Giriş
Monopoly, emlakçılık üzerine kurulu zar ile oynanan bir kutu oyunudur. Monopoly’de hedef, oyun alanındaki en çok mülkü satın alarak rakiplerinizin iflas etmesini sağlamaktır. Her zevke ve yaş grubuna hitap eden kutu oyunlarından belki de en sevileni Monopoly’dir. Kazananın da kaybedenin de çok eğlendiği Monopoly, herkese oyunda bile olsa emlak kralı olma şansı tanıyor.
7 Şubat 1935 tarihinde Parker Brothers isimli bir şirket tarafından piyasaya sürülen Monopoly, günümüzde en çok oynanan ticari masa oyunu olarak nitelendiriliyor. Monopoly, kapitalizmi protesto etmek için sol görüşlü, aktivist Elizabeth Magie tarafından geliştirildi. Magie, şanslı bir azınlığın servetin büyük bir kısmına sahip olmasını sağlayan kapitalizmin, insan onuruna uygun bir sistem olmadığına inanıyordu. Bu inancını geniş kitlelere anlatabilmek için “Ev Sahibi” adını verdiği bir oyun tasarladı.
Magie, oyunu Amerikalı servet sahiplerini protesto etmek amacı ile geliştirdi. Magie, oyununu ekonomist ve politikacı Henry George’un teorilerinden ilham alarak tasarladı. George, vergi yükünün yoksullardan zengin toprak sahiplerine kaydırılması gerektiğini savunuyordu. George, doğal kaynakların, fırsatların ve en önemlisi toprağın, toplumun tüm üyeleri tarafından eşit olarak paylaşılması gerektiğini savunuyordu. Magie’nin oyunu iki modülden oluşuyordu: Birincisinde hedef, tüm oyuncuların refahının artırılması; ikincisinin hedefi ise oyunculardan birinin “tekel” kurarak rakiplerini iflasa sürüklemesidir. Magie’nin amacı, bu iki modülü ardı ardına oynayan kişinin, insanlık için doğru olanın, servetin paylaşılması olduğunu fikrini anlamasını sağlamaktı. Magie, “Ev Sahibi” adını verdiği oyununun patentini 1903 yılında aldı.
Magie’nin “Ev Sahibi” oyunu ABD’nin kuzeydoğu eyaletlerinde oldukça tutulur. “Ev Sahibi” oyunu, rakiplerle hem sosyal olarak hem de rekabet açısından etkileşime girilmesi nedeniyle oldukça yeni bir fikirdi. Magie’nin masa oyunu, ABD’de tüm zamanların en popüler oyunu olan Monopoly’ye ilham vermiş olmanın yanı sıra; varlığı paylaştırmanın değerini ve tekelleşmenin zararlarını gösteren bir eğlence aracıydı.
Harvard, Columbia ve Pennsylvania Üniversitesi öğrencileri ile sol eğilimli orta sınıf aileleri bu oyunu benimsedi. Magie’nin “Ev Sahibi” oyunu 1903 yılında yaratılmasından 30 yıl sonra, ‘Parkers Brothers’ şirketi, bunun değiştirilmiş versiyonunu ‘Monopoly’ adı ile yayınladı. Charles Darrow, oyunu evinin bodrum katında dizayn ettiğini belirterek, fikrin kendisine ait olduğunu iddia etti.
Magie buna karşı çıktı ve kendi yaratımı olan oyundan sadece 500 dolar kazandığını ve Monopoly isminden hiçbir çıkar sağlamadığını belirtti. Oyunun kopyalarından birini gören Charles Darrow, 1930’lu yıllarda ‘Ev Sahibi’ oyunu üzerinde birkaç değişiklik yaptı ve oyunu kendisi yaratmış gibi Parker Brothers adlı şirkete oyunun üretim haklarını sattı. Darrow’un milyoner olmasını sağlayan bu satıştan tam 30 yıl sonra, Parker Brothers oyunun esas sahibinin Magie olduğunu öğrendi.
Sonuç olarak Magie’nin kapitalizmin yanlış olduğunu göstermek üzere tasarladığı oyun, kapitalizme yenik düştü. “Ev Sahibi”, fikrini çalan kişilere milyonlar kazandırırken, Magie’ye sadece 500 dolar kazandırdı!
