Giriş
Morris Schinasi Eskanazi, 1855'te dört çocuklu fakir bir Sefarad Yahudi ailesinin üçüncü çocuğu olarak dünyaya gelir. Dokuz yaşında kuşpalazı hastalığına yakalanır. Şinasi isimli bir doktorun tedavisi sonucunda iyileşince, ailesi ona Şinasi ismini verir.
***
Morris, on beş yaşına gelince ailesine yardım etmek için Yahudi mezarlığında bekçi olarak işe başlar. Daha sonra Yahudi bir tütün tüccarının yanında işe girer. Gösterdiği çalışkanlıktan dolayı patronunun gözüne girer.
***
Patronundan aldığı 25 bin dolar ile 1890 yılında ABD’ye gider. Tütün işiyle ilgilenmeye başlar. Şikago Fuarı’nda kendi icadı olan ve patentini aldığı sigara sarma makinesini sergiler. Makine oldukça ilgi görür. Buradan kazandığı para ile işini büyütür.
***
ABD, Akdeniz’de ticaret yapabilmek, gemilerini geçirebilmek için Sultan Abdülhamit’e başvurur. Abdülhamit, bu teklifi ABD’nin Osmanlı’ya vergi ödemesi karşılığında kabul eder. Bir de şart koşar ‘Bizden tütün almak koşuluyla’ der!
***
Tütün anlaşması, Morris’in yolunu açar! İşçilerin birçoğunu Manisa’dan getiren Morris, Osmanlı’dan tütün ithal ederek sigara üretimine başlar. Osmanlı’dan ABD’ye Türk tütünü ithal ettiği için Sultan Abdülhamit, Morris’i, ‘Kılıçlı Mecidi Nişanı’ ile ödüllendirir.
***
Türkiye’den getirdiği tütünleri kullanan Morris, Türk tipi sigaralarla üne kavuşur. Kısa sürede milyoner olan Morris, 1916 yılında şirketi 3.5 milyon dolara satar. Bu satıştan sonra iş hayatından çekilen Morris, 1928’de hayata gözlerini yumar.
***
Morris, doğduğu ve şifa bulduğu Manisa’yı hiç unutmaz. Vasiyetnamesinde “Manisa’ya en modern tıbbi donanımlara sahip 40 yataklı bir hastane inşa edilmesini, artan paranın yıllık geliri ile hastane giderlerinin karşılanmasını, fakir hastalardan ücret alınmamasını” içeren bir madde çıkar.
***
Morris, servetinin büyük bir bölümünü kendi adıyla anılacak hastaneye vakfederek büyük bir vefa örneği gösterir! Dr. Refik Saydam ile ayrıntılı görüşmeler yapılır. Sağlık bakanlığının Manisa’da tahsis ettiği, bugün ‘Moris Şinasi Çocuk Hastanesi’nin bulunduğu arsada hastanenin temeli atılır.
***
180 bin dolara mal olan 40 yataklı ‘Moris Şinasi Çocuk Hastanesi’ 1933 yılında hizmete açılır. Son model tıbbi teçhizat ile donatılan hastanede her yıl 500 hasta yatarak 7 bin hasta ayakta tedavi görüyor. Morris Şinasi’nin kurduğu hastane, 1933 yılından bugüne yüz binlerce Egeli ve Manisalı’ya şifa kaynağı oluyor.
