Giriş
Malum, yeni müfredat 1 ay önce kabul edildi. “Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli” adıyla hazırlanan müfredat, çok da eleştiri aldı. Detaylarına başka bir yazıda değinmeden önce, bu dönemin kodlarını ve çocuklarını-gençlerini anlamamız gerek.
* * *
İşin aslı şu: Bugün çocukları ve gençleri anlamak için çok daha fazla çabalamak zorundayız. Hepsinin hayatı son yıllarda, ama özellikle pandemiden beri çok değişti. Korona döneminde zaten 2 yıl sokağa çıkamadılar, evlerinden derse katılmak zorunda kaldılar. Okuldan soğudular. Sosyallikten uzaklaştılar. Öğrenmeyi, okumayıyazmayı, kitabı bilgisayarla özdeşleştirdiler. Dijitalleştiler. Sonrasında her ne kadar tekrar fiziksel eğitime geri dönülmüş olsa da, hem çocuklargençler o travmayı ve bıraktığı izleri hâlâ taşıyorlar, hem de dijitalleşme artık hayatlarına tamamen hükmediyor.
8 SANİYELİK DİKKAT
Dahası; Twitter, Snapchat, TikTok, Instagram’ın kısa metin-kısa video politikaları nedeniyle uzun video ve uzun yazılara tahammül düzeylerinde muazzam bir düşüş var. Microsoft’un yaptığı yeni bir araştırmaya göre, ortalama dikkat süresi 8 saniyeye kadar düşmüş durumda! Bu kadar kısa sürede bu kadar kökten değişen çocuklara-gençlere, 20. yüzyıldaki okulla, öğretmenlikle, müfredatla karşılık veremeyiz. Zira yepyeni bir yerdeyiz. İşte tam da bu yeni yere göre okulları, eğitim sistemini, öğretmenleri değiştirmemiz gerekiyor. Hem de acilen. Yoksa ne mi olur? Eğitimden uzaklaşmış, kitap okumamış, konuşma becerisi zayıf, iş hayatında tutunamayan, hayatta kaybolmuş nesiller olur.
HİBRİTLEŞMELİYİZ
Bir kere uzmanlara göre; daha önce hiç olmadığı kadar çok kekemelik çeken, konuşmakta zorlanan, okuduğunu anlamayan çocuk var bugün. Sebebi de yukarıda saydığım sebepler. Her şeyden önce; bu kadar dijitalleşmiş ve ‘demek ki uzaktan da öğrenebiliyorum’ diyen bir nesil için hibrit sisteme geçilmesi gerek. Ki tüm dünyada da zaten melez sistemler uygulanmaya başlandı. Yani bazı derslere fiziksel, bazılarına online katılım mümkün olabilmeli. Yoksa şu an zaten çok artmış olan açıköğretim ve okuldan ayrılma eğilimi çok daha hızlı yayılabilir. Bu gidişle ‘öğrenmesiz okullaşma’ (schooling without learning) dediğimiz durum hâkim olacak.
FARKLILAŞALIM
Her çocuğun yaradılışına göre farklı yöntemler uygulanması da bir başka yaşamsal konu. Tabii ki müfredat standart, ama sınıfta her çocuğa her konuda aynı yöntemin uygulanması yanlış. Biri resim çizerek kendini daha iyi ifade ederken, diğeri kompozisyon yazarak ödevini yapmalı. “Bir sınıfta 4-5 tipoloji olur genelde. İşte her tip çocuğun fıtratına göre farklılaşma uygulanmalı. Her çocuğu öğrenme kulübüne çekebilmeniz için bu olmazsa olmaz” diyor eğitimci, Enstitü Sosyal’in Genel Koordinatörü İpek Coşkun. Verilen ödevlerin de mutlaka hayatla ilişkilendirilmesi, pratik bilgilerle tamamlanması gerektiğini vurguluyor.
MASALLAR ZİHNİ AÇIYOR
Özellikle sınıf öğretmenlerine her zamankinden çok daha fazla iş düşüyor bugün. Şu an öğrenmedil becerilerinde gerilik yaşayan ve okuldan soğumuş olan çocukların-gençlerin okulla yeniden barışabilmesi için, öğretmenlerin her zamankinden çok inisiyatif kullanması gerekiyor. “Bir kere sürekli ekrana bakmaktan, çocukların hayal gücü son derece zayıfladı. Önlerine sürekli hazır görseller geldiği için, sınırlı düşünmeye ve konuşmaya başladılar. Bu yüzden masal kültürünün yeniden canlanması şart” diyor İpek Coşkun. Masalların kelime sayısını ve (dinlerken hafızada resmedildiği için) hayal gücünü artırdığını söylüyor. Okullarda düzenli masal saatleri yapılması gerektiğini vurguluyor. Düzenli okuma saatleri de eklenmeli bu programa elbette.
SINIF ÖĞRETMENLERİ İÇİN DÜZENLEME
Kısacası eğitim müfredatla sınırlı kalmamalı. ‘Tam öğrenme’ (yani çocuğun yaşına ve sınıfına uygun müfredatı kazanması) olabilmesi için, sınıf öğretmenlerinin rolü çok büyük. Ancak bu rolü oynayabilmeleri için kültürel sermayelerinin çok olması lazım. “Önemli olan çocuğun öğrenme isteğini, okul motivasyonunu canlı tutmak, Verda Hanım. Okulların canlı kalabilmesi, eğitimin sürdürülebilir olmasının tek yolu bu. O yüzden sınıf öğretmenleri bir beyin cerrahı kadar önem görmeli ve ona göre yetiştirilmeli. Bugün geleceğimiz için belki de en kritik meslek bu. Sistemdeki konumları yani sosyal şartları, maaşları vs. de ona göre acilen revize edilmeli.
EĞİTİM CANLIDIR
Kısacası; eğitimi salt derslerden, ödevlerden ve sınavlardan ibaret görmek bizi hızla geriye götürür, götürüyor. Onu canlı, yaşayan bir sistem olarak görmeliyiz ve parçası olan gençlerin ruhuna - değişimine göre onu da değiştirmeli yani canlı tutmalıyız. Sanıyorum işin sırrı bu.
