Giriş
“Dunbar Sayısı” bir insanın anlamlı olarak sürdürebileceği ilişki sayısıdır. Bu sayı 150’dir. Genel olarak 150’den sonra grubun üyeleri bağlılık duygularını kaybediyor. Sosyal medyada kaç arkadaşınız var, Facebook’ta belki bin belki de üst sınır olan 5 bin.
Ancak bir insanın yürütebileceği sosyal ilişki sayısının sınırı yaklaşık 150. Bu sayı, konu ile ilgili çalışmalar yürüten İngiliz antropolog Robin Dunbar'a ithafen Dunbar Sayısı olarak adlandırılıyor. Çoğu zaman sosyal ağımıza ya da telefon defterimize insanları eklemeye devam ediyoruz. Ancak bu ekleme nadiren somut, anlamlı sosyal ilişkilere dönüşür. Bunun nedeni, insan beyninin evrimsel tarihinde yatıyor.
Dunbar, bu konuda “Facebook sayfasında birçok kişiyle ‘arkadaş’ olabilirsiniz, ancak 150 kişilik bir çekirdek kadronun dışındakiler yalnızca günlük hayatınızı takip eden röntgencilerden ibarettir” diyor. Bu sayı, insan beyninin neokorteks büyüklüğünün bir fonksiyonudur. Dunbar’ın primatlarla yaptığı gözlemler sonucu geliştirdiği formüle göre esasen insanlar için 147.8 olan bu sayı, tabii ki sabit bir değer değil.
100 ile 230 arasında değişiyor. Yapılan araştırmalar gösteriyor ki 150’den sonra grubun üyeleri bağlılık duygusunu kaybediyor. Dunbar, sosyal grupların belirli bir optimum üye sayısı olduğunu öngörüyor. Söz konusu grup büyüklüklerine iç içe geçmiş tabakalar adını veriyor.
Bu tabakaların yaklaşık olarak üç kat oranında arttığını söylüyor. Sosyologlar, 150-200 dolayındaki kritik eşiğin varlığını 1950’lerden beri biliyor. Bu sayı bir sosyal grupta sağlıklı ilişkiler sürdürmek için sınır olarak kabul görüyor. Bu grupları bir arada tutmak için kanunlar, normlar gerekiyor. Sonuçta insan beyni kalabalık gruplarda değil, yüz yüze iletişim kurduğu küçük gruplarda evrimleşti.
Günümüzde Kuzey Amerika’daki Amişler ortalama 110 kişilik gruplar halinde yaşıyor. Grup üyelerinin sayısı 150’yi aştığında grup bölünüyor. Bunun nedenini sayı aşıldığında insanların birbirlerine yabancılaşmaya başlaması olarak açıklıyorlar.
Dunbar sayısı, 2011’de sosyal medya üzerinde test edildi. Twitter’ı baz alarak yapılan bu araştırmada, dört sene boyunca insanların Twitter etkileşimleri incelendi. Sonuçta takipçi sayısından bağımsız olarak insanların yalnızca 150 kişi ile anlamlı etkileşim içinde olduğu tespit edildi.
Dostlar birlikte vakit geçirmekten hoşlandığımız kişilerdir, tanıdıklar ise bize hayatımızda geçici sürelerde eşlik eden kişilerdir. Bu çekirdek grubun üstünde genellikle 10 kişi dolayında, nispeten daha mesafeli olduğumuz başka bir grup var. Bu grup sosyal psikologlar tarafından ‘duygudaşlık grubu‘ olarak adlandırılıyor.
Onun da üstünde 30 ya da daha fazla kişinin meydana getirdiği başka bir çember bulunuyor. Çevremizi oluşturan kişilerle ilişki kurma sıklığımızı düşünürsek, beş kişilik iç çember ile haftada en az bir, 15 kişilik grup ile ayda en az bir, 150 kişilik ile de yılda en az bir iletişim kuruyoruz.
Bu sayının üzerinde kalanlarla muhtemelen hayatımız boyunca sadece bir kez selamlaşıyoruz.
