Giriş
Herkes hasta. Baş ve vücut ağrısı, ateş, öksürük… Tam bitti derken tekrar başlıyor hastalıklar. Bu ortamda, Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Esin Davutoğlu Şenol’a “Ne yaşıyoruz biz böyle?” diye sormuştum. Esin Hoca cuma günü ‘Kombo salgın’dan söz etmişti. (https://www.posta.com.tr/ yazarlar/murat-celik/hastaliktankiriliyoruz- 2687464) Prof. Davutoğlu Şenol ile bugün de bitmeyen öksürükleri, antibiyotik kullanımını ve mevcut ‘kombo salgın’ ortamında neler yapabileceğimizi, hangi önlemleri alabileceğimizi konuştuk.
BİTMEYEN ÖKSÜRÜKLER
Hocam, uzun süreli öksürükler çok yaygın. Verem ve boğmaca vakalarında artış olduğu yönündeki söylentiler gerçeği yansıtıyor mu?
Boğmaca konusunda, çocuklukta tetanosla birlikte yaptırdığımız boğmaca aşısının tekrarını yaptırmadığımız için, erişkinlerde boğmacaya karşı duyarlılık yüksek. Israrlı, nöbetler şeklinde süren öksürüklerde akılda olmalı. Bu nöbetler kaburga kırıklarına dahi yol açabiliyor! Verem de salgın dışındaki tüm zamanlarda ısrarlı öksürük, gece terlemesi, kilo kaybı, balgamda kan görülmesi gibi durumlarda düşünülmeli ama şu anda öksürük, viral salgınla yakın ilişkili. Özellikle grip 3-6 hafta süren öksürüğe yol açıyor. Çok şiddetli öksürük, balgam renginde değişim ve miktarında artış, balgamda kan varsa araştırılmalı. Değilse çocuklarda 4, erişkinlerde 8 haftaya kadar öksürük yatıştırıcı yaklaşımla izlenmeli. Bu arada öksürük şurupları 5-7 günden uzun kullanılmaz. Uzamış öksürükteki yaklaşım, geniz akıntısı ya da ‘öksürük varyant astım’ varsayımına göre ilerlemelidir.
ÇARE ANTİBİYOTİK Mİ?
Kombo salgından sorumlu etkenler dirençli ateş, şiddetli baş ağrısı ve uzayan öksürük ile seyrediyor. Antibiyotikler hiç işe yaramadığı gibi, viral infeksiyonlarda duyarlılığı artan kalp-damar sistemi, karaciğer ve böbrekle ilişkili olumsuz yan etki sıklıkları da artıyor. Özellikle zaten ilaç almakta olan kişilerde; diyabet, kalp hastalıkları, kan sulandırıcı gibi ilaçlarla birlikte antibiyotik kullanılması da sakıncalar doğurabiliyor. 5 gündür düşmeyen ateşi var ya da CRP’si yüksek diye o hastaya hemen antibiyotik başlanılmamalı. CRP viral infeksiyonlarda da yükselir. Viral infeksiyonlarda 5 gün süren dirençli ateş olur, düzgün şekilde kullanılan ateş düşürücüler ve bolca sıvıyla birlikte, ateş olduğu süre boyunca istirahat çok önemlidir. Antibiyotik ancak düşmüşken tekrar titremeyle yükselen ateş, koyu ve renkli balgam eklendiğinde, ateş 5-7 günde iyileşmediğinde, ek kan testleri ile karar verilip kullanılmalıdır.
KORUNMAK İÇİN NE YAPACAĞIZ?
Hastalıklardan olabildiğince korunmak için yapmamız gerekenlerin listesi aslında belli. Bilinen ama pek uygulanmayan tedbirler.
Grip aşısı
Hijyen (elleri iyi yıkama)
Kapalı ve kalabalık ortamlarda maske kullanımı
Ortamı havalandırma
Sıvı alımına, uykuya dikkat etmek
Çok soğuk saatlerde açık havaya çıkmamak, çıkacaksak da ağız ve burnu kapatmak. Bütün bunların yanında elbette düzgün beslenme, hareket ve tütünsüz yaşam…
