izleyebilirsiniz.
Ben bu sohbette geçen yeni bir dünya trendini, yani kendi alanımı ilgilendiren bir meseleyi ele alacağım. Ulusal güvenlik açısından çok önemli bir mesleğin, savaş pilotluğunun akıbeti teknoloji nedeniyle tartışmalı hale geldi.
PİLOTLAR DİRENİYOR
Bayraktar, beşinci sınıf insanlı savaş uçaklarından sonra artık geleceği insansız modellerin oluşturacağını söyledi. Kızılelma dahil SİHA’ların altıncı sınıf değil, yeni sınıf uçaklar olduğunu anlattı. Peki öyleyse pilotlara ne olacak? Hava savunmasında kimlik önemli ölçüde pilotun etrafında inşa ediliyor.
Top Gun filmi savaş pilotları efsanesini çok iyi anlatır. Rusya-Ukrayna savaşı cephelerinden de ‘kahraman pilot’ haberleri sık sık geliyor. Ama ben bu gelişmeleri pilotların drone’lara karşı direnişi olarak da yorumluyorum. Zira uçak ve deniz havacılığı işletmesi, insan merkezli sistemi desteklemek üzere tasarlanmış durumda. Ancak artık drone’lar pilotlara meydan okuyor. Pilotların geleceği Ukrayna-Rusya savaşının sonunda daha da netleşecek.
BAYRAKTAR TB2 OYUNU DEĞİŞTİRDİ
Çünkü Ukrayna’nın kullandığı savaş uçağı ‘Bayraktar TB2’ dünyada muharebelerin şeklini tamamen değiştiren cinste bir etki yarattı. (Bu arada Rus temsilcilerin gecenin sonuna kadar Bayraktar’ı dikkatle dinlediğini de not düşmeliyim). Yine de pilotların, yani insan kaynağının faydası son bulmayacak.
Bu kez yükselen meslek drone pilotluğu oluyor. Yani bu akıllı uçakları uzaktan kumanda edebilen pilotluk revaçta. Askeri drone pazarının da 2026’da 18.3 milyar dolara ulaşması bekleniyor. Cumartesi günü POSTA arka kapağında dünyada en çok arzu edilen mesleğin ‘pilotluk’ olduğunu gösteren rapora yer vermiştim.
Bu mesleğe en fazla ilginin savunma sanayisi en gelişmiş ülkeler olan ABD, Kanada, Avustralya, İngiltere gibi ülkelerde olması da tesadüf değil. Sallantıda olan bir mesleğe ilginin artmasını beklemek mantıklı olmaz. Söz konusu pilotluk, drone pilotluğu. Zira ABD’deki maaşları yıllık yaklaşık 70 bin dolar...
KANADA’NIN DEHŞET VERİCİ ÖTANAZİ GERÇEĞİ
Ötanazi, yani tıbbi yardımla bir insanın hayatını sonlandırma işlemi Belçika, Lüksemburg, Hollanda, İspanya, Kolombiya, Avustralya’nın altı eyaleti, Yeni Zelanda ve Kanada’da yasal. Başlangıçta çaresiz hastaların acı çekmemesi için geliştirilmişti. Ancak her şeyde olduğu gibi bu uygulama da amacını çoktan aştı. Artık bilinci yerinde ancak zihin sağlığı bozuk insanların başvuruları da değerlendiriliyor.
2016’da DEAŞ saldırısından kurtulan bir kadın travmasını atlatamayıp geçen yıl ötanaziyle yaşamına son vermişti. Oysa yaşamı için fiziksel bir engeli yoktu, ruhsal tedavi olabilirdi. Geçen ay yayınlanan bir rapor ise Kanada’daki ötanazi uygulamaları hakkında dehşete düşüren cinsten.
BU NASIL SOSYAL DEVLET?
Sadece geçen yıl Kanada’da 10 bin kişinin ötanazi yaptırdığı ortaya çıktı. Bu sayı ülkedeki yıllık ölümlerin üçte birine denk. Hayat pahalılığı nedeniyle yaşamakta zorlanan, tedavilerini yaptıramayan engelli kişiler de ötanaziye başvuruyormuş. Ülkede kronik bir sağlık sorunu olanlara ötanazi hakkı tanınıyor.
Ama duyma kaybı yaşayan 61 yaşındaki Alan Nichols de sırf bu sebeple ötanaziden faydalanabilmiş. Beyin felci hastası Sheila Elson’a ötanaziyi düşünmediği için doktorları “Bencilsin” demiş. Sosyal devlet olmakla övünen Kanada’nın engelli vatandaşlarına sunabildiği seçenek ‘ölüm hakkı’ mı?
