Giriş
Nadir görülen ve hiç de önemsiz olmayan bir konuya da değinelim mi? Hematokolpos! Dünkü yazımızda kanın rahimde birikmesini anlatmıştım yani hematometrayı. Bugünse vajinada birikmesi nasıl olur, sonuçları nedir, nasıl fark edilir, bunları anlatayım istedim. Bilhassa ergenlikte karın ağrıları için mutlaka bir doktora başvurun. Genel muayeneden zarar gelmez. Olasılıkları elemekten de öyle.
SORU: HEMATOKOLPOS NEDİR VE NASIL OLUŞUR?
CEVAP: Hematokolpos, vajinada adet kanının birikmesiyle karakterize edilen bir durum. Genellikle, vajinanın anatomik bir tıkanıklığı nedeniyle kanın dışarı akamaması sonucunda oluşur. Bu tıkanıklık en sık şekilde himen imperforatus (tam kapalı kızlık zarı), vajinal septum ya da vajinal atrezi gibi konjenital anomalilerden kaynaklanır. Adet kanı, her adet döngüsünde birikerek vajinanın genişlemesine neden olur ve bu da ağrıya, dolgunluk hissine ve bazen de kitle hissine yol açar. Eğer tıkanıklık uzun süre tedavi edilmezse, hematokolpos, rahim (uterus) ve fallop tüplerine doğru kan birikimine (hematometra veya hematosalpinx) ilerleyebilir.
SORU: TANISI NASIL KONULUR VE BELİRTİLERİ NELERDİR?
CEVAP: Hematokolposun tanısı genellikle detaylı bir hasta öyküsü, fiziksel muayene ve görüntüleme yöntemleriyle konulur. Belirtiler ise; adet görme yaşına ulaşmış bir hastada primer amenore (adet kanamasının başlamaması), alt karın ağrısı, pelvik dolgunluk hissi ve idrar yapma veya dışkılama güçlüğü gibi semptomlar yaygındır. Ayrıca, vajinal açıklık bölgesinde şişkinlik görülebilir. Vajinal tıkanıklık durumunda, himen bölgesinde mavi veya morumsu bir şişlik görülebilir. Tanıyı doğrulamak için ultrasonografi tercih edilir. Ultrason, vajina ve rahim içinde sıvı birikimini gösterebilir. Manyetik rezonans görüntüleme (MRI), anatomik anomalileri daha detaylı değerlendirmek için kullanılabilir. Hematokolpos genellikle pubertal dönemde fark edilir, ancak bazı durumlarda çocukluk döneminde belirtiler göz ardı edildiği için gecikmiş tanı konulabilir.
SORU: HEMATOKOLPOS NASIL TEDAVİ EDİLİR VE TEDAVİ SONRASI KOMPLİKASYONLAR NELERDİR?
CEVAP: Tedavinin amacı, tıkanıklığı ortadan kaldırarak adet kanının serbestçe dışarı akmasını sağlamaktır. Tedavi sıklıkla cerrahidir ve altta yatan nedene bağlı olarak değişir. Himenotomi veya himenektomi (kapalı himenin cerrahi olarak açılması) uygulanır. Vajinal septum (vajina içindeki anormal bölme veya duvar gibi yapı) cerrahi olarak çıkarılır. Vajinal atrezi (vajinanın doğuştan kapalı ya da dar olması) gibi daha karmaşık anomalilerde, rekonstrüktif (yeniden oluşturma ya da onarma amaçlı) cerrahi gerekebilir. Tedavi sonrası enfeksiyon, vajinal yapışıklıklar (sineşi) veya cerrahi müdahale sonrası skar dokusu oluşabilir. Bu komplikasyonların önlenmesi için ameliyat sonrası düzenli takip önemlidir. Tedavi sonrası hastaların çoğunda semptomlar tamamen ortadan kalkar ve normal adet döngüsü başlar. Ancak ileri vakalarda üreme sağlığı ile ilgili uzun vadeli etkiler görülebilir.
