Giriş
Rol model, gençler için son derece önemlidir. Yapılan bir araştırma, gençler arasında Thomas Edison gibi çok çalışmasıyla tanınan bilim insanlarının, Albert Einstein gibi doğuştan zeki olarak görülen bilim insanlarından daha motive edici olduğunu gösteriyor. Basic and Applied Social Psychology’de yayınlanan ve Penn State’ten Danfei Hu ile William Paterson Üniversitesi’nden Janet N. Ahn tarafından yapılan bir dizi çalışma, başarısı çaba sarf etmekle ilişkilendirilen bilim insanlarının, başarısı doğuştan gelen bilim insanlarına göre gençleri daha çok motive ettiğini ortaya koyuyor.
***
Araştırmacılar bu konu hakkında üç çalışma yaptı. İlk çalışmada, tüm katılımcılar bir bilim insanının bilim kariyeri boyunca verdiği mücadeleler hakkında bir hikaye okudu. Ancak katılımcıların yarısına bu hikayenin Einstein hakkında olduğu, diğer yarısına ise Thomas Edison hakkında olduğu söylendi. Hikayeler aynı olmasına rağmen, hikayenin Einstein ile ilgili olduğuna inanan katılımcılar, bu başarının nedeninin ‘doğal zeka’ olduğunu söyledi.
Hikayenin Edison’la ilgili olduğuna inanan katılımcılar ise bu başarının ‘çalışma ve azimle’ gerçekleştiğini belirtti. Çalışmanın gücüne inanan katılımcılar, kendilerine verilen matematik problemlerini çözmek için yüksek motivasyon hissetti. Danfei Hu, “Bu durum, insanların genel olarak Einstein’ı başarısı olağanüstü yeteneğiyle ilişkili olan bir dahi olarak gördüğünü onaylıyor. Diğer yandan, ampulü yaratmaya çalışırken binden fazla kez başarısızlığa uğradığı bilinen Edison genel olarak kararlılığı, çalışkanlığı ve çaba sarf etmesiyle ilişkilendiriliyor” diyor.
***
İkinci çalışmada katılımcılar yine mücadele veren bir bilim insanı hakkında hikaye okudu. Onların yarısına hikayenin Einstein hakkında olduğu, diğer yarısına ise Mark Johnson isimli gerçekte var olmayan, uydurma bir bilim insanı hakkında olduğu söylendi. Hikayenin Einstein hakkında olduğuna inananlara kıyasla, Mark Johnson’ın hikayesini okuduğunu sananlar; başarı için illa da sıradışı bir yeteneğe sahip olunmaması gerektiğini söyledi. Çalışarak başarılı olunacağına inanan bu kişiler, bir dizi matematik probleminin çözümünde iyi bir performans gösterdi.
***
Yapılan üçüncü çalışmada araştırmacılar önceki iki çalışmadaki aynı prosedürü uyguladı ancak bir değişiklik yaptılar; katılımcılar rastgele olarak tanınmayan bir bilim insanı, Einstein ya da Edison hakkında olan bir hikayeyi okumakla görevlendirildi. Sonuçta, tanınmayan bilim insanına kıyasla, Edison katılımcıları motive ederken, Einstein’ın onların şevkini kırdığı görüldü.
Danfei Hu, “Bu sonuçlar, insanların bir kişinin başarısını onun çabasıyla ilişkilendirmesinin, onlar için bir dahinin başarı hikayesini duymaktan daha motive edici olduğunu gösteriyor. Büyük ve önemli bir şeyin çok çalışma ve çaba sarf etme yoluyla başarılabileceği mesajı çok ilham verici. Genç insanlar her zaman ilham bulmaya ve çevrelerindeki insanları taklit etmeye çalışıyor. Eğer başarı için mücadele etmenin normal olduğu mesajını verebilirsek, bu inanılmaz fayda sağlayabilir” diyor.
