Giriş
George Armitage Miller, bilişsel psikolojinin kurucularından Amerikalı bir psikolog. Dil psikolojisine ve bilişsel bilimlere yaptığı katkılarla tanınır. Kısa süreli hafıza hakkındaki teorileri sayesinde, bilişsel sinirbilimin kurucularından biri olarak kabul edilir. 1956 yılında bir telekomünikasyon şirketi, bünyesinde çeşitli araştırmalar yapmak için yüzlerce bilim insanını topladı.
Psikolog George A. Miller da bu grupla birlikte çalışıyordu. Grup, bir kişinin herhangi bir zamanda kaç adet rastgele rakamı hatırlayabildiğinin deneysel olarak bulmakla görevlendirildi. Bu bilgi bir telefon şirketi için neden önemli diye düşünürseniz, telefon numaralarının başında alan kodu olmadan kaç rakamdan oluştuğuna bir bakın. Çalışma sonunda Miller bir makale yayımladı. Makalenin başlığı, Türkçe adıyla “Sihirli Yedi Rakamı, Artı ya da Eksi İki: Bilgi İşleme Kapasitemizin Bazı Sınırları” şeklindeydi.
Bu çalışmada Miller, bilgiyi işleme ve karar verebilme yetimizin temel bir kısıtlamayla sınırlandığını vurguladı. Princeton Üniversitesi’nden bilişsel psikolog George A. Miller tarafından yapılan ve “Psychological Review” dergisinde yayımlanan “Sihirli Sayı Yedi, Artı veya Eksi İki” adlı makale, psikoloji tarihinde en fazla alıntı yapılan makale olarak kabul edilir. Yayında “Ortalama bir insanın belleğinde tutabileceği bilgi miktarı 7 ± 2’dir” deniliyor.
Yani kısa süreli belleğimizin sınırı “yedi artı eksi iki” ile sınırlı. Bu görüş “Miller Kanunu” olarak adlandırılır. Miller Kanunu’na göre kısa süreli hafızaya 7 ± 2 kuralını aşacak şekilde bilgi yüklenmeye çalışılırsa kapasite aşılır ve insan beyni hata yapmaya başlar. Örneğin hipnoz uygulamalarında uygulayıcı hipnoz yapılan kişiye fazla sayıda bilgi vermeye başlarsa, bir süre sonra bellek kapasitesi aşılır ve yeni emirler bilinçdışına gitmeye başlar.
Buna hipnozda aşırı yüklenme denir. Aynı şekilde bir satış stratejisi olarak satıcı müşteriye ürün hakkında fazla miktarda bilgi vermeye başlayınca, aşılan kapasite nedeniyle bir süre sonra yeni bilgiler belleğe alınmamaya başlar. Bu süreçte en fazla tekrarlanan ve vurgulanan sözcükler, örneğin “avantajlı, ucuz” vb. kelimeleri akılda kalan tek kelimeler olur ve müşteriyi ürünü alması gerektiği konusunda daha fazla motive eder. Örneğin; 34007145320121071 sayısı rakam rakam ezberlenmeye çalışılırsa bellek kapasitesi aşılır.
Bunun yerine 34, 007, 1453, 2012, 1071 şeklinde 5 grup olarak ayrılıp ezberlenirse, bu bilgi kısa süreli bellekte daha kolay işlenir. T.C. Kimlik Numarasında 11 rakam bulunur ancak numarayı ezberlerken rakamları tek tek değil, gruplar halinde aklımızda tutarız. Aynı durum telefon numaraları, isim grupları vb. için de geçerlidir.
Bu öğeler rakamlar veya kelimeler olabileceği gibi birbiriyle ilişkili bir grup bilgi de olabilir. İnsan beyni bilgiyi belleğe alırken gruplama yapar. Birbiriyle ilişkili bilgi önce gruplanır, daha sonra bir bütün olarak ele alınır. Bu yöntem kısa süreli belleğin daha etkin kullanılmasını sağlar ve kapasitesi artırılmış olur.
