Cağ kebabı: Erzurum'un Oltu ilçesine özel dünya lezzeti!
Ocağın başına bir kere oturanın en az iki porsiyon yemeden bırakamadığı cağ kebabı nasıl bir kebap, merak ediyor musunuz? Şef Danilo Zanna'nın, Şef Mehmet Yalçınkaya ile röportajnda "Her yerde yedim ama kalbimi cağ kebabı'nda bıraktım" dediği cağ kebabı, son olarak dünya mutfaklarından lezzetlere yer veren Tasteatlas'ın 2022'nin en iyi yemekleri listesine dokuzuncu sıradan girdi. Biz de Erzurum'un Oltu ilçesine özel bir lezzet olan ve 2010 yılında Erzurum'un coğrafi işaretle tescillenen lezzetine yakından bakalım dedik. İşte cağ kebabına dair her şey: Cağ kebabında nasıl bir et kullanılır, nasıl pişirilmelidir? Kebaba lezzetini veren özel işlemler nelerdir? Cağ kebabı nasıl servis edilir?
Selen Serdaroğlu
Posta.com.tr | Erzurum'un Oltu ilçesine özel bir lezzet olan ve yörede bico olarak da bilinen cağ kebabı, sadece bölgede değil, İstanbul, Ankara gibi büyük şehirlerin de aranan lezzetlerinden biri. Öyle ki, 2022 yılını kapatırken, Cağ kebabı Tasteatlas'ın "dünyanın en iyi yemekleri 2022" listesinde kendine dokuzuncu sırada yer buldu.
Masterchef jüri üyesi İtalyan Şef Danilo Zanna'nın Posta Gazetesi yazarlarından Şef Mehmet Yalçınkaya'ya verdği röportajda, "Her yerde yedim ama kalbimi cağ kebabı'nda bıraktım" dediği cağ kebabı, son olarak dünya mutfaklarından lezzetlere yer veren Tasteatlas'ın 2022'nin en iyi yemekleri listesine dokuzuncu sıradan girdi. Oğlak veya kuzu etinden yapılan; Türk mutfağına özel bir kebap olan Cağ kebabı, etin sinirlerinin tamamen temizlendiği ve tercihen meşe odununda pişirilmesi gereken özel bir lezzet.
CAĞ KEBABI NASIL YAPILIYOR?
Cağ kebabı için oğlak veya kuzu eti önceden terbiye ediliyor. Ardıdan etler cağ adı verilen yatık şişlere geçirilip odun ateşinde pişiriliyor. Özellikle kış sporlarının popüler olduğu Erzurum Palandöken mevkisinde kış turizmi için gelen yerli ve yabancı turistler tarafından mutlaka denenen cağ kebabı, sadece Erzurum'da değil, Türkiye'nin büyük şehirlerinde de yüksek talep gören bir kebap. Hatta İstanbul, bu konuda en iddialı şehirlerden biri. "İstanbul'da cağ kebabı nerede yenir? diye soracak olursanız, cevabı Fatih ilçesinde. Tasteatlas'ın kullanıcı oyları da bunu gösteriyor.
CAĞ KEBABININ İYİSİ NASIL OLUR?
Cağ kebabının en iyisi küçük baş hayvanlardan yapılıyor. Oğlak ve kuzu eti bunların başlıcaları. Tercih edilen et kuzu eti ise bunun için kuzunun sadece but kısımları kullanılıyor. Çünkü kuzunun yağ oranının en dengeli olduğu kısmı burası. Kimi işletmeler de sadece kıvırcık kuzu cinsini tercih ediyor.
Cağ kebabında fazla yağlı etin kullanılmaması, ayrıca etin sinirlerinin mutlaka alınması gerekiyor.
İyi bir cağ kebabı için ise kilit nokta etin mutlaka bir gün önceden hazırlanıp dinlendirilmesi. Cağ kebabı için etler döner etinden biraz daha kalın olacak şekilde kesiliyor ve bu şekilde cağ adı verilen küçük şişlere saplanıyor. Odun ateşinde pişmesi ise olmazsa olmazlardan bir diğer kural.
2010 yılında Erzurum adına coğrafi işaret alan cağ kebabına "bico" adı veriliyor. Cağ kebabının ismi, Erzurum'da yassı şişlere verilen cağ adından geliyor. Kebap soğanın dışında karabiber, reyhan ve tuz ile lezzetlendiriliyor. Başka bir baharat kullanılmıyor. Erzurum'daki kebap ustaları odun olarak meşe odununu kullanıyor.
Tasteatlas, Cağ kebabının en iyisini, her ne kadar Erzurum'a özel bir lezzet olsa da İstanbul'da Fatih'te yer alan bir kebapçıda yiyebileceğimizi söylüyor.
ÇAĞ KEBABI NASIL YENİR?
Erzurum'da sabah kahvaltında bile yenilen bir kebap cağ kebabı. Erzurum'daki bazı cağ kebabı ustaları kıvırcık koyun yerine mor koyun kullanmayı tercih ediyor. Mor koyun tüm otları yerken, beyaz koyunlar otu seçerek yiyor. Bu da etin kalitesini artırıyor.
Osmanlıdan bu yana bilinen kebap, başta Erzurum ve Artvin’in köylerinde yapılan; ardından Oltu ve Yusufeli yolu üzerinde satılmaya başlanan bir kebap. Yöre halkı lavaşla yenen bu lezzete bico adı veriyor. Cağ kebabı adını almasının hikayesi ise Erzincan'ın Tortum ilçesinden cağ kebabı ustası Kenan Uğurlu'nun anlattığına göre ustası Kemal Koç'tan geliyor. Kemal Koç, 1982 yılında Erzurum’da dükkan açıyor, camna da “Meşhur Tortum Kebabı Cağlı” yazıyor. Bu nedenle adı da Cağ kebabı olarak kalıyor.
ÇAĞ KEBABIYLA NE GİDER?
- Cağ kebabından önce çorba içilmez, yanına pilav eklenmez. Yemeğe etle başlanır, etle pişirilir. Sadece ince lavaşla yenir.
- Lavaşın kağıt gibi incecik olması, cağı çektiniz mi sıcağı hissettirmesi gerekir.
- İçecek olarak yanına köpüklü yayık ayran ve süzme koyun yoğurdu çok yakışır
- Ardından üzerine seçme ceviz ve gerçek tereyağıyla kadayıf dolma yenebilir.
OLTU CAĞ KEBABI ÖZELLİKLERİ NELERDİR?
Türk Patent Endüstrisi tarafından mahreç işareti alan Oltu Cağ kebabının en önemli ayırt edici özellikleri, kebabı yapmak için kullanılan etin, bölgeye ait doğal ortamda ve yaylalarda doğal besinlerle yetiştirilen koyunlardan elde edilmesi. Ayrıca Oltu Cağ Kebabı, odun ateşinde, yatay olarak pişiriliyor ve cağ adı verilen küçük şişle veya arzuya göre cağsız kesilerek tabakta servis ediliyor. Coğrafi işaret alan bu kebap hazırlanırken üretim şeklinde belirtilenler dışında hiçbir madde katılmıyor.
Oltu Cağ kebabı, belirtilen özellikere bağlı kalmak şartıyla Türkiye sınırları içerisinde üretilebiliyor. Kebap, uzun yıllar boyunca Oltu yöresindeki ustalara has üretiım şekli ve usulü ile hazırlandığı için tüm Türkiye'de Oltu Cağ Kebabı şeklinde tanınıyor. Öyle ki Oltu İlçesine ait üretim tekniği zaman içerisinde devlet ve kamuoyu tarafından da kabul edilmiş ve bu üretim şekli ile Türk Dil Kurumu'nda OLTU KEBABI şeklinde tanımlanmış.
Çeşitli platformlar tarafından da Oltu Cağ Kebabı olarak kabul edilen kebabının üretiminde sadece bu yöreye has teknik ve usuller kullanıldığı için ürünümüzle ilgili mahreç işareti talebinde bulunulmuş.
OLTU CAĞ KEBABI
- Coğrafi İşaret: Oltu Cağ Kebabı
- Tescil No: 127
- Coğrafi İşaretin Türü: Mahreç İşareti
- Kullanım Biçimi: Markalama
EVDE CAĞ KEBABI NASIL YAPILIR?
Aldığınız ete güveniyorsanız, ortamınız müsaitse, evde de cağ kebabı yapabilirsiniz ancak bu işin önemli noktası kendi bölgesinde yetişen kuzu etine ulaşmak ve odun ateşinde pişirmek.
Erzurum Tortum'dan, bölgedeki kebapçılar için efsane olan Usta Kemal Koç'un yanında kebabı öğrenen ve iyi bir cağ kebabı ustası olmak için en az 5 yıl gerektiğini söyleyen cağ kebabı ustası Kenan Uğurlu'ya göre cağ kebabının püf noktaları şu şekilde.
- Cağ kebabı, kuzu etinden yapılır. Özellikle mor koyundan. Kesinikle dana ve tavuk eti işin içine karışmaz.
- Cağ kebabının arasına asla yağ sokulmaz, kıyma atılmaz.
- Koyunun incik kuyruk ve gerdanı kullanılmaz.
- Kullanılacak kol, döş ve butlar mutlaka sinirlerinden arındırılır.
- Et en az iki gün dinlenmelidir. Etler karabiber, soğan ve tuzla salamuraya yatırılır, iki gün dinlendikten sonra şişe geçer.
- Cağ kebabı mutlaka odun ateşinde, tercihen erik, kayısı, olmadı pelit dalıyla pişer. Çünkü meyve ağacı kokuludur, kebaba çok şey katar.
- Kebap asla tüple, elektrikle, doğalgaz ile pişirilmez.
Yine de evde cağ kebabı yapmaya niyetlendiyseniz, sizin için tarifi aşağıya tutturduk. Şimdiden ellerinize sağlık!
- Merve Boluğur'dan takipçisine sorusuna bomba yanıt! 'Para yerdim'
- Türkiye Annem Ankara'yı konuşuyor! Zuhal'in ekmek kavgası ağlattı
- Zeynep Bastık’tan ‘En Seksi Türk Kadını’ iddialarına yanıt!
- Bergüzar Korel'den seyirciye teşekkür paylaşımı!
- Bade İşçil'den çok konuşulacak çıkış! 'Kimseyi kendime layık göremiyorum'