Giriş
iPhone ve iPad’lerde bulunan sesli komut uygulaması Siri, 2011 yılında iPhone ile çıktı. Siri, sesli komut uygulaması, kişisel akıllı asistan ve bir navigasyon programı. Ne zaman ‘Siri’ lafını duysam, aklıma hemen Hüseyin Yılmaz gelir. Siri, Google Now ve Cortana gibi bütün programlardaki sesli komut sisteminin mucidi aslında Prof. Dr. Hüseyin Yılmaz’dır.
***
Hüseyin Yılmaz, 1926 yılında Denizli Acıpayam’ın Yumrutaş Köyü’nde doğdu. Dört yaşında annesini, on bir yaşında babasını kaybetti. Ablasının yanında büyüdü. 1933-1935 yılları arasında köydeki ilkokulda okudu.
Babası, fakir olduğundan sonraki okulları okutamadı. İçindeki okuma azmi hiç bitmeyen Hüseyin, köydeki öğretmeninden yardım istedi. Hüseyin’deki yeteneği sezen öğretmen, onu okutması için bir hayırseverin yanına vermek üzere Denizli’ye götürmeye karar verdi. Denizli’ye gitmek için bindikleri kamyonun sahibi Ali Rıza Kaşıkçı, öğretmenden çocuğun hikâyesini dinler ve Hüseyin’i okutmaya karar verir.
***
Hüseyin Yılmaz, Ali Rıza Bey’in yardımı ile İzmir Buca Ortaokulu'nu ve İsmet İnönü Lisesi’ni birincilikle bitirir. İstanbul Teknik Üniversitesi Elektrik Mühendisliği’ni kazanır. İTÜ’yü çok iyi dereceyle bitirir.
Tezini hazırlar, Sorbonne ve MIT’den burs almaya hak kazanır. Tezinde yardımcı olan hocasının tavsiyesine uyarak ABD’yi tercih eder. Massachusetts Teknoloji Enstitüsü'nde yüksek lisans yapar. MIT’de iki yıl çalışır ve 1954’te doktorasını verir. İlerleyen yıllarda aynı üniversitede fizik profesörü olur.
***
Meslek hayatına 1956’da Kanada’da bulunan Sylvania Electric Products şirketinde başlar. İzafiyet Teorisi üzerine çalışmaları, dünyanın en prestijli fizik dergilerinden biri olan ‘Physical Review Letters’ta yayınlanır. En çok ses getiren ve tanınan çalışması, 1958 yılında kütleçekim üzerine yayımladığı teoridir.
Bu teoride, Einstein’ın Genel Görelilik Teorisi’nin zayıf alanlarla ilgili açıklamasının genellenmesi üzerine yoğunlaşır. 1958 yılında fonksiyon teorisinde bulduğu eksikleri Albert Einstein’a yazar, fakat mektup ulaşmadan Einstein ölür. Bunun üzerine bulgusunu bir bilim dergisinde yayınlar. Bu bulgulardan yola çıkarak, kütleçekim teorisini bulur. 1959 yılında ‘Genel Görelilik Teorisi’ üzerine yaptığı çalışmaları nedeniyle Kütleçekim Araştırmaları Vakfı Ödülü’nü almaya hak kazanır.
***
1962 yılında Arthur D. Little adlı teknoloji firmasında yönetici olarak çalışmaya başlar. Burada yaptığı çalışmalar, bugün ‘Siri’ adıyla kullanılan sesli komut sistemlerinin atası olur. Sesle kumanda edilen bilgisayarın ilk tasarlayıcısı olarak kayıtlara geçer. 1964 yılında Eindhoven’da Algı Araştırmaları Enstitüsü çatısı altında çalışmalarını sürdürür. 1965 yılında Northeastern Üniversitesi'nden fahri profesörlük alır.
Yılmaz, 1967’de Dünya Sağlık Örgütü’nün yayın organı tarafından ‘örnek insan’ seçilir. 1990’larda ise Tufts Üniversitesi Elektro-Optik Araştırma Merkezi’nde çalışmaya başlar. 27 Ocak 2013’te Cambridge’de hayatını kaybeder. Naçizane önerim, Siri’yi bilelim ama onun yaratıcısı Prof. Dr. Hüseyin Yılmaz’ı da bilelim!
