Giriş
Son günlerde sıkça duyduğumuz çip tefariğindeki sıkıntı ilk olarak ABD ve Çin arasındaki teknoloji gerilimi ile ortaya çıkmıştı ve ne yazık ki üzerine yaşanan küresel salgın ile hız kazandı. Çiplerle ilgili yaşanan bu daralma pek çok sektörü etkisi altına aldı hatta tüketici elektroniği alanına da yayıldı.
Sorun aslında teknolojinin hızla ilerlemesi ve salgın sürecinde hızla dijitalleşmemizle başlayan süreçte çiplere olan ihtiyacımızın giderek artmasıyla ilgili. Bir Teams veya Zoom toplantısında onlara ihtiyacımız var. Ayrıca elektronik cihazlar, arabalar, bulut sistemler, beyaz eşya, cep telefonları ve daha pek çok elektronik cihaz için çiplere gereksinim duyuyoruz. Talebin bu denli artması doğal olarak arz ve talep dengesizliğini de birlikte getirdi.
Çip tedariğinde yaşanan bu sorun otomotiv gibi yarı iletkenleri kullanan tüm diğer ürünlerin de üretimini olumsuz etkiledi. Bazı otomotiv markaları üretimi azalttıklarını açıkladı. Üretimin azalması önümüzdeki günlerde fiyatların yükselmesi anlamına gelecektir.
Çip krizi ne ilk ne de son
Daha önce otomotiv sektörü için çip üreten Renesas Electronics’in Japonya’da gerçekleşen depremden etkilenmesi sonucu da aynı sorunların yaşandığına dikkat çeken bazı analistler ise çiplerdeki bu daralmanın ne ilk ne de son olacağını iddia ediyor.
Tüm bunlara rağmen son yıllarda oldukça fazla şirket birleşmesine tanık olduk. Pek çok teknoloji devi çip üretimi için farklı yatırımlar yaptı. Gerek ABD gerekse Çin aralarındaki teknoloji yarışında çip tedariğinin önemini bir defa daha anlamış olacaklar ki yeni yatırımların yanı sıra çip üreticileri için farklı teşvik paketleri açıkladı. Tabii oyuncular sadece Çin ve ABD değil Avrupa Birliği, Japonya, Güney Kore, Tayvan gibi ülkeler de bu durumu fırsata çevirmek için çalışıyor. Şu an Çin’de yaklaşık 20 ila 30 bin civarı yonga tasarım şirketi bulunduğu düşünülüyor. Ancak bu şirketlerin teknolojilerinin çoğu ABD ve Avrupa şirketlerinden alınan lisanslara dayanıyor. Analistlerin görüşü ise tüm bu girişimlerin en erken gelecek yılın ilk çeyreğinden itibaren piyasalara olumlu yansayabileceği yönünde.
ABD Ticaret Bakanı, yaşanan yarı iletken sorunu için otomobil üreticilerine yardım etmenin yollarının aradığını ancak sektörün Biden yönetimine baskı yapıyor olmasının onlara öncelik sağlamayacağını belirtti.
Öte yandan ABD’nin Tayvan’a aşı yardımı yapması söz konusu. Bu da çip üretiminin büyük bölümünü elinde bulunduran ülkenin üretime tekrar hız vermesi anlamına geliyor.
Dünya çip ihtiyacının karşılanabilmesi için ileriye yönelik yapılan tüm yatırımlar her ne kadar detaylı incelemeler sonucu yapılsa da beklenmedik durumlar her zaman olabilir. Son yaşadığımız Covid 19 salgınında olduğu gibi farklı durumlar, doğal afetler, iklim problemleri bu süreci etkileyebilir. Dolayısıyla çip konusunda önceden olduğu gibi arz ve talep sıkıntıları dönem dönem yeniden yaşanabilir. Bu sebeple de artık pek çok ülke öncelikle kendi iç ihtiyacını karşılamaya yönelik stratejiler belirliyor ve gerek kredi gerekse teşviklerle yatırımlara hız vermeye çalışıyor.
