Bir küçücük yıl

Geçen yıl bugün yaşadık büyük felaketi. Kahramanmaraş merkezli depremler, tam 11 ili yıktı geçti. ‘Asrın felaketi’ diye anılan zelzelelerde, resmi rakamlara göre 53 bin 537 kişi hayatını kaybetti. 107 bin 204 kişi de yaralandı. Bir de bugün, depremin birinci yıldönümünde hâlâ kayıp olanlar var. Ailelerinin acı içinde halen haber beklediği insanlar. Aralarında çocukların, bebeklerin olduğu kayıp insanlar.

Milyonlarca insanı etkileyen 6 Şubat 2023 büyük depremleri sonucu -yine resmi açıklamalara göre- 57 bin 29 bina yıkıldı. 300 bine yakın bina da ağır hasar gördü. TBMM Deprem Araştırma Komisyonu’nun raporuna göre, 11 ili etkileyen depremlerin Türkiye ekonomisine maliyeti 148.8 milyar Amerikan Doları oldu. 2023 gayrisafi yurt içi hasılasının yüzde 9’una denk gelen bu maddi zarar, 1999 Marmara Depremi’nin yol açtığı maddi kaybın 6 katından fazla.

Ülke olarak 17 Ağustos 1999’dan neredeyse çeyrek asır sonra yaşanan 6 Şubat 2023 depremlerinde verdiğimiz kayıpların boyutuna bakıldığında ortaya o acı gerçek çıkıyor: Gerekli çalışmaları yapıp gerekli önlemleri almadığımız, felaketlerden almamız gereken dersi almadığımız gerçeği…

Ülkenin saygın deprem uzmanları var. Misal Prof. Dr. Naci Görür. Başka birkaç meslektaşı gibi Prof. Görür de anlatıyor, bilgilendiriyor, yapılması gerekenleri tek tek izah ediyor. Peki sonuç? Sonuç, birkaç ayda bir Japonya’dan gelen haberlere bakıp “Bizde neden böyle olmuyor?” diye hayıflanmak. Türkiye’de büyük yıkımlara yol açanlarla aynı şiddetteki depremlerin Japonya’da kimsenin burnunu kanatmamasını uzaktan, sadece izlemek…

Büyük depremin birinci yıldönümünde 11 ilde hayat hâlâ tam olarak normale dönmüş değil. Devlet kurumları, sivil toplum, bireysel olarak vatandaşlar… Evet, herkes elinden geleni yaptı. Çok şey yapıldı. Özellikle de ilk zamanlar. Ama sonra konu gündemden düştü. Toplumun ilgisi azaldı. Zararı görenler, acıyı yaşayanlar kaderleriyle baş başa kaldı. İsimsiz kahramanların destek mesaisi sürse de genel olarak durum bu maalesef. Yapılması gereken daha çok şey var. Hem bölgenin eskiye dönmesini sağlamak için hem de başta İstanbul olmak üzere yeni büyük depremlere hazır olmak için.

Yerel seçime gidiyoruz. Belediye başkan adaylarının öncelikli konularından biri deprem gerçeği. Partiler ve adaylar, kentsel dönüşüm vaatleriyle oy istiyor vatandaştan. Bilim insanları ise konunun siyaset üstü olduğunu söylemeye devam ediyor. Hep aynı noktalara vurgu yapıyor uzmanlar. Jeoloji profesörlerinin, deprem uzmanlarının söylediklerini sadece dinlemek yetmiyor. Söylediklerini yapmak gerekiyor. Dinliyor-muş, önemsiyor-muş gibi yaparak geldiğimiz nokta ortada. Bu mesele bir beka sorunu olarak ele alınmadığı, diğer bütün konuların önüne koyulmadığı sürece koskoca 365 günler, ‘küçücük birer yıl’ olarak kalacak.