Giriş
SERPİL DOKUREL / Posta.com.tr| Solunum yollarını etkileyen ve yaşam kalitesini düşüren bir hastalık olarak bilinen KOAH'ta, yeni tedavi yöntemleri ve ilaç geliştirmeleri sayesinde hastaların yaşam kalitesinde artış sağlanabiliyor. Ayrıca, akciğer kanseriyle mücadelede de benzer bir gelişme söz konusu. İleri teknoloji ve genetik araştırmalar, bu kanser türünün daha etkili bir şekilde tanı ve tedavi edilmesine olanak tanıyor.
Toplumun sağlığını koruma ve iyileştirme hedefiyle yürütülen çalışmalar bilim dünyasını umutlandırırken, hastalar ve yakınlarına da yeni bir umut ışığı yakıyor. Göğüs Hastalıkları Uzmanı Dr. Nihal Başay, KOAH’ın (Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı) hava yolu darlığı ile seyreden ve nefes almakta zorluk yaratan bir hastalık olduğunu ve kronik bronşit ve amfizem olarak iki grup hastalık bulunduğunu belirtiyor.
Dr. Nihal Başay, KOAH’ın başlıca nedeninin sigara olduğunu, bunun yanı sıra nargile, elektronik sigara, puro içilmesi, uzun sürelerde tozlu, dumanlı ortamlarda çalışma ve kimyasal madde solunmanın da KOAH’a neden olabildiğinin altını çizdi.
ÇABUK YORULMA VE BALGAMLI ÖKSÜRÜK EN BÜYÜK BELİRTİSİ
Dr. Nihal Başay, KOAH’ın belirtilerini şu şekilde sıraladı:
• Nefes darlığı (özellikle fiziksel aktiviteler sırasında)
• Göğüste nefes alıp verdikçe hırıltı duyulması
• Balgamlı ya da balgamsız inatçı öksürükler
• Yorgunluk halsizlik
• Ayaklarda şişlik
• Kilo kaybı
• Çabuk yorulma
Bu yakınmaları olan kişilerin mutlaka bir göğüs hastalıkları kliniğine başvurması gerekiyor.
Yukarıdaki belirtilerle başvuran hastalara; akciğer grafisi, solunum testi, kan tetkikleri, kan gazı ve gerek görülmesi durumunda akciğer tomografisi çekiliyor. Dr. Nihal Başay, akciğer grafisinin, KOAH olduğu düşünülen bir hastada mutlaka çekilmesi gerektiğini ve enfeksiyon ayrımında önemli olduğunu vurguladı.
Dr. Nihal Başay, KOAH’ın hafif, orta, ağır, çok ağır olarak dört grupta incelendiğini, ağır ve çok ağır KOAH’lı hastalarda kan oksijen düzeyi iyice azaldığından bu hastaların oksijen tedavisine mutlaka ihtiyaç duyulacağını belirtti. Akciğer enfeksiyonları KOAH hastalığını alevlendirebiliyor. Bu yüzden enfeksiyonlardan korunmak büyük önem taşıyor. Hastalara hastalığın şiddetine göre hava yolunu rahatlatacak inhaler ilaçlar veriliyor. Ancak sigara bırakılmadığı sürece hastalığın tedavisi ve ilerlemesine engel olmak pek mümkün değil.
“Hastalığın gelişiminde sigaranın en önemli risk faktörü olduğunu düşünürsek, sigarayı erken yaşta bırakmanın ne kadar önemli olduğunu söyleyebiliriz. Sigaraya başlama yaşı, dumanın yoğunluğu, günlük ve toplam içilen miktar hastalığın gelişimini etkilemektedir. Anne ve babası sigara içen çocukların solunum sistemi hastalıklarına ve kronik bronşite yakalanma riski fazladır. Sigara içmeyen ancak dumanına maruz kalan kişilerde de KOAH gelişme riski vardır. Haftada 40 saatten fazla ve 5 yıldan uzun süre sigara dumanına maruz kalan bireylerde, hastalığın gelişme riski yüzde 50 civarındadır.''
Prof. Dr. Muhammet Reha Çelik, akciğer kanserinin en yaygın risk faktörünün sigara içimi olduğunu ve sigara içmenin, akciğer kanseri gelişme riskini büyük ölçüde artırdığının altını çizdi. Hem aktif sigara içenler hem de pasif içicilerde (sigara dumanına maruz kalanlar) akciğer kanseri riski yükseliyor. Buna ek olarak:
• Akciğer kanseri genellikle 45 yaşın üzerindeki bireylerde daha sık görülüyor ve risk yaşla birlikte artıyor.
• Erkeklerde akciğer kanseri riski genellikle kadınlara göre daha yüksek oluyor ve bunda çoğunlukla sigara içme ve mesleki toksinlere maruz kalma oranının yüksek olması etkili oluyor.
• Aile öyküsü, genetik yatkınlık oluşturabiliyor ve akciğer kanseri riskini artırabiliyor.
• Asbest, radon gazı, arsenik, nikel ve polisiklik aromatik hidrokarbonlar gibi çevresel faktörlere maruz kalma ve mesleki maruziyet, akciğer kanseri riskini artırabiliyor.
• Kirli hava ve özellikle uzun süre kirli havaya maruz kalındığında, akciğer kanseri riskini artırabiliyor.
• Kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH) gibi kronik akciğer hastalıkları olan bireylerde akciğer kanseri riski artabiliyor.
