Giriş
D vitamini eksikliğine yol açan vitamin: K vitamini!
K vitamini eksikliği D vitamininin sentezlenmesini olumsuz etkiliyor! D ve K vitaminlerinin ikisine de sağlığımızı korumak adına ihtiyacımız var. Çünkü D vitamini K vitamini olmadan beklediğimiz yararı sağlamayabiliyor! Üstelik kalp damar ve beyin damar hastalıklarında, tip 2 diyabette, bellek sorunlarında, depresyonda D vitamini eksikliğinin büyük rolü var. Ancak D vitaminin iyi bir şekilde sentezlenebilmesi için vücuttaki K vitaminine ihtiyaç var. Tıpkı omega-3 eksİkliği gibi D vitamini eksikliği insanları depresyona bile sokabiliyor. D vitamini aynı zamanda bağışıklıkla da doğrudan ilişkili. Peki D vitamininin iyi bir şekilde sentezlenebilmesi için K vitamini nasıl alabiliriz? Sorularımızın yanıtlarını uzmanından aldık.
"Sağlığımızı korumak adına D ve K vitaminlerinin ikisine de ihtiyaç var. İkisini de düzenli ve istikrarlı olarak elde etmek durumundayız" diyen Beslenme ve Diyet Uzmanı Muhammed Şahin, D vitamininin cildimize gelen güneş ışınları sayesinde; K vitamininin ise yeşil yapraklı sebzeler tükettiğimizde kalınbağırsağımızda üretildiğini belirtiyor. Bu anlamda hem güneşe çıkmamız hem de yeşil yapraklı, özellikle koyu yeşil yapraklı sebzeler tüketmeniz gerekiyor.
Tıpkı A, D ve E vitaminleri gibi yağda çözünen ve vücutta depolanabilen K vitamini "felç, kalp krizi, beyin kanaması" gibi ciddi komplikasyonların gelişimini önlemek açısından oldukça önemli. K vitamini açısından zengin olan lahana, ıspanak, kabak, pancar, pazı, şalgam, maydanoz, brokoli, marul gibi sebzeleri tüketmek vücudu hastalıklara karşı daha dirençli hale getiriyor, ayrıca kemik kayıplarının ve kemik kırıklarının önlenmesini sağlıyor.
D VİTAMİNİ NE İŞE YARAR?
D vitamini, fosforla birlikte kalsiyumun emiliminde ve bu kalsiyumun kemiklerde depolanmasında görev alıyor. Aynı zamanda kandaki kalsiyum ve dolaylı olarak da fosfor düzeyini de kontrol ediyor. Yani D vitamini kemiklerimizin yapı taşı kalsiyum ve beyin işlevlerinin etkili elemanı fosforun metabolizmasında çok etkili bir vitamin.
D VİTAMİNİ EKSİKLİĞİ NELERE YOL AÇAR?
D vitamini vücudumuzda güneş ışınlarının desteği ile üretilebilen tam bir bağışıklık askeri. İşin en iyi yanı ise şu: Vücudumuz D vitamini ihtiyacımızın %95'ini kendisi üretebiliyor. Tabii ki iyi bir şekilde sentezlenmesini sağlayabilirsek. D vitamini eksikliği kendini farklı şekillerde gösteriyor. D vitamini eksikliği her iki cinsiyeti ve tüm yaş gruplarını bedenen de ruhen de baştan aşağı etkiliyor.
- D vitamini yetersizliği en başta kemik ve diş sağlığını sekteye uğratıyor.
- D vitamini eksikliği kilo verememe, alerjik hastalıklar, depresyon vb. sorunlara zemin hazırlıyor.
- D vitamini eksikliği çocuklarda raşitizm yani kemiklerin doğru gelişememesi ve yetişkinlerde osteoporoz yani kemik erimesi en yaygın bilenen ciddi iki problem.
- D vitamini kemik sağlığının yanı sıra kas işlevleri ve denge için de gereklidir.
- Kemikleri güçlendirmek ve kandaki D vitamini düzeyini normal aralıklarda tutmak, özellikle yaşlılarda görülen, düşme kaynaklı kemik kırıklarını yüzde 20-30 oranında azaltabilmektedir
- D vitamini yetersiz olan yetişkinlerde şeker hastalığına daha sık rastlanıyor. (tip 2 diyabet)
- Kalp damar hastalıkları da D vitamini yetersizliği ile ilintili.
- Beyin damar hastalıkları, özellikle felçler de D vitamini eksikliği ile ilintili.
- Bu eksiklik beynin bellek fonksiyonunu da etkiliyor. Ruhu depresyona bile sokabiliyor. Aynen omega-3 eksikliği gibi D vitamini eksikliği de zihinsel yetenekleri sekteye uğratıyor.
- Bağışıklık sistemimiz D vitamini stoğumuzla doğrudan ilişkili. Özellikle kış aylarında yaygınlaşan viral enfeksiyonlardan (nezlelerden, griplerden) korunmada D vitamini son derece önemli bir destekleyici.
- Maalesef D vitamini ile kanser gelişimi arasında da bir ilişki var kalınbağırsak prostat ve meme kanserlerinden muzdarip çoğu hastanın D vitamini düzeylerinin düşük olduğu saptanmış.
D VİTAMİNİ, K VİTAMİNİ OLMADAN BEKLEDİĞİMİZ YARARI SAĞLAMAYABİLİYOR
D vitamini yetersizliğine karşı işin özü bağışıklığımızı güçlü tutmak. Beslenme ve Diyet Uzmanı Muhammed Şahin, "Sağlığımızı korumak adına D ve K vitaminlerinin ikisine de ihtiyaç var. İkisini de düzenli ve istikrarlı olarak elde etmek durumundayız." diyor. "Yani şimdi D vitamini K vitamini olmadan işe yaramaz mı?" diye sorduğumuz Şahin, sorumuza şu cevabı veriyor:
"Üzerinde çok düşünmeye gerek yok, her ikisine de ihtiyacımız var" diyen Beslenme ve Diyet Uzmanı Şahin her iki vitaminin de yağda çözünen ve vücut tarafında gerekli şartlar sağlandıktan sonra üretilebilen maddeler olduğunun altını çiziyor. D vitamini ve K vitamini arasında mükemmel bir partnerlik ilişkisi var. O nedenle hem D hem de K vitaminini elde etmemiz gerekiyor.
K VİTAMİNİ ÇEŞİTLERİ
- K1 vitamini (filokinon) yeşil yapraklı sebzelerde bulunuyor. Çoğunlukla gıdalarla alabiliyoruz. Bu vitamin pıhtılaşma için önem arz ediyor.
- K2 vitamini (menakinon) bağırsak bakterileri tarafından üretiliyor. Kalsiyum metabolizması için daha önemli olan K2'yi hayvansal kaynaklı gıdalardan alıyoruz ve bağırsaklarımızdaki bakteriler az miktarda sentezliyor.
- K3 vitamini (zararlı sentetik tür) K1 ve K2'nin dışında K3 olarak adlandırılan sentetik yolla elde edilen bir K vitamini türü de mevcut. Ancak K3 vitamininin karaciğer için zararlı olduğu bilindiğinden artık kullanılmıyor.
Bağırsak bakterileri (mikrobiyota) tarafından üretilebilen bir vitamin olduğundan K vitamini eksikliği ile yetişkinlerde bazı bağırsak hastalıkları gibi bazı kronik hastalıklardan kaynaklı olarak vitamin emiliminin etkilenmesi gibi durumlarda görülüyor. Eksikliğinde kanama bozuklukları, osteoporoz gibi hastalıklara yakalanma riskinin artması gibi olumsuzluklar ortaya çıkabiliyor.
K VİTAMİNİ EKSİKLİĞİNE YOL AÇAN HASTALIKLAR
- Yetersiz ve dengesiz beslenme.
- Çölyak, kistik fibrozis gibi hastalıklar
- Siroz gibi karaciğer hastalıları
- Antibiyotik kullanımı ile mikrobiyotanın zarar görmesi
- Ülseratif kolit, crohn gibi sindirim ve emilimi engelleyen hastalıklar
- Bağırsakların her hangi bir bölümünün operasyonla çıkarılmış olması
D VİTAMİNİ SENTEZİ İÇİN K VİTAMİNİ KULLANIMI
D vitamini cildimize gelen güneş ışınları sayesinde; K vitamini ise yeşil yapraklı sebzeler tükettiğimizde kalınbağırsağımızda üretiliyor. Yani hem güneşe çıkmamız hem de yeşil yapraklı, özellikle koyu yeşil yapraklı sebzeler tüketmeniz gerekiyor. Bu sayede her iki vitaminin de sentezlenmesi mümkün oluyor ve az önce bahsettiğimiz sağlık sorunlarına karşı korunuyor. Tabii ki dikkat edilmesi gereken başka önemli bir husus daha var: DENGE!
D VİTAMİNİ KESİNLİKLE DENGELİ VE DOĞRU BİR ŞEKİLDE ALINMALI
Vitamin D durumumuzu saptamanın en iyi yolu serumda 25 (OH) vitamin D ölçümüdür. Serum D vitamini düzeyinin 150 üzerinde olması vitamin intoksikasyonu yani zehirlenmesi olarak nitelendiriliyor ve kanda kalsiyum seviyelerinin ciddi şekilde yükselmesine sebep oluyor. Bu yükseklik sonucunda kişide yaygın vücut ağrısı, aşırı halsizlik, kabızlık, bulantı kusma, bilinç dengesizlikleri, idrarda kalsiyum atılımının artması, böbrek taşı, böbrek yetmezliği, kalpte ritim bozuklukları gelişebiliyor. Bu nedenle her besinde, her vitaminde olduğu gibi D vitamini desteğinde dengeli ve optimal şekilde kullanım çok ama çok önemli.
BU HABER İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR:
K VİTAMİNİ MUCİZESİ: BU BESLENME MODELİ KEMİKLERİ GÜÇLENDİRİYOR, KALP KRİZİ RİSKİNİ AZALTIYOR!
HABER ÖNİZLEMESİ
Beslenme ve Diyet Uzmanı Şeyma Öner K vitamini hakkında’ bilgiler verirken, vücutta depolanabilen K vitamininin ‘felç, kalp krizi, beyin kanaması gibi ciddi komplikasyonların gelişimini önlemek açısından oldukça önemli’ olduğuna değindi. K vitamini açısından zengin olan ‘lahana, ıspanak, kabak, pancar, pazı, şalgam, maydanoz, brokoli, marul gibi sebzeleri tüketmenin vücudu hastalıklara karşı daha dirençli hale getirdiğini ifade etti.