Giriş
Amerika Birleşik Devletleri’nin Teksas eyaleti yakınlarındaki Fort Worth’te dün tarihi anlara tanık oldum. Türk Hava Kuvvetleri’nde, geleceğin hava operasyonlarında bel kemiğini oluşturacak F-35 savaş uçaklarının Türkiye’ye teslimine başlandı. F-35 bugüne kadar 5-6 ayrı farklı uçak tipinin yerine getirdiği görevleri tek başına üstlenecek teknolojik özelliklere sahip. Uçakların bir tanesinin değeri yaklaşık 93 milyon dolar. Tek motorlu ve tek pilotlu olarak tasarlanan F-35, insan tarafından kullanılan son savaş uçağı olarak kabul ediliyor.
Türkiye, F-35’lerin 1999 yılındaki başlangıcından bu yana program ortağı durumunda. Türk savunma sanayii sektörünün üretiminde aktif rol aldığı F-35 uçakları, pilotlarımızın eğitimi için bir süre daha ABD’de kalacak, Kasım 2019’dan itibaren ülkemizdeki görev yerlerine gelmeye başlayacak.
Teksas’taki törene Türkiye adına Savunma Sanayii Müsteşar Yardımcısı Serdar Demirel ve Türk Silahlı Kuvvetleri adına da Tümgeneral Reha Ufuk Er katıldı. Uçağın ana üreticisi olan ABD şirketi Lockheed Martin CEO’su Marillyn Hewson da F-35 uçaklarının yakın gelecekte muharebe alanlarında dönüştürücü rol oynayacağını söyledi.
400 bin dolarlık kask
F-35’te kullanılan akıllı kask yaklaşık 400 bin dolar değerinde. kişiye özel olarak üretilen kask, kafatası ölçüsü alınarak her pilot için ayrı ayrı geliştiriliyor. Pilot gece- gündüz bütün hava şartlarında kaskın ekranına yansıyan görüntüleri seçip hedefini yine kask üzerinden belirleyebiliyor.
Teslim alınan ilk F-35 uçağı, aynı zamanda Türk Hava Kuvvetleri Komutanlığı envanterine giren ilk 5. nesil savaş uçağı olma özelliğini de taşıyor. Sahip olduğu düşük görünürlük, sensör teknolojileri ve radar sistemi gibi üstün yetenekleri ile Hava Kuvvetleri Komutanlığı’nın operasyonel etkinliğinde çarpan etkisi oluşturacak F-35 uçaklarından Türkiye, 100 adet tedarik etmeyi planlıyor. Bu kapsamda hâlihazırda 30 adet uçağın siparişi verilmiş durumda.
Bu uçağın üretiminde ve bazı çok kritik parçaların temininde Türkiye’den şirketler de önemli rol üstleniyor. Alp Havacılık, Ayesaş, Kale Havacılık, Kale Pratt&Whitney ve TUSAŞ bu şirketler arasında. Türkiye’ye teslim edilen ilk uçakta da yerli parçalar bulunuyor.
18-0001 kuyruk numarası ile teslim alınan ilk F-35 uçağı pilot eğitimlerinde kullanılmak üzere Arizona’da yer alan Luke Hava Üssü’nde görevlendirilecek. Türkiye’de F-35 uçaklarının konuşlandırılacağı, pilot ve bakımcı eğitimlerinin gerçekleştirileceği Entegre Eğitim Merkezi’ne de ev sahipliği yapacak ilk üs olan Malatya 7. Ana Jet Üs Komutanlığı’nın aktivasyon çalışmalarına hâlihazırda devam ediliyor. İlk uçakların Kasım 2019’da Türkiye’ye gelişini takiben 2020 yılında burada eğitim faaliyetlerine başlanacak.
Uçağın teslim edilmesi ABD ile Türkiye arasında F-35 anlaşmazlıklarının çözüldüğü anlamına gelmiyor. Amerikan Kongresi farklı gerekçeler ileri sürerek uçakların Türkiye tarafından kullanılmasının engellenmesini istemişti. Trump yönetiminin bu konudaki nihai kararı ne yönde vereceği henüz bilinmiyor.
Türkiye’nin “Bu uçağı biz de üretiyoruz” deyip uluslararası anlaşmalara atıfta bulunmasına rağmen Trump teslimleri durdurma kararı alırsa Ankara- Washington ilişkileri tarihin en derin krizine sürüklenir. Türkiye’nin Rusya’ya iyice yaklaşmasından büyük rahatsızlık duyan Trump’ın F-35 konusunda daha yapıcı bir çözüm bulma yoluna gideceğini düşünüyorum.
