Giriş
Sosyal medyada beğeni tehlikesi!
Teknoloji araçlarına ve sosyal medya hesaplarına hızlıca ulaşabiliyor olmak sosyal medya kullanımına ilgiyi artırıyor. Bununla birlikte sosyal medya uygulamaları kullanım amacından çıkarak bağımlılık haline de gelebiliyor. Üstelik kontrolden çıkmış bir sosyal medya kullanımı sadece duruş bozukluğuna değil; görmede bozulma, uykusuzluk, zamanı yönetmekte zorluk, etkinliklere katılamama, sosyal medya dışında iletişim kurarken zorlanma, ders başarısında ve çalışma veriminde düşüş gibi fiziksel ve sosyal sorunların da artmasına yol açıyor!
Psikiyatri Uzmanı Dr. Gamze Yüksel, sosyal medya bağımlılığı ve beğeni beklentisinin hayatı olumsuz etkilediğini söyledi. Günümüzde teknolojinin gelişmesi ile birlikte sosyal medya kullanımının da yaygınlaştığını ifade eden Psikiyatri Uzmanı Dr. Gamze Yüksel, özellikle pandemi döneminde fiziksel mesafe ile ilgili sorunların internet üzerinden yapılan paylaşımları arttırdığını ifade etti.
Yüksel, "Özellikle genç yaş grubunun sosyal medyayı sıklıkla kullanıldığı görülmektedir. Gençler genellikle oyun oynama, video izleme gibi sebeplerle sosyal medyayı tercih etmektedir. Sosyal medya araçları, bilgi edinmeyi, topluluğun bir parçası olmayı, görüş bildirmeyi, fotoğraf, resim ve video paylaşmayı, kişisel albüm ve anı biriktirmeyi, tanıdık yüzleri bir araya getirebilmeyi, eğlenmeyi mümkün kılan bir ortak alan sağlamaktadır. Sosyal medya sayesinde ilgilendiğimiz içeriklere ulaşıp, diğer insanlarla hızlıca bağlantı kurabiliyoruz. Ancak sosyal medya, insanlardan kaçmak ya da onay kabul almak, beğeni almak için de kullanılabilmektedir" dedi.
GÜNLÜK İLETİŞİM BECERİLERİNDE ZORLANMAYA YOL AÇIYOR
"Sosyal medya kullanımının sağladığı faydalar olmakla birlikte aşırı kullanımlarının ortaya çıkardığı duruş bozukluğu, görmede bozulma, uykusuzluk, zamanı yönetmekte zorluk, etkinliklere katılamama, sosyal medya dışında iletişim kurarken zorlanma, ders başarısında ve çalışma veriminde düşüş gibi fiziksel ve sosyal sorunlarda artış sözkonusu" diyen Yüksel, sağlıklı sosyal medya kullanımını ve bağımlılık aşamasını açıklıyor.
Teknoloji araçlarına ve sosyal medya hesaplarına hızlıca ulaşabiliyor olmak sosyal medya kullanımına ilgiyi artırıyor. Bununla birlikte sosyal medya uygulamaları kullanım amacından çıkarak bağımlılık haline de gelebiliyor. Sağlıklı sosyal medya kullanımı, sosyal medyayı istediğimiz hedefe ulaşmak için rahatsızlık duymadan uygun zamanda kullanmaktır. Bağımlılığı ise bir nesne veya eylem üzerinde kontrol sağlayamama ve onsuz yaşamını sürdürememe durumu şeklinde tanımlayabiliriz.
SOSYAL MEDYA BAĞIMLILIĞI NEDİR?
Yüksel, her ne kadar çalışmalarda sosyal medya bağımlılığı yer alsa da teşhis kılavuzlarında sosyal medya bağımlılığının henüz tanımlandmadığını, bunun için İnternet bağımlılığı tanımından yola çıkarak bir tanım yapabileceğimizi söylüyor.
"Sosyal medya bağımlılığı sosyal medyayı kullanma isteğinin önüne geçememe, sürekli sosyal medyayı düşünme, sosyal medyaya bağlı olmadan geçirilen zamanın önemini yitirmesi, sosyal medya kullanımını kontrol etme, azaltma ya da bırakma girişimlerinin sonuçsuz kalması, planlanandan daha uzun süre sosyal medyada kalma, kullanımdan yoksun kalındığında aşısı sinirlilik hali, saldırganlık olması ve kişinin sosyal ve aile hayatının giderek bozulması ile kendisini gösterir."
BENLİK SAYGISINDA AZALMAYA DA YOL AÇIYOR
Kontrolsüz sosyal medya kullanımının yalnızlık, sosyal beceri eksikliği, depresyon, benlik saygısında düşüklük ve algılanan sosyal destek azlığıyla bağlantılı olduğunu gösterdiğini belirten Yüksel, "Duygu durum bozuklukları, sosyal anksiyete bozukluğu, madde kullanım bozukluğu da problemli internet kullanımına eşlik edebilmektedir." diyor ve sosyal medyada beğenilme arzusunun temelini ve beğenilme kaygısının getirdiği olumsuz sonuçları açıklıyor.
"Beğenilmek, sevilmek, kabul görmek, onaylanmak insanların evrensel ihtiyaçlarıdır. Fakat bireyler bazen beğenilme, onay alma, kabul görme ihtiyaçları sebebiyle kendilerini fiziksel ya da kişisel olarak olduğundan farklı göstermeye ve başka insanların beklentilerine göre davranmaya, kendilerinden ödün vermeye başlamaktadırlar. Paylaşım yaparken 'mükemmel' olma, 'toplumun güzellik standartlarına uyma' gerekliliği hissedebilmektedir. Bunun için aşırı, katı, sağlıksız diyetler yapabilmekte, kendilerini daha farklı göstermek için bazı fotoğraf uygulamaları kullanabilmekte ya da sürekli mutluymuş izlenimi vermeye çalışabilmektedirler. Bu şekilde davranıldığında kişi olduğu haliyle kabul edilme deneyimini yaşayamamaktadır."
KİŞİ KENDİNE HANGİ SORULARI SORABİLİR?
Psikiyatri Uzmanı Dr. Gamze Yüksel, çözüm olarak, paylaşımların altında yatan ihtiyaçlara odaklanmanın faydalı olacağını belirterek, sosyal medya karşısında zayıf düşen bireyler için çözüm önerilerinde bulundu.
- Paylaşım yapmadan ya da sosyal medyada vakit geçirmeden önce durup 'Şu an gerçekte neye ihtiyacım var?' sorusu kişilere yardımcı olabilir.
- 'Onay almaya mı, kabul görmeye mi, ait hissetmeye mi, bağ kurmaya mı ihtiyacım var ve bunu sosyal medyadan almak yerine, daha sağlıklı olarak hangi yoldan alabilirim' diye kendinize sorabilirsiniz.
- Ayrıca bireylerle kişisel ihtiyaçları üzerine çalışılması, beden memnuniyetini geliştirmeye, sosyal becerileri ve benlik saygısını güçlendirmeye yönelik destek verilmesi bu konuda faydalı olabilir.
- Günlük yaşamın içerisinde, yüz yüze etkileşimlere olanak sağlayacak sosyal ve fiziksel aktivitelere yer vermek sosyal medya bağımlılığını önlemede yardımcı olabilir.
- Kişinin sosyal, ailevi, mesleki, işlevselliği bozulmaya başladıysa bir uzmandan yardım alınabilir.
