Giriş
Ekselansları,
Türkiye’nin eski ve içten bir dostu olarak bu birkaç satırı yazmaya ve Türkiye’nin yeniden canlandırılmasındaki ve memnuniyet verici barışın yapılmasındaki önemli payınız dolayısıyla size yürekten tebriklerimi sunmaya kalkıştım. Sizin faaliyetleriniz ve askerlerinizin muhteşem davranışı olmasaydı Türkiye acınacak durumda olurdu. Şimdi Türkiye’nin dünya ülkeleri arasındaki eski ve mağrur yerini almak için emin bir yolda bulunduğuna inanıyorum.
Benim Türkiye ile bağlarım çok eskidir. 1876 yılında, 27 yaşında genç bir doktor olarak Türk ordusuna katıldım. Osmanlı-Sırp savaşında Abdülkerim Paşa’nın kumandası altındaydım. Daha sonra Plevne kuşatması sırasında ölümsüz Gazi Osman Paşa’nın kumandası altında bulundum, bu savaşta ağır yaralandım. Şevket Paşa yolu açınca 5 bin yaralıyla birlikte Plevne dışına çıkabildim. İstanbul’a gittim. Yaram iyileşince Erzurum’a gönderildim. Orada Gazi Muhtar Paşa’nın kumandasında, o ayrılınca Kurt İsmail Paşa’nın kumandası altında görev yaptım. Kuşatmadan sonra Ruslar’ın eline düştüm ve savaş bitince de doğduğum yer olan Avustralya’ya döndüm. Genel savaşa kadar burada 35 yıl Türkiye fahri başkonsolosluğu yaptım. 15 yıl önce de ikinci rütbeden Mecidiye Nişanı aldım. Dostum Audrey Herbert ile birlikte burada ateşli bir Türk dostu idim. Eski Türk dostlarımın hepsi öldü. Herhalde ben Plevne’den ve Aleksinatz savaşından sağ kalan birkaç kişiden biri olsam gerek.
Ordunuz kurmayında Damat İsmail Hakkı Bey, büyük dostumdur. Bana bir fotoğrafınızı lütfederseniz, ben de karşılık verebilirsem, bu benim için büyük, kişisel bir onur kaynağı olur. “Kızılay Hizmetinde” adlı yıllar önce bir kitap yazdım, Almanca ve İngilizce yayınlandı. Çok satış yapmış olan bu kitabımda Türk askerinin güzel karakterini ve savaşçı özelliklerini sergiledim. Türkiye’nin durumunu günden güne daha da iyileştirme uğrundaki görevinizde size büyük başarılar dileyerek ve yürekten övgülerimle…
Samimi hayranınız, Charles S. Ryan
Melbourne, 5.8.1923
***
Dr. Charles S. Ryan’ın 5 Ağustos 1923 tarihinde Melbourne’den Atatürk’e yolladığı dostane mektuba, dışişleri bakanlığı tarafından cevap verilir ve Gazi Paşa’nın imzalı fotoğrafı mektuba iliştirilir.
Dr. Charles Snodgrass Ryan, 1853 Avustralya doğumlu ve 93 harbi olarak bilinen 1877-78 Osmanlı-Rus Harbi sırasında, Osmanlı’nın batılılaşma politikaları çerçevesinde getirttiği çok sayıda yabancı uzmandan biri olarak “askeri hekim” olarak orduya katılır. Plevne müdafaasında, Gazi Osman Paşa’nın birliğinde görev alır. Hatta bu vazifesinden dolayı Osmanlı nişanı ile taltif edilir. Bu nişanı Çanakkale Savaşı’nda bu kez Anzak saflarında hem hekim hem de fotoğrafçı olarak görev yaptığı sırada göğsünde gururla taşır.
19 Mayıs 1915’te 10 bine yakın zayiat verdiğimiz taarruz sonrası şehit düşen askerlerimizi fotoğraflayan Dr. Charles S. Ryan’dır. Çanakkale Savaşı sırasında çekilen ve günümüze kadar gelen birçok fotoğrafın Avustralyalı “tabip albay” tarafından çekildiğini çok az kişi bilir…
