Giriş
Modern görünüme aldanmayın! Uzman isim uyardı: Merdiven altı uygulamalar ölümle sonuçlanıyor
Son zamanlarda obezite tedavisi için yapılan işlemler sonrası meydana gelen ölümlerle ilgili haberler sosyal medyanın gündeminde yer alıyor. Prof. Dr. Ömer Günal, “Hastalar fazla kilolarından kurtulmak isterken merdiven altı yerlerde sağlık dışı uygulamalara geçit vermemeli, hayatlarını tehlikeye atmamalı" dedi. Prof.Dr. Günal, “Geçmişte, obez hastaların nefes borularına kaçan gıda ve su sebebiyle boğularak öldükleri örnekler gördük. Hala bu sebeplerle kaybedilen hastalar olduğunu duyuyoruz” diyerek dikkat edilmesi gereken noktaları anlattı.
Elif Bayram / Posta.com.tr - Marmara Üniversitesi Pendik Eğitim ve Araştırma Hastanesi Genel Cerrahi Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ömer Günal, “Obezite tedavisinde hastayı her konuda bilgilendirmek ve kontrol etmek gerekiyor. Merdiven altı dediğimiz yerlerde bu işi sadece para için yaptıkları için, tedavi süreçlerini takip etmiyorlar. Hastayı ortalığa salıveriyorlar bu yüzden de hasta sorunlarla baş başa kalıyor. Hayatları tehlikeye giriyor” dedi. Prof. Dr. Günal, “Gerek mide balonu, gerek mide botoksu, gerekse ameliyat, tedavi yöntemi ne olursa olsun uygulama yapılan hastanenin yeterli koşullara sahip olması hayati önem taşıyor” diye konuştu.
Prof. Dr. Ömer Günal
“MERDİVEN ALTI UYGULAMALAR ÖLÜM SAÇIYOR”
Prof. Dr. Günal, "Öncelikle merdiven altı diye tabir edilen noktaların ne olduğunu hastaların iyi anlaması gerekiyor. Merdiven altı yerler, birincisi koşulları tıbbi açıdan yetersiz demektir, ikincisi de uygulama sonrasında hastayı sahiplenmemek ve hastayı takip etmemek demektir. Piyasada adı çok duyulmuş, bu işi çok iyi yaptığını iddia eden yerler de merdiven altı olabilir" dedi.
Ameliyatın yapılacağı hastane koşullarının önemli olduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Günal, obezite tedavisinde yanlış ve eksik uygulamalar sonucunda gerçekleşen hasta ölümlerine değinerek dikkat edilmesi gereken noktaları aktardı:
Bu noktada hasta ölümleri şu sebeplerden dolayı olabiliyor. Örneğin, mide balonu takarken yemek borusunun içerisinde şişiriyorlar ve yemek borusu patlıyor. Endoskopi sırasında balon mideyi yaralayabiliyor. Son zamanlarda her klinik, 'biz de bu işlemleri uyguluyoruz' diyor ama, komplikasyonların olmaması için balonun gerçekten midede mi, yemek borusunda mı, şiştiğini anlayacak ekipmanların olduğu güvenli bir hastanede bu işlemlerin yapılması çok önemli. Çünkü merdiven altı uygulamalar ölüm saçıyor. Mide balonu merdiven altı yerlerde takıldığında yemek borusunda şiştiği için patlatıyor ve hastayı kaybediyorlar. Hastalar mide balonu işlemi yaptıracaklarsa mutlaka radyolojik görüntüleme olanağı olan, endoskopisi ve anestezisi olan merkezleri tercih etmelidir. Olası bir komplikasyon durumunda müdahale edilebilecek ekipmanların ve olanakların olması hayati önem taşıyor.
“HAYATLARINI RİSKE ATMASINLAR”
Prof. Dr. Ömer Günal, obezite tedavisinde meydana gelen ölümlerin eksik uygulamalar sonucunda gerçekleştiğine dikkat çekerek, “Bu uygulama yapılmadan önce olası sonuçlar hastayla mutlaka paylaşılmalıdır. Burada en önemli nokta, beklenmeyen bir durum meydana geldiğinde, doktorun bu durumu yönetebilmesi ve sorumluluk almasıdır. Merdiven altı yerler, olumsuz bir durum olduğu zaman, hasta sorun yaşamaya başladığında 'Bu durumla biz ilgilenmiyoruz, sorumluluk alamayız, nereye giderseniz gidin' diyebiliyorlar. Bu ölümlerin çoğu merdiven altı diye tabir edilen, yetersiz hastane koşullarında ve tedavi süreçlerinin yönetilememesiyle meydana geliyor. Hastalar hayatlarını riske atmasınlar. Bu işlemleri yaptırırken endoskopi ve anestezi olanakları olan hastaneleri tercih etsinler” ifadelerini kullandı.
"OBEZİTEDE HASTA UYUMU ÖNEMLİ"
Kilo verme sürecinin herkes için farklı ilerleyebileceğini dile getiren Prof. Dr. Ömer Günal, obezite tedavisinde kullanılan mide balonu yöntemleri hakkında bilgiler verdi. Tedavi sürecinde en önemli faktörün “hasta uyumu” olduğunu söyleyen Prof. Dr. Günal, “Mide balonu yöntemi bir sindirella operasyonu değil. Sihirli bir değnek size dokunacak ve fazla kilolarınızdan kurtulacaksınız diye bir kural yok. Fakat 4-5 kilo vermesini beklerken, 25-35 kilo veren hastalarımız oldu. Bunun başlıca sebebi ise hasta uyumu dediğimiz süreçlerle alakalı” diyerek mide balonu yönteminin çeşitlerini ve nelere dikkat edilmesi gerektiğini aktardı.
Mide balonunun kilo verme konusunda oldukça etkili bir yöntem olduğunu belirten Prof. Dr. Günal, “Mide balonu vücut kitle indeksi ameliyat olmayı gerektirecek kadar yüksek olmayan veya cerrahi dışı bir yöntem ile kilo vermek isteyen hastalarda kullanılan bir yöntemdir. Mide balonları genel olarak yutulabilenler ve endoskopi ile takılabilenler olarak ikiye ayrılıyor. Yutulabilen mide balonu, röntgen görüntüleme eşliğinde yapılıyor. Daha uzun süreli mide balonları ise endoskopik işlemle sedasyon yapıp yani hastaya sakinleştirici bir ilaç yapıp anestezi altında uygulanıyor” dedi.
“AMELİYATSIZ KİLO VERME YÖNTEMLERİNDEN BİRİ”
Yutulabilir (eriyebilen) mide balonunun endoskopi ve anestezi gerektirmediğini söyleyen Prof. Dr. Günal, “Yutulabilir mide balonu, yeni nesil bir mide balonu işlemidir. Ameliyatsız kilo verme yöntemlerinden biri olan yutulabilen mide balonu, 15-20 dakikalık bir süreçte tamamlanır. Kişi işlem sırasında bir acı ya da ağrı hissetmez. Mide balonu bir kapsül şeklindedir. Hastanın tıpkı bir ilaç içer gibi su içerken bu kapsülü yutması sağlanır. Daha sonra balon şişirilir ve hacimsel olarak yerini kazanması sağlanır. Midede istenen noktaya yerleşip yerleşmediği de röntgen ile kontrol edilir” diye konuştu.
Mide içine yerleştirilen balon sayesinde hastanın aldığı öğünlerdeki gıda miktarında azalma olduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Günal, “Yaklaşık 400 -750 ml arası balonun içi sıvıyla şişiriliyor. Mide balonunun etki mekanizması, balonun mide içerisinde hissedildiğinde tokluk hissi uyandırması esasına dayanıyor. Mide balonu uygulandıktan sonra hastaların yüzde 40 ile yüzde 60’ında şiddetli karın ağrıları görülebiliyor. Çünkü mide bunu atmak, ilerletmek için bir çaba sarf ediyor. Hasta bu noktada şiddetli kasılmalar ve ağrılar çekebiliyor. Hatta kusmalar olabiliyor. Ancak bunlar endişe edilmemesi gereken durumlardır” ifadelerini kullandı.
“MİDE BALONU İŞLEMİ SADECE 14 DAKİKA SÜRDÜ”
Prof. Dr. Günal, endoskopik mide balonu uygulamasının hastaya sakinleştirici bir ilaç verilerek anestezi altında yapıldığını anlattı:
Endoskopik olarak yani ağızdan gerçekleştirilen yöntemler arasında en sık tercih edilen endoskopik mide balonu uygulamasıdır. Bu işlem sırasında hastaya endoskopi yapılıyor. Sonra balon şişirildikten sonra bir daha endoskopi yapılıyor. Bu işlemleri hasta rahat tolere edebilsin diye sedasyon anestezi dediğimiz bir işlem uygulanıyor. Hasta tamamen uyutulmadan da bu işlem yapılabilir. Sadece hastaya sakinleştirici bir ilaç yapıp bu işlemi yaptığımız da oldu. Bu biraz da hastanın ve doktorun tercihine bağlı olarak gerçekleşiyor. Çünkü işlem sırasında hasta panikleyip, direnç gösterebilir. Bu da doktorun işini zorlaştırabilir. O yüzden genelde anestezi altında yapmayı tercih ediyoruz.
“MİDE BALONUNUN İÇİNDEKİ SIVININ HACMİ AYARLANABİLİYOR”
Mide balonunda birçok marka bulunduğu için uygulama şekillerinin değişebildiğine dikkat çeken Prof. Dr. Günal, “Mide balonunun kullanım amacı, alınan kaloriyi azaltarak kilo vermeyi sağlamaktır. Bu balonlar kendi aralarında 6-12 aylık olarak sınıflandırılıyor. Balonu üreten firmalar aslında kuralı koyuyor. Mide balonunun içindeki sıvının hacmini ayarlayabiliyorsunuz. Yani aslında endüstri, mide balonu çeşitlerine göre yol gösteriyor. Endüstrinin rehberliğinde balonların türlerini uyguluyoruz diyebiliriz” dedi.
“4 AY İÇİNDE BALON PATLIYOR”
Yutulabilen mide balonunun özelliklerine değinen Prof. Dr. Günal, “Bu konuda piyasada 2 tip markanın yutulabilen balonu var. Bunlardan biri aynı zamanda eriyebilen balon diye pazarlanıyor. Aslında balonun tamamı erimiyor. Balonun yaklaşık yüzde 30’luk kısmı içine konulan sıvı tarafından sindiriliyor. İçine konulan sıvıya karşı hassas bir reaksiyon gelişiyor. Yaklaşık 4 ay içerisinde balon duvarının bir kısmı eridiği için balon kendiliğinden patlıyor. Kalan kısmı bağırsaklar yoluyla atılıyor. Yani bu tip balonu mideden çıkarmak için yeniden bir endoskopiye ihtiyaç duyulmuyor. Oysa diğer balonlarda 6 ay sonra veya 1 sene sonra balonu çıkarmak için bir kez daha endoskopi yapmak gerekiyor” diye konuştu.
“VÜCUT KİTLE İNDEKSİ CERRAHİYE YETERLİ OLMAYAN HASTALARA UYGULANABİLİYOR”
Prof. Dr. Ömer Günal, “Mide balonunun cerrahi yöntemlerden farkı nedir? Neden bu yöntem tercih ediliyor? sorusuna şöyle yanıt verdi:
Vücut kitle indeksi 30'un üzerinde olanları obez, 30-35 arasında olanları klas 1, 35-40 arasında olanları klas 2, 40'ın üzerinde olan kişileri de morbid obez olarak adlandırıyoruz. Cerrahi endikasyon olarak hem Sosyal Güvenlik Kurumu’nun hem de Dünya Sağlık Örgütü’nün önerileri var. SGK, vücut kitle endeksi 40’ın altındaki hastayı ameliyat ederseniz bunun ücretini ödemem diyor. 35 ile 40 arasında vücut kitle indeksi olanların da hastalığı varsa öderim diyor. Örneğin hastanın tansiyonu, diyabeti veya tıkayıcı uyku apne sendromu varsa ödüyor. Bu durumda 40’ın altında vücut kitle endeksi olan hastaların cerrahi şansı kaybolmuş oluyor. Bu grup hastalara da kilo verdirmek için bir yönteme ihtiyaç var. Mide balonu dediğimiz yöntem burada devreye giriyor. Birincisi, vücut kitle indeksi cerrahiye yeterli olmayan hastalarda, ikincisi de vücut kitle indeksi çok yüksek olup ameliyata hazırlamak için kilo vermesi gereken hastalarda mide balonu yöntemini kullanıyoruz.
“AZAR AZAR VE SIK YEMELERİNİ ÖNERİYORUZ”
Prof. Dr. Günal, mide balonu uygulaması sonrasında hastanın uyması gereken kurallar olduğunu belirterek, “Burada en önemli nokta obezite tedavisinde kullanılan yöntem ne olursa olsun, hastanın tavsiyelere uyması çok önemli. Biz buna “hasta uyumu” diyoruz. Hasta tedaviye uyum göstermezse, hangi yöntemi kullanırsanız kullanın, kilo veremez veya verse bile geri alır. Yeme alışkanlıklarını düzeltmeden hastanın istediği kiloya inmesi mümkün değil. Örneğin bir günde 6 öğün yemek yiyebilirler. Azar azar ve sık yemelerini öneriyoruz. Ancak hasta yine eskisi gibi yemeye devam ederse mide bir süre sonra balona da uyum sağlıyor. Bu uygulamayı yaptık ve kilolarımızdan kurtulduk gibi bir durum yok. Hastanın mide balonu sonrasında yaşam tarzına ve beslenmesine mutlaka dikkat etmesi gerekiyor” ifadelerini kullandı.
