Giriş
Bel fıtığı neden olur, nasıl geçer?
Bel fıtığı, omurgalar arasında, amortisör görevi gören disklerin (zorlama, düşme, ağır kaldırma ya da zorlanması sonucu) kayması veya yırtılması sonucu meydana gelir. Omurgalar arasında intervertebral disk adı verilen pedler bulunur. Her diskin, çekirdek olarak adlandırılan sert, lifli bir dış tabaka ile çevrili yumuşak, jel benzeri bir merkezi vardır. Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Uzm. Dr. Özkan Yükselmiş, günümüzde sıklıkla merak edilen ve bel fıtığı tedavisinde öne çıkan faset enjeksiyonunun tüm detaylarını sizler için anlatıyor.
Kaymış - yırtılmış disk olarak da adlandırılan bel fıtığı, zayıflamış veya yırtılmış diski zorlayarak omurilikten çıkan sinirler üzerinde bir basınç oluşturur; bu da şiddetli ağrılara neden olabilir. Her ne kadar sinir basısı bel bölgesinde olsa da, ağrılar bu sinirlerin hedef organı olan bel, kalça ya da bacak bölgelerinde de görülebilir.
BEL FITIĞI (LUMBAL DİSK HERNİSİ) NEDİR?
Omurganın bel kısmı beş adet omur ve diskten meydana gelir. Bu bölge vücut ağırlığını en çok taşıyan yer olarak bilinir. Günümüzde çok sık rastlanan bel fıtığı, omurgalar arasındaki disk ekleminin kenarlarında bir yırtık oluşması ve disk içeriğinin omurilik kanalı içine doğru girerek, bacaklara giden sinirlere bazen de ve omuriliğe baskı yapmasıyla ortaya çıkan bir hastalık.
Omurlar ise omuriliği sararak hasar görmesini engeller. Bel fıtığı, omurları arasındaki kıkırdağın şiddetli zorlama (ağır kaldırma, uzun süre aynı pozisyonda kalma, zorlanmaya maruz kalma, düşme, fazla kilo ve çok doğum) sonucu yerinden kayması ve yırtılması ile omurilikten çıkan sinirleri sıkıştırması ile meydana gelir.
Cerrahi tedavi, hastaların ağrısını daha hızlı ve kestirilebilir oranda azaltıyor ya da ortadan kaldırabilir. Sinir basısı nedeniyle kaybı olan hastalarda sinir iyileşmesini olumlu olarak etkileyebileceği düşünülüyor. Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Uzm. Dr. Özkan Yükselmiş, günümüzde sıklıkla merak edilen ve bel fıtığı tedavisinde öne çıkan faset enjeksiyonunun tüm detaylarını sizler için anlatıyor.
FASET ENJEKSİYONU NEDİR, KİMLERE UYGULANABİLİR?
Faset enjeksiyonu, her iki omur arasında üst, alt, sol ve sağ olmak üzere dört adet faset eklemin neden olduğu bel ağrılarında omurilik hareketliliği ve esnekliği sağlayan girişimsel bir tedavidir.
Bel fıtığı hastaları öne eğilirken ağrıdan şikâyet ederken, faset eklem hastalığında hastalar uzun süre oturduktan sonra ayağa kalktıklarında, uzun süre aynı pozisyonda kaldıklarında veya sırt üstü yattıklarında daha da şiddetlenen ağrılardan şikâyet ederler.
FASET ENJEKSİYON İŞLEMİ KİMLER İÇİN UYGUNDUR?
Faset enjeksiyon işlemi için hasta uzman hekim tarafından değerlendirilmelidir. Enjeksiyon yaptırabilecek; yaşı işleme uygun, bel ağrısı sorunu kişinin hayat kalitesini olumsuz etkileyen, bel fıtığı ileri düzey olmayan, ağır ilaçlar kullanmayan ve gebelik riski olmayan kişiler olmalıdır.
Enjeksiyon yöntemi enfekte, lezyonlu hastalar, kanama bozukluğu olan hastalar ve kan sulandırıcı kullanan hastalar için uygun değildir.
AĞRI VE ÖDEM İÇİN UYGULANAN LOKAL BİR İŞLEMDİR
Hasta bel bölgesinde yüzüstü ve boyun bölgesinde sırtüstü yatar. Lokal anestezi altında işleme başlanır. Görüntüleme yöntemleri yardımıyla iğne elektrotlar faset eklemlere ve faset eklemlerdeki sinirlere ulaşır. İğnenin konumu özel bir teknikle doğrulandıktan sonra işlem gerçekleştirilir. İşlem 20 dakika sürer ve hasta işlemden sonra gündelik hayatına geri dönebilir.
FASET ENJEKSİYONU HAKKINDA BİLİNMESİ GEREKENLER
Faset enjeksiyon uygulamasında en kritik nokta hekimin uzmanlığı ve tecrübesidir. İşlem cerrahi yöntemlere kıyasla daha az risk taşıyor olsa bile güvenli ve etkili sonuçlar için alanında uzman hekimlere başvurulması gerekmektedir. Yanlış yapılan işlemlerde geri dönüşünü zor sonuçlar ile karşılaşılabilir.
Faset enjeksiyonlarının hastaların yarısında altı aydan uzun süre bel ağrısını dindirdiği bilinmektedir.
Enjeksiyon işlemi sonrası mutlaka uzman hekimin tavsiye ve önerileri dikkatle takip edilmelidir. Hastaya nasıl hareket edeceği, davranacağı ve ağırlık kaldıracağı konusunda bilgi verilmelidir. Ağrı iyileştiğinde, düzenli, ılımlı egzersize başlamak önemlidir. Ağrı büyük ölçüde geçmiş olsa bile, ağrının geri dönmesini önlemek için bu aktiviteleri bir veya iki hafta boyunca kademeli olarak artırılması gerekir.
