Giriş
Herkesi bir telaş sardı. Ekonomi, pahalılık, enflasyon, herkes her şeyi unuttu, ‘Efsane cumada ne alacağım?’ derdine düştü. Peki siz ne yapacaksınız?
NASIL BAŞLADI?
Markaların stoklarını eritmek için uyguladıkları ‘efsane cuma’ resmi olarak 25 Kasım günü… Biliyorsunuz şirketlerin zararı olduğu zaman anlaşılsın diye kâr zarar tablosuna kırmızı mürekkeple yazarlar. Efsane cumanın amacı da şirketleri kırmızıdan siyaha dönüştürmek... Yani zarardan kâra geçirmek için yapılan stok eritme... ‘Bize indirim yapıyorlar’ diye çok seviniyoruz ama yapılan sene kapanmadan stok eritme eylemi. Son günlerde pek çok marka kampanyalara başladığının açıklamasını yapıyor, daha da yapacaklar. Onlar hazırlıklarını yapadursun işte size birkaç tüyo!
OLMASA DA OLUR
‘Olmasa da olur’ deyip de dayanamayıp aldığınız ‘şeyler’ neler biliyor musunuz? Farkında mısınız? Hadi gelin bir test yapalım, aşağıdaki kategorilerin hangisine dayanamıyorsunuz?
‘YUMUŞAK KARIN’ TESTİ
Yüzde 90 indirim var ve beğendiniz ama hiç ihtiyacınız yok, aşağıdakilerden hangisini illa da alırsınız ?
Ev eşyası, Dekorasyon, Kıyafet, Ayakkabı/aksesuar, Dışarıda yeme içme, Hobi, Elektronik, Abur cubur, Zararlı alışkanlık (alkol/tütün), Araç aksesuarı, Eğlence, Şans oyunları, Oyun ,Hediyelik, Çocuk için, Kozmetik, Tatil/seyahat, Evcil hayvan aksesuarı.
Buradan seçeceğiniz üç kategori olsun... Buralarda olan indirime dayanamıyorsanız, sizin harcama zaafınız ya da yumuşak karnınız bu alanlar demektir. Aynen yemek yeme dünyamızda ‘tatlıya dayanamıyorum’ der gibi. Bunu bilmek ve önlemini almak çok önemli.
KENDİNE SOR
- Beklenmeyen olaylara karşı ne kadar hazırım?
- Acil durum fonum var mı?
- Kredi kartı ekstremin tamamını her ay zamanında ödüyor muyum?
- Değeri artacak şeyler için mi borçlanıyorum?
- Emeklilik için düzenli birikim yapıyor muyum?
- Uzun vadeli hedefime ulaşmak için doğru yolda mıyım?
Bu 6 sorudan en az 5 tanesine ‘evet’ demediysen hemen mobil uygulama moneye’ı cep telefonuna indirip onunla arkadaş ol. Ne kadar erken o kadar iyi.
SEPETE EKLEMEK KOLAY
İnternetten alışverişin kolaylığı iyi ama acısı sonra çıkabilir. Tık, tık, tık sepete eklemeden düşünmek gerek.
Bir ürünü alışveriş sepetinizde bir gün veya daha uzun süre bırakmak, gerçekten isteyip istemediğinizi düşünmeniz için zaman verir.
Sepetinize koyduğunuz bir şeyi satın almaktan vazgeçtiğinizde, o ürünler bir şekilde sizi siteden siteye takip eder ve tekrar cezbedecektir. Zaman zaman tarama geçmişinizi silerek bu durumdan kurtulabilirsiniz.
BEYONCE KADAR KAZANIYOR MUSUN?
Herkes akıllı telefon peşinde, bazılarının son modelinin fiyatı 50 bin liradan fazla. Tabii ki hepimiz her şeyin en iyisini hak ediyoruz ama bir düşünün Beyonce telefon alsa, alacağı telefon bu. Gelirimiz Beyonce kadar mı ki onunla aynı telefonu kullanacağız? ‘
KENDİMİ TUTAMIYORUM’ DİYENLERE...
Alışveriş edeceğiz tabii... Edeceğiz ki ekonomimiz büyüsün... Ama, ne için satın aldığımızı bilmediğimiz şeyleri alıp bizim olmayan paraları harcayarak değil! İşte ‘kendimi tutamıyorum’ diyenlere ipuçları...
- Siteleri tarayıcınızdan engelleyip, cep telefonunuzdan uygulamaları silebilirsiniz.
- Online alışverişi durdurmak için kredi kartlarınızı kullanmayı bırakın.
- Kredi kartı bilgilerinizi tarayıcınızdan kaldırın.
- Dijital cüzdanlardan vazgeçerek çevrimiçi alışverişi durdurun.
- Markaların tanıtım için kullandığı e-posta listesinden çıkın.
- Sosyal medyada markaları takip etmeyi bırakın veya engelleyin.
- Sosyal medyayı kullanmaya bir süre ara verin.
BES’TE DEVLET KATKISI
Bireysel Emeklilik Sistemi’ne (BES) 2022’de toplam 68 bin 850 TL katkı payı ödemesi yaparak, yüzde 30 devlet katkısı avantajından üst limit olan 20 bin 655 TL ile faydalanabilirsiniz. 24 Kasım’a kadar kredi kartıyla, 31 Aralık’a kadar da nakit olarak prim ödemesi yapabilirsiniz. Devletimizin bu türden katkılarından mutlaka yararlanmak gerek. Aksi takdirde, dünya ve ülkemizin içinde bulunduğu ekonomik durum tüm birikimimizin erimesine neden oluyor.
KREDİ ALMAK DOĞRU MU?
SORU: Etrafımdakiler “Borç yapmadan bir şey sahibi olamazsın” diyorlar… Ev alınıyor kredi… Araba alınıyor kredi… Bu ne kadar doğru? İyi kazanıyorum ama cesaret edemiyorum. Metin
CEVAP: Ben senelerdir asgari ücret kazanıp ev alanı da ortalamanın üzerinde maaşı olup para biriktiremeyeni de görüyorum. Bunun için hedef koymak, kararlı olmak ve akıllı harcama yapmak gerek. Kredi yolu ile borçlanmadan önce düşünmen gerekenler;
1-ÖDEME GÜCÜN Gelirin kredi taksitini ödedikten sonra kalan diğer temel ihtiyaçlar için yeterli mi? Taksitlerin uykularını kaçırmaması gerek.
2-ÖDEME GARANTİSİ Gelirin ya da maaşın garanti mi? Girişimin ya da işyerinde yapılan iş senin borçların bitene kadar devam edebilecek düzende olacak mı? İşler yolunda mı?
3-KREDİ NOTU Bu not çok önemli. Ödeme geçmişin, güvenilirliğin ve düzenini belli ediyor. Bankalar şu sıralar kredi vermeye çok meraklı değil o yüzden bu nota göz bebeğin gibi bakmalısın.
4-BAŞKA BORCUN VAR MI? Tüm borçlarının gelirine oranı yüzde 40’ı geçmemeli, buna dikkat et.
