Giriş
Damla olmadan okyanus olmuyor. Damlalar birikiyor, büyüyor ve okyanusu oluşturuyor. O devasa okyanusu oluşturan şey, o su damlaları oluyor.
Ama ne var ki; önce damla olmak gerekiyor. Mevlana’nın dediği gibi, “Kendini okyanusta bir damla sanma. Bir damlanın içinde kocaman bir okyanussun”. Hepimiz kendi içimizde farkında bile olmadığımız muazzam bir güç, potansiyel taşıyoruz. Sınırlarını bile bilmediğimiz, engin bir öz…
İşte “damla olmak” demek de, içindeki okyanusu keşfetmek... O kudreti fark edip, dalga dalga büyümek ve okyanusla bütünleşmek demek.
Ancak ve ancak o zaman bir okyanus var oluyor…
*
Bunları bana hatırlatan ve yazdıran, depremden bu yana afet bölgesinde mucizeler yaratan insanlar ama özellikle kadınlar oldu. Yani kocaman bir okyanusa dönüşen damlalar…
İşte bugün de böyle bir “damla”dan, bir kadından bahsedeceğim. Hayatını topluma hizmete adamış, gerçek bir sivil toplumcudan…
ÖNCELİK KADINLAR
Türkiye Kadın Girişimciler Derneği (KAGİDER) Başkanı Emine Erdem, tam da liderlik ettiği kurumun adı gibi, girişimciliğin hakkını veren bir kadın. Başkanı olduğu sivil toplum kuruluşunu depremle birlikte anında harekete geçirmiş.
Önceliği ise; yerel ekonominin ayağa kaldırılması, bunun için de kadınların üretimde kalmaları olmuş. Neden mi kadın? Her şeyden önce; deprem bölgesinde şu an 226 bin hamile kadın var. Önümüzdeki 1 ay içinde 25 bin doğum olacak. Sırf bu bile, kadınların önceliklendirilmesi için yeterli bir gerekçe. Ama asıl, kadın üreticinin bölgede kalması, bu ülkenin geleceği için yaşamsal önemde.
DURAN YEREL EKONOMİ
KAGİDER şu an tüm enerjisini afet bölgesinde kadının iş hayatına dönmesi için kullanıyor. Birleşmiş Milletler Türkiye Kadın Birimi (UN Women) ile birlikte depremden hemen sonra afetten etkilenen 11 ilde yaptıkları anketin sonuçlarına göre; bölgede girişimci kadınların yüzde 88'i üretime/hizmete ara vermiş. Bu muazzam bir rakam! Ara verenlerin yüzde 50'den fazlası da deprem sonrasında yeni ürün üretimine/yeniden hizmete başlayamamış. Üretim yapan kadınların yüzde 49'unun ise stoklu ürünü var.
Dahası; deprem sebebiyle kadınların yüzde 19'u firmasını taşımayı düşünüyor. Kısacası şu anki durumda çoğu üretici kadın ya hiç üretemiyor ya da üretiyorsa bile başka bir şehirde/bölgede buna devam etmeyi düşünüyor; ciddi bir kısmı kendi şehrine bir daha dönmeme niyetinde.
KADIN İSTİHDAMI İÇİN
İşte KAGİDER tam da bu yüzden önceliğini kadınlara afet bölgesinde istihdam sağlama, ürünlerine pazar açma ve çalışabilmeleri için kreş gibi imkanlar sunmaya vermiş. “Şu an kadınların en çok ihtiyaç duydukları şey -elbette psikolojik destek ve temel fizyolojik ihtiyaçlardan sonra- hibe ve finansal destek. Devletle iş dünyası el ele vererek, acilen bu iki ihtiyacı karşılamalı” diyen Emine Erdem, kadın istihdamını arttırmak için eleman.net ağını ve “Geleceğin Kadın Liderleri” projesinin mezunlarını bölgeye yönlendirdiklerini anlatıyor.
Endeavor, Habitat Derneği, Girişimcilik Vakfı gibi kuruluşlarla kurdukları konsorsiyum kapsamında; kadın girişimcileri bölgede desteklediklerini söylüyor. “Önceliğimiz afet bölgesindeki altyapıyı, özellikle dijital altyapıyı güçlendirmek ve ortak çalışma alanları yaratmak… Ki böylelikle uzaktan da olsa üretmeye devam edebilsinler” diyor.
TURKONFED, SEDAFED ve Habitat ile birlikte; akıllı konteyner kentler kurarak kadınlara yaşam alanları oluşturuyor, çalışmaları için uygun ortamı sağlıyorlar. Yine; genç kadınların staj ve iş arama süreçlerinde destek olmak için Peryön, Turkishwin ve Askıda ne var işbirliğinde kariyer koçluğu yapıyorlar.
TİCARETİN KADINLARI
BM Kadın Birimi ile birlikte ve Garanti BBVA işbirliğiyle; “Ticaretin Kadınları” platformuyla da kadın girişimcileri ve kooperatiflerini destekliyorlar. New York’ta düzenlenen “Birleşmiş Milletler 67’nci Kadının Statüsü Komisyonu” toplantılarında tanıttıkları bu platform -mobil uygulamasıyla birlikte- kamuda ve özel sektörde ihtiyaç duyulan ürün ve hizmetleri bölgedeki kadın girişimcilere ulaştırıyor.
KAGİDER olarak -tıpkı Soma faciasından sonra kurulmasına vesile oldukları ve hâlâ çok etkili olan Soma Kadın Kooperatifi gibi- bu yönde eğitimler başlatacaklarını da ekliyor Emine Erdem.
AYAĞA KALKMAMIZ İÇİN
“Kadını tutarsanız, tüm aileyi tutarsınız. Afet bölgesindeki kadınların yüzde 22'si ailenin geçimini tek başına üstlenmek durumunda kalmış. Girişimci kadınların yüzde 70’i bakım yükümlülüklerinin arttığını söylemiş. Biz bu kadınların elinden tutmaz ve arkamızı dönersek, vebali üzerimize olur” dedikten sonra hatırlatıyor Emine Hanım: “Kadınların gücü, ekonomiyi yeniden hayata taşıyacak temel gücü oluşturuyor. Kadın ayağa kalkarsa aile ayağa kalkar. Aile ayağa kalkarsa, ülke ayağa kalkar.”
Emine Erdem’in son sözü ise; “Önce ‘biz’ olmamız gerektiğini ancak ve ancak ‘biz’den kuvvet doğacağını çok iyi biliyoruz artık. Şimdi bu birliği sürekli, sürdürülebilir kılmanın yollarını aramalıyız” demek oluyor. Yani bize okyanus olmayı hatırlatıyor....
