Giriş
1944 Nobel Fizik Ödülü sahibi Isidor I. Rabi’ye nasıl bilim insanı olduğu sorulduğunda şunu söylüyor: “Beni, farkında olmadan annem bilim insanı yaptı. Yaşadığım yerdeki diğer anneler okul sonrası çocuklarına ‘Bugün ne öğrendin?’ diye sorarken, annem bana ‘Izzy, bugün iyi bir soru sordun mu?” derdi. İşte bu fark; yani farklı soru sorma yaklaşımı, beni bilim insanı yaptı.”
***
‘En önemli ihtiyacınız nedir?’ sorusuna verilen cevap göze alındığında, cep telefonunun birinci sırada çıktığı ülkemizde, kitap 135’inci sırada yer almış. Kişi başına yılda kitaba 6.9 lira harcarken, sigaraya bin 400 lira harcıyoruz. Son yapılan araştırmalarda Türkiye’de kitap okuma alışkanlığı yüzde 0.01, AB ülkelerinin oranı ise yüzde 21. Türkiye’de bir kişi on yılda bir kitap okuyor. Kitap okumaya ayırdığımız süre günde ortalama sadece 1 dakika.
Okuma alışkanlığında, dünyada 86’ncı sıradayız. Dünyada kişi başına kitap harcaması 1.3 dolarken, Türkiye'de ise bu rakam 25 sent. Çocuklara kitap hediye edilmesi sıralamasında Türkiye 180 ülke içerisinde 140’ıncı sırada. Kitap okuyanların yüzde 65'i aşk, yüzde 24'ü siyasi, yüzde 13'ü düşünce, yüzde 7'si kişisel gelişim kitapları okuyor. ABD’de bir kişi yılda 9 kitap okuyor, İsviçreli 10, Fransız 7 kitap okurken, bir Japon ise bir yılda 25 kitap okuyor, Japonya bu konuda dünya lideri.
***
Türkiye’de basılı kitap sayısı artıyor, ancak kitap okuma oranı yükselmiyor. TÜİK verileri, basılı kitap sayısının her geçen gün arttığını gösteriyor, ama bu üretilen kitapların neredeyse yarısı çocuklara ücretsiz dağıtılan ders kitapları. Üretilen bu kitap sayısından tüm kamu kurum ve kuruluşlarına, özel kuruluşlara ve kütüphanelere gönderilen ücretsiz kitapları da düştüğümüzde, geriye yılda kişi başına 8 bile değil, çok daha komik bir rakam düşüyor.
***
Türkiye’de günde 5.2 saat televizyon izleniyor. ABD’de bu rakam 5.4 saat, AB ülkelerinde 3.7 saat, Japonya’da ise 2.9 saat. Yani televizyon karşısında oturan bir toplumuz denilebilir. Durum böyle olunca doğal olarak kitap okumaya zaman kalmıyor. Televizyon bir bakıma kitap okuma alışkanlığı edinmeyi elimizden alıyor.
***
İnternet kullanımında ise dünyada epey ileriyiz. ABD’de kişi başına internette geçirilen zaman 3.8 saat, AB’de 3.1 saat, Japonya’da 3.1 saat iken Türkiye’de 3 saat. Peki, bu üç saatin ne kadarını bilgi edinme amaçlı kullanıyoruz? İstatistikler incelendiğinde, interneti daha çok sosyal medya için kullandığımız sonucuna ulaşılıyor.
