Giriş
Serpil Dokurel- Posta.com.tr| Kalp Damar Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Canan Karatay, HPV aşısını hedef alarak, "Bizim zamanımızda yoktu" dedi ve kesinlikle yapılmaması gerektiğini söyledi.
Karatay "HPV yapılan genç kızlarda felç oluyor. Belden aşağı felç oluyor. Bağırsak sistemi tamamen alt üst oluyor, halsizlik çok oluyor. İshal çok oluyor, düzelmiyor. Bağırsak florası düzelmiyor. Bana Hollanda’dan bile HPV sıvısı basılmış, hastalanmış hastalar geliyor. Biz okurken öyle bir şey yoktu. Yani bütün bunlar ilaç firmalarının geliştirdiği, bir de batının Afrika’da üreme olmasın, üreyenler de hasta olsun veya erken yaşta vefat etsin diye ortaya koyduğu, büyük bir propaganda” ifadelerini kullandı.
Karatay'ın bu açıklamaları uzmanlar ve vatandaşlar tarafından büyük tepkiyle karşılandı.
Önce Çocuklar ve Kadınlar Derneği, Canan Karatay hakkında suç duyurusunda bulundu.
Derneğin sosyal medya hesabından yapılan paylaşımda, "Her yıl ortalama 1250 kadın HPV kaynaklı kanserlerden yaşamını yitiriyor. Kadın mücadelesinin en anlamlı kazanımlarından HPV aşısına dair açıklamalarıyla halk sağlığını tehdit eden Canan Karatay hakkında suç duyurusunda bulunduk" denildi.
Kadın Hastalıkları ve Doğum, Jinekolojik Onkoloji Uzmanı Prof. Dr. Murat Naki ve Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Op. Dr. Cevahir Tekcan, Canan Karatay'ın yaptığı açıklamaları posta.com.tr okuyucuları için değerlendirdiProf. Dr. Murat Naki, HPV aşısının felç yapmak da dahil bu şekilde ciddi bir yan etkisi olmadığının milyarlarca doz aşı tecrübesinden anlaşıldığını açıkladı. Literatürde en sık görülen yan etkiler olarak, aşı yapıldığı anda hafif baş dönmesi, bunun dışında aşı yerinde kızarıklık olarak gösteriliyor. Aşıya bağlı ölüm dahil ciddi bir yan etki literatürde şimdiye kadar bildirilmemiş ve dolayısıyla milyarlarca doz ve 25 yılı aşkın bir süredir yapılan bir aşı olması nedeniyle bu tür bir yan etki söz konusu bulunmuyor.
Op. Dr. Cevahir Tekcan de, insan papilloma virüsünün günümüzde cinsel temasıyla bulaşan en yaygın hastalık olduğunu söylerken, yüksek risk ve HPV virüsü taşıyıcılığının ise dünya çapında her 100 kadından yaklaşık 23’ünde gözlendiğinin altını çiziyor. HPV ve enfeksiyonu, rahim ağzı, anogenital ve orofaringeal kanser gelişiminde önemli bir virüs hastalığı olarak biliniyor. Bu nedenle 2006 yılından beri dünya genelinde kız ve erkek çocukları aşılanıyor.
Op. Dr. Cevahir Tekcan, tüm aşılarda olduğu gibi HPV aşısından sonra da beyin ve omuriliğin mikropsuz iltihabı gelişebileceğini, bunun toplumda görülme sıklığının ise 100 bin bireyde 0,6 ile 0,8 olduğunu ve bu hastaların yüzde 5-19’unda hastalık öncesinde herhangi bir aşıyla aşılanma öyküsü bulunduğunu belirtiyor. Bunun nedeni aşının içerdiği virüs kapsülüne karşı oluşan bir immünolojik reaksiyon yani vücudun kendi hücresini mikrop olarak algılaması oluyor.Bu hastalığın tedavi sonuçlarında ise hastaların çoğu iyileşiyor. Ayrıca yapılan pek çok çalışmada beyin-omurilik sıvısının iltihabı, HPV aşısıyla ilişkilendirilememiş ve yapılan yayınların çoğu ise vaka bildirme şeklinde. Felçlere neden olabilen ve aşılarla ilişkilendirilen diğer bir hastalık ise Guillain-Barre sendromu olarak biliniyor. Tüm viral aşılarda olduğu gibi Guillain-Barre sendromu görülme riski HPV aşısında da 100 bin aşıda 1 ya da 2 olarak biliniyor. Bu hastalıklarda da iyileşme oldukça yüksek oluyor.
Burada aşı yapılırken oluşacak kanser insidansı ile aşının ciddi yan etkileri karşılaştırıldığında, aşılanmanın toplum sağlığının korunmasında daha önemli olduğu gözleniyor. Çok nadir yan etkiler de olsa bu yan etkiler hakkında da hastaların bilgilendirilmesi gerekiyor.Prof. Dr. Murat Naki de, aşının içeriğinde canlı virüs bulundurmadığından bağırsak sistemini dahil diğer hiçbir sistemde virüse bağlı bir yan etki oluşturamadığını, aslında aşının içeriğinin “virüs light particle” denilen, virüs benzeri partiküllerden oluşmuş virüs DNA’sını taklit eden bir yapıya sahip olduğuna dikkat çekiyor. Dolayısıyla virüse benzer bir yapısı olmasına rağmen, içinde canlı virüs olmaması ve antikor oluşturma kapasitesi virüse göre daha yüksek olması nedeniyle ciddi bir antikor oluşturma gücü bulunuyor.
Prof. Dr. Murat Naki, HPV’nin diğer enfeksiyonlar gibi belirti göstermediğine dikkat çekiyor ve aşının antikor oluşturmada çok önemli olduğunu vurguluyor:
“HPV virüsü sistemik dolaşıma geçmeyen, dolayısıyla koronavirüs ya da influenza gibi herhangi bir belirti vermeyen, sadece lokal alanlarda, başta rahim ağzı olmak üzere bulunabilen bir virüstür. Dolayısıyla bağırsak sistemine aşı yoluyla herhangi bir virüsün zarar vermesi söz konusu olamaz. Zaten aşı, virüs benzeri partiküllerden oluşmuş, DNA’sı HPV virüsüne benzer bir DNA içerir. Dolayısıyla normal HPV’nin oluşturamadığı antikor cevabını aşı çok güzel bir şekilde oluşturmaktadır. Yani normal HPV enfeksiyonu kana karışmadığı için bağışıklığı iyi uyaramaz ancak aşı ciddi antikor oluşturduğu için korunma doğal enfeksiyonlardan çok daha yüksektir.”
Op. Dr. Cevahir Tekcan ise HPV aşısının bağırsak mikrobiyomunun üzerinde herhangi bir etkisi olmadığını belirterek, bağışıklık sisteminin zaman zaman bu gibi tepkiler verebildiğine dikkat çekiyor:
“Her aşılanmadan sonra vücudun aşıya karşı gelişen bağışıklık cevabı vardır. Bu bağışıklık cevabı nedeniyle vücut kendini hastaymış, yani hafif bir grip geçiriyormuş gibi hissedebilir. Aynı şey HPV aşısı için de söz konusudur. Bu gelişen bağışıklık cevabı sonucunda aşı yapılan bireylerde hafif ateş, halsizlik, yorgunluk gibi belirtiler gözlenebilir. Genellikle bunlar aşıdan hemen sonra başlarlar ve 1-2 gün içerisinde geçerler ve bu bulgular basit ağrı kesici olan parasetamole iyi yanıt vermektedir.”
Op. Dr. Cevahir Tekcan ayrıca aşılanmadan sonra nadir de olsa ishal tablosu gözlenebildiğini, bunun nedeninin ise yine gelişen immünolojik, yani bağışıklık cevabına bağlı olduğunu söylüyor. Bu durum genellikle aşıdan 6 saat sonra oluşuyor ve bir hafta içerisinde kendiliğinden düzeliyor. Ağır derecede tedavi gerektiren, ağır dereceli bir ishal tablosu bulunmuyor. Aşının bağırsak mikrobiyotasını bozduğuna dair herhangi bir araştırma da bulunmuyor.Prof. Dr. Murat Naki, HPV aşısının Hollanda da dahil olmak üzere, 140’ı aşkın ülkede okul çağı aşılama programına alındığını özellikle Avustralya ve Yeni Zelanda gibi ülkelerde, yıllardan beri bu aşı uygulanması nedeniyle yaklaşık 30 yıl içerisinde bu ülkelerde rahim ağzı kanserinin ortadan kaldırılabileceğine dair öngörüler mevcut olduğunu söylüyor.
Dünya Sağlık Örgütü’nün de oluşturduğu “90-70-90” diye bir strateji bulunduğunu belirten Prof. Dr. Naki, bu stratejide ergen çocukların yüzde 90’ının aşılanıp, HPV nedeniyle ortaya çıkan prime vazif lezyonların yüzde 70’i tedavi edilip, gerekli şekilde taramaların yüzde 90’ın içerecek şekilde yapıldığı takdirde önümüzdeki 100 yıl içerisinde HPV ye bağlı hastalıkların, başta rahim ağzı kanserinin orta ortadan kaldırılabileceğine dair bilgiler mevcut olduğunu vurguluyor. HPV aşılamasıyla, rahim ağzı kanserine neden olan bir enfeksiyon ortadan kaldırılacağı için teorik olarak yıllar içerisinde rahim ağzı kanseri ortadan kaldırılabilecek bir kanser olarak öngörülüyor. Dolayısıyla böyle bir aşının insanlık adına çok ciddi faydaları olduğuna inanmak gerekiyor.Prof. Dr. Murat Naki, aşılanmanın yan etkilerinin, HPV’nin oluşturduğu sağlık sorunlarına kıyasla çok daha az olduğunu belirtiyor:
“HPV’nin neden olduğu rahim ağzı kanseri öncesi hücresel değişikliklerde ve siğillerde de önemli derecede bağışıklığı güçlendirerek önleme yaptığı için, rahim ağzı kanseri öncesi hücresel değişikliklere ait tedavi masraflarının, hastalara verdiği stresin azaltılmasının, sihirler nedeniyle hem kadınların hem erkeklerin hastanelerde harcadığı zaman ve para açısından bakıldığında HPV aşılama maliyetinin de aslında bu önlediği hastalıkların maliyetine bakıldığında devede devede kulak şeklinde kalabileceği düşünülebilir.”
Prof. Dr. Murat Naki, son olarak HPV’nin sadece rahim ağzı kanserine neden olan bir virüs değil ayrıca, penis, anüs, gırtlak, dil, dudak ve ağız kanserlerine de neden olduğu bilinen bir virüs olduğunu son yıllarda özellikle larenks kanseri denilen gırtlak kanserinde de sigara ile birlikte, hatta bazı yayınlarda sigaradan da daha ciddi bir etken olarak karşımıza çıktığına dikkat çekiyor. Dolayısıyla aşılanmanın sadece rahim ağzı kanserini değil, anüs, penis, ağız, dil, dudak, larenks yani gırtlak kanserini de önleyeceği unutulmaması gerekiyor.
Op. Dr. Cevahir Tekcan, literatürdeki çalışmalara bakıldığında HPV aşısıyla direkt ilişkilendirilen bir problem söz konusu olmadığını ve Hollanda’dan vakalar çok az sayıda olduğunu söylüyor. Aşının yaygınlığı ve aşıların popülaritesi nedeniyle ebeveynler internet üzerinden aşının yan etkilerini araştırıldığını ve internet üzerinde aşı konusunda oldukça çok bilgi kirliliği bulunduğunu belirten Op. Dr. Cevahir Tekcan, aşı karşıtlarının yaptığı yanlış propagandaların da kişileri yanlış yönlendirdiğinin altını çiziyor. Bu nedenle aşıların kar ve zararı ortaya konulduğu zaman toplum sağlığı açısından karı daha fazla oluyor. HPV’de yan etki insidansına bakıldığı zaman oldukça güvenli bir aşı olarak sınıflandırılıyor.
Op. Dr. Cevahir Tekcan, sağlık çalışanlarına aşı hakkında doğru bilgilendirilme için önemli görev düştüğünü, aşı hakkında ve aşılama hakkında da özellikle HPV’ye bağlı kanserlerin engellenmesinde toplumun aşılanmasının önemli olduğunu ve bu bir devlet politikası halinde uygulaması gerektiğini söyleyerek sözlerini sonlandırıyor.Op. Dr. Cevahir Tekcan, 18 milyonluk bir nüfusa sahip olan Hollanda'da her yıl 1100 kadın ve 400 erkek HPV nedenli kansere yakalandığını, 10 yılı aşkın bir süredir tüm kız çocukları Hollanda'da rutin aşılama programı dahilinde aşılanmadığınu ve erkek çocuklarına da aşı yapılması önerildiğinin altını çiziyor. Hollanda’da aşı, 10 yaşı dolduran kız ve erkek çocukları için ücretsiz devlet tarafından yapılırken, 2023 yılında Hollanda hükümeti 18-27 yaş arası kadın ve erkekleri de ücretsiz olarak aşılamaya başlamıştır.
