Giriş
Soru: Çırak sigortası başlangıç tarihim 1 Şubat 1990. SSK’lı hizmete başlama tarihim 10 Şubat 2000 olup 3664 gün prim ödemem var. Çırak sigortasından sonraki üç doğumu borçlanarak emekli olabilir miyim? Serdem DEMİR
Cevap: Çocuklarınızın doğum tarihlerini bildirmemişsiniz. Çırak sigortasından sonra SSK’lı hizmete başlama tarihinden önce aralarında iki yıl süre olan üç doğumunuz varsa, üç doğumunuzu borçlanarak toplam 2160 gün kazanabilirsiniz. Ve emekli olmak için 20 yıl sigortalılık süresi, 5675 gün prim ödeme ve 50 yaş şartlarına tabi olursunuz. Doğum borçlanmasıyla EYT kapsamında gireceğinizden emekli olurken yaş aranmayacak. Borçlanma ile primi de tamamlamış olacağınızdan, borçlanma bedelini ödeyeceğiniz tarih itibarıyla emekli olabilirsiniz. Çocuklarınızın doğum tarihlerini, 10 Şubat 2000’den sonra doğumunuz varsa, doğum sonrasındaki iki yıllık sürede prim ödeyip ödemediğinizi bildirmeniz halinde sorunuza daha net cevap verebiliriz.
PANDEMİ DÖNEMİNDE ÇOĞU İŞYERİ KAPALIYDI
Soru: 1969 doğumluyum. 1992’de SSK’lı oldum, 4150 gün prim ödemem var. Bir sene oldu işten ayrıldım. 5 sene çalıştım. Bu pandemi döneminde 2020’de 1 gün, 2021’de 135 gün prim yatmış. Bu konuda şikâyetçi olsam, dava açsam primlerim ne olur? Tuncay SERT
Cevap: Çalıştığınız firmanın ne iş yaptığını bildirmemişsiniz. Pandemi döneminde, fırın, sucu, pastane, güvenlik vb. gibi günlük hayatın olağan akışını temin için zorunlu olan işyerleri dışındaki işyerleri kapalıydı. Çalışma olmadı. Çalışan işçilerde sigortalılık durumlarına göre ya kısa çalışma ödeneği aldılar ya da nakdi ücret desteği aldılar. Dolayısıyla işveren çalışma olmadığı dönem için, SGK’ya çalışma süresi bildirmez, prim de ödemez. Ancak çalışmaması gereken dönemde çalıştırılmışsanız ve çalışma süreniz SGK’ya bildirilmemişse dava açmanız ve bildirilmeyen çalışma sürenizi mahkemede belge veya şahitlerle kanıtlamanız halinde, bildirilmeyen çalışma sürenizi dava yoluyla kazanmanız mümkün olabilir.
800 GÜN AYLIĞI ARTIRIR MI?
Soru: Bağkurlu eşimin 8200 gün prim ödemesi var. Belki prim 7200 güne düşer diye bekleyelim dedik. Ama eğer beklemeyip de 9000’e tamamlarsak, Mayıs 2024 ayında emeklilik hakki kazanıyor (askerlik satın alarak.) Muhasebecimiz 9000 günle emekli olursa maaş olarak daha yüksek alabileceğini söyledi. Bu doğru mudur? Öznur GÜVEN
Cevap: Sorunuzun cevabı eşinizin çalışma hayatı boyunca üstünden prim hesaplanan kazanç tutarına, prim ödeme gün sayısına ve prim ödediği dönemlere göre değişir. Çünkü 2000’den önce, 1 Ocak 2000 ile 1 Ekim 2008 arası ve 1 Ekim 2008’den emekli olacağı tarihe kadar ödenen primler emekli aylığını farklı ağırlıkta etkiliyor. Eşinizin sigorta başlangıç tarihini bildirmemişsiniz. Primi 9000 güne tamamlayarak Mayıs 2024 ayında emekli olacak dediğinize göre, ilk sigorta başlangıcı 8 Eylül 1999’dan önce olmalı. Yani eşiniz EYT kapsamında. 2000 yılına kadar Bağkurlular; Bağkur kanunun 50’nci maddesinde belirlenen 24 basamaklı gelir tablosunun ilk 12 basamağından seçtikleri basamak üzerinden, üç ay içinde gelir basamağı seçmeyenlerde birinci basmakta belirlenen gelir üstünden, 2000’den sonrada prime esas kazancın alt sınırı (asgari ücret olup bugün için 13.414.50 TL) ile üst sınırı (asgari ücretin 7.5 katı olup bugün için 100.608.90 TL) arasında belirledikleri kazanç üstünden prim ödüyorlar. Şayet eşiniz yüksek kazanç üstünden prim ödüyorsa (muhasebeciniz aylığı artar dediğine göre yüksek kazanç üstünden prim ödüyor) primi 9000 güne tamamlaması emekli aylığını artırır. Ancak asgari ücret üstünden prim ödemişse, taban aylık uygulaması nedeniyle 800 günün aylığa etkisi olmaz. Yani aylığı artırmaz.
