Giriş
“Covid-19 bir mutasyona uğradı. Bundan sonra bir mutasyon daha olması gerekiyor. İşte o mutasyon, dünya çapındaki pandeminin seyrini ve sonucunu da belirleyecek.” Prof. Dr. Mehmet Ceyhan böyle diyor.
İKİNCİ MUTASYON NASIL OLACAK?
Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Ceyhan ile dün öğleden sonra konuştum. Ceyhan’a, Türkiye’de 76 ilde görüldüğü Sağlık Bakanlığı tarafından açıklanan mutasyonlu virüsü sordum, cevabı şöyle oldu:
- Mutasyona uğramış (mutant) virüs, orijinalinden yüzde 80 oranında daha bulaşıcı. Daha ölümcül olup olmadığını ise söylememiz zor. Bu konuda farklı raporlar var ama çok daha bulaşıcı. Zaten orijinal virüsün yerini alması için Wuhan’da çıkan virüsten daha bulaşıcı olması lâzım. Şimdi bundan sonra bir mutasyon daha olması lâzım. İkinci mutasyon iyi yönde olursa pandemi biter. Virüs bir anlamda kendi kendini imha eder. Ama ikinci mutasyon da kötü yönde olursa tablo daha vahim bir hâl alabilir. Bunu da bekleyip görmekten başka çaremiz yok.
0-9 YAŞTA RİSK ARTTI
Prof. Mehmet Ceyhan’ın uzmanlık alanı çocuk enfeksiyon hastalıkları. Mutasyona uğramış virüs, yüzde 80 daha bulaşıcı olmanın yanı sıra çocukları da tehdit ediyor. Ceyhan’ın özellikle vurguladığı noktalar şunlar:
- Mutasyon sonrası, yeni İngiliz mutantının en çok çocuklarda görüldüğü ortaya çıktı. Orijinal virüste en az tehlikeli grup diye kabul edilen 0-9 yaş, mutasyon sonrası en çok etkilenen gruba dönüştü. Örneğin çocuklardaki vaka artışı İsveç’te yüzde 132. İsrail’de de oran çok yüksek. ABD’den, İtalya’dan, Almanya’dan da bu yönde raporlar geliyor.
- Hastalık çocuklarda yüzde 90.5 belirtisiz seyrediyor. Ama hiçbir tehlikesi yok diyemeyiz. Örneğin biz sadece Hacettepe’de 62 MİS-C vakası tedavi ettik. Ayrıca enfekte olan çocuklar hastalığı alıp yetişkinlere taşıyor.
- Covid-19, grip salgını gibi seyretmiyor. Mesela 100 kişi enfekte oluyor, bunların 80’i hiç kimseye bulaştırmıyor ama bir süper bulaştırıcı yarım saat içinde 50 kişiye bulaştırabiliyor. Bu yüzden salgın bir türlü kontrol altına alınamıyor.
OKULLARIN AÇIK OLMASI
- Okulları diğer yerlerden ayrı tutmak lâzım. Birinci temel insan hakkı sağlıktır ama ikincisi de eğitimdir. Şartları zorlayıp açalım denilebilir ama diğer önlemlerin kaldırılması için birkaç hafta beklemek yerinde olurdu. Okulları açarken, eş zamanlı olarak tedbirleri kaldırmak, üstelik de mutant virüs söz konusuyken; riski artırdı.
- Şu mesajı vermek gerek: Mutant virüs daha bulaşıcı ve çocukları hedef alıyor. Eskiye göre çok daha dikkatli olunmalı. Önlemler gevşetilip okullar da açılınca, insanlar bunu tehlike geçti diye algıladı. Yakın zamanda İstanbul’dan başlayarak büyük kentlerde artış dalgası başlayacak diye düşünüyorum.
