Deniz salyası (Müsilaj) nedir, neden olur? Deniz salyası zararlı mı?

Deniz Salyası ya da bir diğer adıyla deniz sümüğü... Marmara Denizi'ni etkisi altına almış kalın, sümüksü yapının, denizlerde kontrolsüz şekilde çoğalan mikroorganizmalar tarafından oluşturulmuş halidir.

Bu ilk değil... Deniz Salyası dönem dönem çeşitli bölgelerde görülebiliyor. Marmara Deniz'inde her yıl az miktarda görülen müsilaj, bu sene tehlikeli boyutlara ulaştı.. Deniz Salyası oluşumunun çeşitli nedenleri var; bunlardan en önemlisi deniz kirliliği... Deniz salyası, denizlerdeki canlı çeşitliliğini azaltan ve ilerlediğinde geri dönüşü oldukça güç olacak çok ciddi etkilere sahip.

Müsilaj ne demek?

Müsilaj, neredeyse tüm bitkiler ve bir takım mikroorganizmalar tarafından üretilebilen, yapışkan, kalın ve sümüksü bir maddedir. Kimyasal açıdan müsilaj, şekerlerden türetilen büyük bir moleküldür. Teknik olarak bir polisakkarit yani birbirine bağlı şekerlerden oluşan bir molekül yapısı vardır. Kaktüsler ve keten tohumları müsilajı yoğun olan bitkilerdendir. Bitkilerde oluşan müsilaj, besin depolama, su depolama ya da çimlenme gibi işlevlerde aktif rol oynar. Öte yandan mikroorganizmalar tarafından üretilen müsilajlar da vardır. Marmara Denizi'ni kaplayarak organik yaşamı tehdit eden müsilaj ise bunun gibi bitkisel mikroorganizmaların aşırı çoğalmasıyla oluşur.

Deniz Salyası nedir?

Deniz salyası, ekosistemin önemli bir parçası olan fitoplakton adı verilen bitkisel mikroorganizmaların, deniz sıcaklığının ve kirliliğinin artmasıyla, doğal yapısının bozularak kontrolsüz ve aşırı çoğalması ile oluşan ve sonrasında deniz üzerinde yoğunlaşan müsilaj yapıdır.

Kontrolsüz çoğaldığında Deniz salyasına neden olarak tehlike saçan bu plaktonlar normalde, denizlerdeki ve okyanuslardaki ekosistemin çok yararlı bir parçasıdır ve dünyadaki oksijenin önemli bir kısmı plaktonlar denilen bu küçük mikroorganizmalar tarafından sağlanır. Fitoplanktonların çoğu çıplak göz ile görülemeyecek kadar küçüktür. Ancak yeteri kadar sayıda bir arada olduklarında hücrelerinde bulunan klorofil sayesinde suda yeşil renkli olarak görülebilirler. Suda görülen renk fitoplanktonun türüne göre klorofilin derecesine ve fikobiliproteinler ile zantofiller gibi diğer pigmentlerin var olup olmamasına göre değişiklik gösterebilir.

Deniz Salyası Neden Olur?

Biyolojik ve kimyasal birçok koşulun bir araya gelmesiyle oluşan müsilajın oluşumunda suyun çok sıcak ve durgun olması da oldukça etkili. Bu nedenle yaşanan mevsimsel düzensizlikler de müsilaj oluşumunda rol oynuyor.

Türkiye’de bu yıl deniz salyasının çok fazla oluşmasının nedenleri arasında ise, küresel iklim değişikliğine bağlı olarak hava sıcaklıklarının zamanından önce artması da gösteriliyor.

Bununla birlikte, denizlerdeki kirliliğin de müsilaj oluşumunda etkisi çok büyük. Endüstriyel ve evsel atıkların Marmara Denizi’ne bırakılması nedeniyle biyo çeşitliliğin azaldığı ifade edilirken, rüzgara bağlı olarak denizlerde dalganın az olması da deniz salyasının oluşmasında payı bulunuyor.

DENİZ SALYASI ZARARLI MI?

Deniz salyasının oluşmasında etkili olan kimi türler, toksin içermesi sebebiyle solungaçlar yoluyla nefes alan bazı deniz canlıları için tehlike arz ediyor. Fakat bu tip canlılar tehlike sezinledikleri takdirde bulundukları bölgeden uzaklaşıyor. Bu ise denizlerdeki biyo çeşitlilikte azalması sonucunu doğuruyor.

Diğer yandan deniz salyası sadece denizlerdeki biyo çeşitliliğe zarar vermiyor. Ekolojik zararlarının yanı sıra müsilajın ekonomik ve sosyal açıdan negatif etkileri de bulunuyor. Deniz salyası nedeniyle balık avları boş geçerken, yine deniz salyası, teknelerin pompa, filtrelerini ve ağların gözlerini kapatıyor.

Ayrıca deniz salyası kötü koku ve görüntüye neden oluyor. Müsilajın olduğu bölgelerde vatandaşlar denize girmiyor.