Giriş
Balık sezonunun açıldığı bu mevsimin en güzel balıklarından bir tanesi kuşkusuz palamut. Besin değeri diğer balıklara nazaran çok yüksek olan palamut çingene palamudu ile başlayıp, torik haline kadar çeşitlilik gösteriyor. Halk arasında 1 yaşından küçük palamudun çıtırına ‘çingene palamudu’ deniyor. Kestane palamudu, vonoz, zindandelen, sivri, altıparmak, piçuta gibi çeşitleri de olan palamut; başta tava olmak üzere ızgara, tava ve füme şekillerinde hazırlanaibliyor. Çeşidi bol olduğu kadar palamut balığının sağlığımız açısından da pek çok faydası var. Biz de sizler için beslenme ve diyet uzmanları ile palamutun faydalarını, zengin besin değerlerini konuştuk.
Serpil Dokurel / Posta.com.tr | Sağlıklı beslenmenin temelinde yiyecekleri mevsimine uygun tüketmek önemli bir yere sahip. Özellikle de balık çeşitlerinde mevsimini kaçırmayarak, tüketmek gerekiyor. Palamut sezonunun açılmasıyla beslenme ve diyet uzmanına Posta.com.tr okurları için, palamut balığının nasıl pişirilmesi gerektiğini ve faydalarını sorduk.
PALAMUT MEVSİMİNE MERHABA!
Balık sezonunun açıldığı bu mevsimin en güzel balıklarından biri de kuşkusuz palamut. Besin değeri diğer balıklara nazaran çok yüksek olan palamut çingene palamudu ile başlayıp, torik haline kadar çeşitlilik gösteriyor. Halk arasında palamudun çıtırına ‘çingene palamudu’ deniyor. 1 yaşından küçük olan çingene palamut ağustos sonlarına doğru görülüyor. Ardından ‘palamut’ daha sonra da iri haliyle ‘torik’ şeklini alıyor.
Palamutun bunun dışında kestane palamudu, vonoz, zindandelen, sivri, altıparmak, piçuta gibi çeşitleri de var.Tava, ızgara veya fırın şeklinde pişirilen palamut aynı zamanda balık köftelerinde, balık çorbalarında da kullanılabiliyor. Yahni şeklinde yapılabilen, lakerda olarak tüketilebilen palamut, torik zamanı gelince füme şeklinde hazırlandığında da çok lezzetli oluyor. Çeşidi bol olduğu kadar palamut balığının sağlığımız açısından da pek çok faydası var. Biz de sizler için Beslenme ve Diyet Uzmanı Gülçin Işık ve yine Beslenme ve Diyet Uzmanı Bilge Tanyel ile palamutun faydalarına değindik.
PALAMUT NASIL PİŞİRİLMELİ?
Eylül ayının başlarında balık tezgahlarında en çok rastladığımız palamut balığı; yüksek seviye de omega-3 yağ asidi, A ve D vitaminleri fosfor, magnezyum, selenyum, çinko, iyot, demir, içeren zengin bir besin değerlerine sahip ve yüksek oranda protein içeriyor. Palamudun derisi pullu olmadığından kolay temizleniyor. Ayrıca kılçıkları da iri olduğundan çok kolay ayıklanıyor. Bu sayede pek çok tarifte kendine yer bulabiliyor.
Buğulama, tava ya da ızgara şekli en çok tercih edilen pişirme yöntemleri arasında yer alıyor. Palamutta damak zevkinize göre istediğiniz pişirme yöntemini kullanabilirsiniz. Dyt. Işık, sağlık açısından daha uygun olması açısından kızartma yerine diğer pişirme yöntemlerini tercih etmemiz gerektiği konusunda uyarıda bulunuyor.
PALAMUT BALIĞININ FAYDALARI
A ve D vitamini bakımından diğer balıklara kıyasla daha zengin olan, yüksek enerji barındıran, protein değeri yüksek olan palamut cinsi balığın faydalarını Diyetisyen Gülçin Işık bizler için açıklıyor.
Diğer balıklara kıyasla A ve D vitamini oldukça yüksektir. Bu nedenle özellikle göz sağlığı için tercih edilmelidir.
C vitamini içerir. Bağışıklık için önemlidir.
Kalsiyum ve demir içeriği yüksektir. Bu nedenle diş ve kemik sağlığı açısından ve kansızlık ya da anemi rahatsızlığı olanlar için büyük önem taşır.
Yüksek enerji barındırır. Yağlı bir balıktır. Aynı zamanda protein içeriği de yüksektir. Bu nedenle diyet yapan bireylerde uzun süre tok tutma, protein ihtiyacını karşılama açısından ideal bir besindir. Sporcuların vazgeçilmezidir.
Potasyum içeriği çok yüksektir. Böylece kolesterolü düzenlemeye yardımcı olur. Kan basıncını azaltır.
Her balıkta olduğu gibi omega-3 içeriği yüksektir. Kalp hastalıklarından korunma için önerilir.
Bu vitamin mineral, yağ, protein içerikleri sayesinde cilt, saç, sinir sistemi, kronik hastalıklar açısından büyük önem arz eder. Düzenli tüketilmesi gerekir.
Yüksek oranda fosfor, sülfür, vanadyum içerir. Bu mineraller vücut bütünlüğü, beden sağlığı için gereklidir.
İyot içeriği yüksektir. Özellikle tiroit rahatsızlığı olan kişilerde iyot eksikliğini engellemede kıymetli hale gelir.
Folik asit içeriği yüksektir. Gebelik döneminde beyaz et tüketirken dip balık olmamasına özen gösterilmesi gerekir. Bu nedenle gebelikte mevsiminde palamut önerilmektedir.
BALIĞIN BESİN DEĞERLERİ
250 gr kadar palamut yaklaşık 50 gram protein içerir;
4680 mg omega-3 içerir.(Balık yağı kapsüllerinde yaklaşık 1000-1500 mg civarındadır.)
3700 mg EPA-DHA içermektedir. (Takviyelerde yaklaşık 1000-1200 civarındadır.)
800 gr kadar balık yağı içerir. (Takviyelerde yaklaşık 1500 mg civarındadır. )
Dyt. Gülçin Işık palamut balığının gelişme çağındaki çocuklar, gençler; anne adayları ve lohusalar için de önemli faydalarına da değiniyor.
Bu kadar besleyici olması açısından çocuklarda, büyüme çağındaki gençlerde, gebelerde, emzirme dönemindeki kadınlarda palamudun tüketimi oldukça kıymetlidir. Şubat ortalarına kadar tüketimi devam eden bu balığa sofralarınızda yer vermeyi unutmayın.
Diyetisyen Bilge Tanyel de 100 gr palamut balığının besin değerlerini; "100 gr palamut balığı yaklaşık olarak 180-200 kcal enerji, 21 gr. protein,15 gr. yağ, 250-280 mg. potasyum, kalsiyum, sodyum, demir, fosfor ve A ve C vitaminleri içerir." diyerek özetliyor ve palamutun özellikle cilt güzelliği için de önemli etkilere sahip olduğunu belirtiyor.
Palamut balığının önemli özelliklerinden birisi, hücre yenileyici olmasıdır. Bu özelliği sayesinde ise; cildi gençleştirir, onararak daha sağlıklı görünmesine yardımcı olur, ayrıca açık yaraların daha kısa sürede iyileşmesini sağlayarak tedavi sürecindeki hastalara yardımcı olur.
MEVSİMİNDE TÜKETMEK ÖNEMLİ!
Dyt. Tanyel, balığın mevsiminde tüketilmesinin de önemine değiniyor.
Özellikle mevsiminde taze tüketilen balığın bağışıklık sistemini önemli ölçüde geliştirdiğini bilerek; , kalp damar hastalıklarından koruma, hafızayı güçlendirme, kemik ve eklemleri koruma, göz sağlığını koruma, depresyonun önlenmesi, yüksek tansiyon ve diyabetin önlenmesi gibi önemli etkilere sahip.
