Giriş
Kahvaltı yapmak sahiden 'gereksiz' mi?
Güne zinde başlamak istiyorsak ilk adım olarak kahvaltı yapmamız gerektiğini büyüklerimiz uzun zamandır bize tavsiye ediyor. Fakat görünen o ki, bütün insanlar aynı şekilde düşünmüyor. Dünyaca ünlü Türk hekim Mehmet Öz, kahvaltının 'gereksiz bir öğün' ve 'tamamen reklam aldatmacası' olduğunu söylemişti. Peki, bu konuda diğer uzmanlar ne düşünüyor? Mehmet Öz haklı mı? Kahvaltı sahiden gereksiz mi?
Dr. Mehmet Öz'den birçok uzman tarafından günün en önemli öğünü olarak belirtilen kahvaltı ile ilgili ezber bozan bir açıklama geldi.
Bir dergiye verdiği röportajda kahvaltı yapmanın gereksiz olduğunu söyleyen Dr. Öz, “Bence 2020’de yapılacak ilk şeylerden biri kahvaltıyı yasaklamak olmalı" dedi.
Pek çok insanın sabah uyandığında yaptığı ilk şeyin aç olmasa bile 'kahvaltı yapmak' olduğunu belirten Dr. Öz, bunun yerine haftanın her günü 'brunch' yapmanın çok daha sağlıklı olduğunu söylüyor. Peki bu açıklama hakkında diğer uzmanlar ne düşünüyor?
Diyetisyen Gülçin Işık:
Diyet düzenlenmesi süreklilik, ihtiyaca bağlılık, vücudun dengelerini bozmadan sistematik ve yapısal bozukluğa yol açmadan, zararlı toksinlerden atılmasını kolaylaştırarak, besleyici, bir diyalektik içinde düzenlenmek zorundadır. Ne ‘bu sabah kalktım böyle olsun’ diye günlü keyfe göre ayarlanır, ne de ‘herkes aynı’ olacakmış gibi davranılarak bir diyet düzenlenir. Tamamen kişisel ve temel yaklaşımlara odaklanılarak hareket edilmesi gerekir.
Zaten Mehmet Öz de röportajında aslında bunu belirtiyor.
Kişiye göre değiştiğini, herkes için zorunluluk olmadığını, saatlerin bireysel olarak birbirinden ayrıldığını, kahvaltının erken yapılması gerektiğinin kalıp gibi uygulanmasının doğru olmadığını söylüyor, ki bu doğrudur.
Bireylerin uyku saatleri, iş yoğunlukları, hastalık durumları farklıdır. Gece çalışanların erken kalkıp kahvaltı yapması mümkün olmayacağı gibi, erken kalkan birinin de 05.00'te acıkıyorsa, saat 07.00'yi beklemesi doğru değildir. Genel anlamda kişinin acıkma durumu, kalan öğünlerini ne zaman ve ne kadar yoğunlukta yiyeceğine göre değişir.
Değinmek istediğim diğer bir nokta da şu: Bizim kahvaltı kültürümüzde klasik peynir/zeytin/yumurta/ekmek vb. gibi gıdalar yer alıyor. Oysa sadece bu değil. Sadece 1 bardak süt içtiğinizde bile kan şekerinizi yükseltmiş, yani aslında ‘kahvaltı’ yapmış olursunuz.
Dr. Dyt. (PhD) Gamze Şanlı Ak:
Kahvaltı günün en uzun açlığı olan 8-12 saat gece açlığını takip etmesi nedeniyle biten enerjinin tekrar alınabilmesi için önemli bir öğün. Özellikle çocuklar, ergenlik dönemindekiler, hamileler ve emziren annelerin düzenli kahvaltı yapması, alması gereken enerjiyi sağlaması adına oldukça önemli. Burada bahsi geçen kahvaltı poğaça, kek, börek, pankek, kahvaltılık şekerli gevrekler, kaymak, şarküteri ürünlerinden oluşan bol yağlı, karbonhidratlı ve kalorili bir kahvaltı ise evet sağlıksız olabilir. Kahvaltıda protein, yağ ve karbonhidrat dengesinin sağlanması önemli. Klasik Türk kahvaltısı olan; yumurta, peynir, zeytin, çiğ sebzeler ve tam tahıl ekmeğinden oluşan bir kahvaltı gayet sağlıklıdır.
Kime göre neye göre doğru kahvaltı?
Onkoloji Uzmanı Prof. Dr. Yavuz Dizdar, Anadolu’da ve büyükşehirde yaşayan insanın kahvaltı anlayışlarının çok farklı olduğunu belirtti. Bu konunun tartışmaya açık olmadığını söyleyen Dizdar, "Benim için kahvaltı sabahları simit ve peynirden ibarettir. Ancak bu Anadolu’nun köyünde yaşayan bir insan için uygun bir olmayabilir" dedi.
Diyetisyen Bilgen Tanyel:
Kişi yaşamını sürdürebilmek için nasıl ki çalışmak zorundaysa, yıpranan dokuların yenilenmesi ve gerekli enerjinin sağlanması için sağlıklı, dengeli ve tabii ki düzenli beslenmeye ihtiyaç duyar.
Kahvaltı ana öğünler arasında en önemli öğün olmasına rağmen en çok atlanan ve ihmal edilen öğünlerin başında gelmekte.
Sağlıklı bir kahvaltıyla güne başlamak günün ilerleyen saatlerinde sağlıksız ve yüksek kalorili atıştırmalıklardan bizi uzak kılar. Ayrıca yapılan birçok çalışma öğün atlamanın tip 2 diyabete davetiye çıkardığı yönündedir. Gece uzun süre açlık hipoglisemiye (kan şekerinin düşük seviyede seyretmesi) neden olurken, buda kan basıncında düzensizliğe sebep olup, baş ağrısı tansiyon dengesizliği gibi şikayetler meydana getirir. Sabah uyandığımızda yapılacak olan sağlıklı bir kahvaltı bu değerleri normal seviyeye ulaştırır. Burada en önemli nokta atlanan öğünden çok ne olursa olsun ister kahvaltı, ister öğlen yemeği, ister akşam yemeği sağlıklı ve dengeli olmasıdır.
Kahvaltıda yenilen peynir, yumurta protein ihtiyacımızı giderirken, tokluk hissimizin uzun süre sağlanmasını, ceviz, badem gibi yağlı tohumlar kalp sağlığımızın korunmasına yardımcı olurken beraberinde tüketilen yulaf, tam buğday ekmeği ve sebzelerin yeşilliklerin tercih edilmesi içeriğindeki lif nedeniyle hem kan şekerinin hızla yüksek seyretmesini engeller hem de günlük almamız gereken vitamin ve minareler açısından önemlidir.
Ayrıca kahvaltıda içecek olarak meyve suyu yerine bitki çayları ya da açık limonlu çay tüketmekte hem kalori miktarının kısıtlanmasına hem de kan şekerinin hızla yükselmesinin önlenmesi açısından önem taşır, yani burada tekrardan vurgulamak gerekirse önemli olan öğünün saatinden çok içeriğiyle alakası olasıdır. Yapılacak olan çok yüksek kalorili sağlıksız bir kahvaltı tabiî vücudumuza hiçbir fayda sağlamadığı gibi zararı sayılamayacak kadar çoktur.
Serpil Dokurel - Posta.com.tr
